Erkekler dikkat, mesleğiniz kısırlık nedeni olabilir!

Türkiye’de yetişkin erkeklerin %15’inde infertilite problemleri görülmekte ve oran her yıl artmakta. Erkeklerde infertilite belirtileri genel olarak görülmemekle birlikte altta yatan hastalığa bağlı olarak bir takım ek belirtiler ortaya çıkabilir. Bu belirtiler direkt olarak testislerde değil ise hastanın bunları kısırlık ile ilişkilendirmesi çok olası değildir. Ancak testislerde olan ağrı, şişme, peniste akıntı gibi bulgular hasta için uyarıcı olabilir. Erkeklerde kısırlık nedenlerinin bölümlere ayrılarak değerlendirildiğini belirten Op. Dr. Koray Altunay, “Erkek üreme sistemi esasında beynin alt bölgesinde yer hipotalamus bölgesinden başlar; yine kafa içinde beynin alt tarafındaki hipofiz bezi ile devam eder ve testislerde sonlanır. Bu bölgelerin yani üreme sisteminin anatomik lokalizasyonuna göre bölümlere ayrılarak kısırlık nedenleri değerlendirilir” dedi.

ERKEKLERDE KISIRLIK NEDENLERİ

Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Koray Altunay, erkeklerde kısırlık nedenlerini maddeler halinde açıkladı:

Meslekler: Birçok kimyasal malzeme (böcek ilaçları, tarım sanayisinde kullanılan ilaçlar, matbaa sanayi, akü ve pil sanayisinde kullanılan malzemeler) sperm üretimi üzerinde etki göstermektedir. Bu alanlarda çalışan kişilerde kısırlık meydana gelebilir. Demir çelik üretim sektörü, fırın, hamam gibi sıcak ortamlarda çalışmak zorunda olan kişiler riskli gruptadır. Yine çok uzun süre saatlerce direksiyon ya da masa başında oturma, dizüstü bilgisayar ile oturma sakıncalı olabilmektedir. Çünkü aşırı sıcak çevrede çalışma, testislerin ısısını arttırarak kısırlığa neden olabilir. Öğretmen, kuaför gibi ayakta kalmayı gerektirecek meslekler varikosel gelişimine neden olabileceği için bu hastalık açısından risk oluşturabilir.

Sıcak su ile duş-fazla egzersiz-yanlış giyim tarzı: Sık sıcak suyla duş alma, sauna veya hamama çok gitmek gibi kişisel alışkanlıklar da kısırlık nedeni olabilir. Egzersiz çok aşırı yapılırsa hormon üretimini baskılaması nedeniyle kısırlığa neden olabilir. Sürekli dar pantolon giymek testis kanlanması ve ısısının bozulmasına neden olduğu için infertilite sebebi oluyor.

Testis fonksiyonlarını etkileyen durumlar: Testis fonksiyonunu etkileyen ve testiste sperm yapımını bozan her türlü durum kısırlık nedenidir. Testis enfeksiyonları, testis travmaları, testise yönelik cerrahi girişimler, inmemiş testis, testise toksik maddeye maruz kalma, yüksek ısı, böcek ilaçları, kimyasal maddeler; genetik bozukluklar, testosteron salınımında yetersizlik. Sperm hareket bozukluğu, sperm kanallarının yokluğu, ameliyat veya cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar sonucu sperm kanallarının bağlanması/zedelenmesi sonucu bütünlüğün bozulması. Cinsel fonksiyon bozukluğu ve peniste şekil bozukluğuna bağlı ilişkiye girememe, prostat ameliyatı, meni yokluğu kısırlık nedenidir.

Bulaşıcı hastalıklar: Ergenlik sonrası geçirilen ve testisleri tutan kabakulak, suçiçeği, kızamık, kızamıkçık gibi yüksek ateşli enfeksiyonlar testiste değişik derecede sperm yapı bozukluğuna neden olabilir, sperm kalitesini bozabilir ve infertiliteye neden olabilir.

Kanser: Çocukluk çağında sık görülen lenfoma ve lösemi gibi kanserlerin tedavisinde kullanılan kemoterapi ilaçları ileri yaşlarda sperm elde edilmesinde ciddi sorunlara neden olmaktadır. Radyoterapi tedavisinde de alınan doz ve süreyle orantılı olarak kısırlık görülebilmektedir. Üreme çağındaki yetişkin kanser hastalarında kanser cerrahisi ve tedavisi öncesinde mutlaka sperm dondurmanın önerilmesi gereklidir.

Cinsel yolla bulaşan hastalıklar: Tedavi edilmeyen cinsel yolla bulaşan hastalıklar spermler üzerinde toksik maddelerin oluşmasına neden olarak sperm kalitesinin bozulmasına ve sperm DNA hasarının artmasına ve kısırlığa neden olmaktadırlar. Özellikle bel soğukluğu tedavi edilmezse, sperm kanallarında tıkanıklığa neden olarak tıkayıcı tipte azospermiye yol açabilmektedir.

Cinsel fonksiyon bozuklukları: Cinsel fonksiyon bozuklukları da kısırlık sebebidir. Çünkü başarılı bir cinsel birliktelik yok ise bu durumda başarılı bir işlem gerçekleşmeyecektir. Bu amaçla kullanılan ilaçların sperm fonksiyonu üzerine olan etkileri hakkında farklı görüşler vardır. Bu nedenle sperm sayısı sınırda olan kişilerde ilaç kullanılmadan önce doktor önerisi alınmalıdır.

Obezite: Hormonal dengeyi bozan obezite sperm yapımını etkileyebilir, testis ısısının ve testis kanlanmasının bozulması sperm parametrelerinde bozulmaya neden olabilir.

Beslenme: Sigara ve alkol sperm üzerine toksik etki yaratmaktadır. Alkol hormonal dengeyi bozarken sigara da sperm DNA hasarına neden olmaktadır. Buna karşın bazı antioksidan içeren gıdaların sperm kalitesini arttırdığına yönelik çeşitli çalışmalar bulunmaktadır. Sperm yapımında C ve E vitamini önemli bir rol oynar. C vitamini spermin fonksiyonel yapısı için de önemlidir.

İlaç kullanımı: Günlük hayatta kullanılan ilaçların kısırlık üzerinde çok fazla bir etkisi yoktur. Fakat; böbrek nakli sonrasında kullanılan ilaçlar, kemoterapi ilaçları, epilepsi ve romatizma tedavisinde kullanılan ilaçların bazıları kısırlığa sebep olabilir.