Erişkin aşıları: Ne zaman, nasıl yapılmalı?
Güncelleme Tarihi:
Grip, tetanos, suçiçeği… Adını son dönemlerde sık sık duymaya başladığımız, kendisi küçük ama salgınlara yol açabilecek kadar etkili virüslerin neden olduğu hastalıklar… Aslında düzenli yapılan aşılarla engellenebilen bu hastalıkların nelere neden olabileceğini ve korunmak için aşının önemini İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Ergün Kasapoğlu anlattı.
Özellikle kronik akciğer hastalığı, astım, alerji gibi sağlık problemi olanların, yaşlı ve çocukların her yıl düzenli olarak grip aşısı olması gerekir. Çünkü grip aşıları, değişiklik gösteren grip virüsüne karşı koruyuculuk sağlayabilmesi için her yıl güncellenir.
TETANOS AŞISI SADECE ÇOCUKLAR İÇİN DEĞİLDİR, UNUTMAYIN!
Tetanosa neden olan bakteriler vücuda yara veya kesikler yoluyla girer. Şiddetli kas spazmları, sertlik ve kilitlenmeye (ağzınızı açamayabilir ya da yutma problemi yaşayabilirsiniz) yol açabilir. Bu nedenle tetanos aşısı ile 10 yıla kadar koruma sağlanabilir.
SUÇİÇEĞİ YETİŞKİNLER İÇİN ÇOK DAHA TEHLİKELİ BİR HASTALIKTIR
Çocukluğunuzda suçiçeği geçirdiğiyseniz şanslı insanlar arasındasınız diyebiliriz. Ancak çocukluğunuzda suçiçeği geçirmemişseniz daha yüksek komplikasyonlarla karşılaşma riskiniz vardır. Özellikle hamilelik döneminde geçirilen suçiçeği hem anneye hem de çocuğa geri dönüşü olmayan zararlar verebilir. Suçiçeği zona hastalığı için risk oluşturduğundan, suçiçeği aşısı zonaya karşı bir miktar koruma sağlayabilir. Aşının iki dozu, 13 yaş ve daha üstü olanlara 4-8 hafta arayla uygulanır. 60 yaş üstü kişilerde zona, ağrılı ve döküntülü olmasının yanı sıra nevraljiye de yol açabilir. Bu nedenle 60 yaş üzerindeki kişilerde zona oluşumunu engellemek için tek dozluk aşı tavsiye edilebilir.
HPV AŞISI SADECE KADINLARA DEĞİL; ERKEKLERE DE YAPILABİLİR
HPV aşıları, kadınlarda rahim ağzı kanserine karşı koruma sağlar. Aşı, 9 yaşından itibaren, cinsel aktivitesi olmayan genç yetişkinlere ve 26 yaşından itibaren kadınlar/erkeklere yapılabilir.
MENENJİTE KARŞI KORUNUN
Kolej, yurt gibi toplu yerlerde yaşayan genç yetişkinler, belirli bölgelere seyahat edenler ve zayıflamış bağışıklık sistemi olan kişilere, bakteriyel menenjitin önde gelen nedenlerinden biri olan meningokok hastalığına karşı mutlaka aşılanma yapılmalıdır. Meningokok menenjit, beyin hasarı, işitme kaybı gibi çok ciddi problemlere neden olabilir.
HEPATİTTEN KORUNMAK MÜMKÜN
Hepatit virüslerinden birini bilmeden alabilirsiniz. Hepatit A iletimi için risk faktörleri arasında kontamine yiyecekler, su veya korunmasız cinsel ilişki vardır. Enfekte bir kişi, banyoya gittikten sonra ellerini yıkamaması sonucunda da yayılabilir. Hepatit B, korunmasız cinsel ilişki sırasında ya da başkalarının kişisel eşyalarını (örneğin, jilet gibi) kullanırken, enfekte olmuş bir kişinin kanıyla veya vücut sıvılarıyla temas ederek yayılabilir. Özellikle Hepatit B, ciddi karaciğer hasarı ve hatta ölüme neden olabilir. Hepatit A veya B aşısı yaptırmanız gerekiyorsa doktorunuza danışın.
ZATÜRRE AŞISI GEREKLİDİR
Zatürre aşısı, zatürreye, kan dolaşımı enfeksiyonlarına ve menenjite neden olabilecek hemen hemen tüm pnömokok bakterilerine karşı sizi korur. Zatürre erken müdahale edilmediğinde ölümcül bir hastalıktır; ayrıca bakteriyel menenjite neden olabilir. 65 yaşın üzerinde veya 2-64 yaş grubundaysanız, sigara içiyorsanız veya astım, kronik bir hastalığınız varsa veya zayıflamış bir bağışıklık sisteminiz varsa zatürre aşısı yaptırmanız sağlığınızı korumanız için önemlidir. Doktorunuz 50 yaşın üzerindeyseniz ve zatürre riskini artıran bir bölgede yaşıyorsanız bu aşıyı önerebilir.
KIZAMIK / KABAKULAK / KIZAMIKÇIK: 1 AŞIDA 3 AŞI
Çocukluk çağı aşısı olan ve 3’ü bir arada yapılan kızamık, kabakulak ve kızamıkçık sizi bu hastalıklara karşı korur. Çocukluk çağında bu hastalıklara karşı aşılanmadıysanız yetişkin olduğunuzda pnömoni ve ensefalit gibi ciddi komplikasyonlar taşıyan hastalıklara karşı riski altında olabilirsiniz.
3’lü yapılan aşılar arasında yer alan kabakulak bulaşıcı bir hastalıktır. Kabakulak hastalığının en önemli belirtisi şişmiş tükürük bezleridir. Yetişkinlerde bu hastalık menenjit, testislerin ve yumurtalıkların ağrılı şişmesi gibi komplikasyonlarına neden olabilir.
Kızamıkçık aşısı da 3’lü aşılar arasında yapılır. Havada yayılabilme özelliği ile çok bulaşıcı olan bu hastalık özellikle hamile kadınlar için düşük, erken doğum, konjenital kızamıkçık sendromu gibi çok ciddi problemlere yol açabilir. Eğer aşılı değilseniz ve hamile kalmayı düşünüyorsanız, hamile kalmadan önce 4 haftaya kadar bekleyiniz. Eğer hamileyseniz ve kızamıkçık aşısı yoksa doğumu yaptıktan sonra aşılanın.