Epilepsi tanısı nasıl konulur?

Epilepsi, beyinde anormal elektriksel aktiviteden kaynaklanan tekrarlayan spontan nöbetlerin görülmesi halidir. Toplumda 100 kişiden birinde görülen sık rastlanan bir durumdur. Çocuk Nörolojisi Uzmanı Dr. Canan Yıldırım, çocukluk çağında epilepsiyi anlattı.

Epilepsi tanısı konulabilmesi için birbirinden farklı zamanlarda klinik olarak en az iki atak meydana gelmesi gerekir. Aynı gün (24 saat içinde) geçirilen tüm ateşsiz havaleler 'tek nöbet' olarak kabul edilir. Eğer hastanın EEG ve beyin görüntülemesi normalse tek nöbette ilaçsız izlenebilir. Nöbetlerin tekrarlama riski %30-50 arasında değişir. Nöbet tekrarını kolaylaştıracak faktörlerden özellikle uzun süre açlık, uykusuzluk ve stresten kaçınma önerilir. Epileptik nöbetler kaynaklandığı bölge ve yayılım paterni olarak iki ana gruba ayrılır. Parsiyel nöbetler beynin lokalize bir bölgesinden kaynaklanır ve bu bölgeye ait klinik bulgular mevcuttur. Jeneralize nöbetler ise her iki hemisferde anormal elektriksel deşarjlar olması nedeniyle tüm vücutta yaygın olarak görülen nöbet aktivitesi ile kendini gösterir.

Çocuklarda epilepsinin belirtileri

Nöbetler çocuklarda çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir, yenidoğan döneminden itibaren her yaşta farklı klinik şekillerde kendini gösterebilir. Bazı nöbet tipleri (özellikle dalma, boş bakma) aileler tarafından fark edilemez, hekime başvuru ve tanıda gecikmelere, çocuğun algılama ve anlama kapasitesinde düşmeye yol açar.

Süt çocuklarında ise durup dururken öne veya arkaya doğru kapanma şeklinde bir hareket ağır bir epilepsi türü olan West sendromuna işaret eder. Aileler tarafından özellikle geriye doğru olan kasılmalar gaz sancısı zannedilir. Ergenlik dönemi kız çocuklarında özellikle sabah saatlerinde ortaya çıkan kollarda ani sıçrama ile elindekileri düşürme sakarlık ve beceriksizlik olarak algılanabilir. Bazı nöbet türleri televizyon ve bilgisayar karşısında, banyo yaparken olur ve refleks epilepsi olarak adlandırılır. Bu durumda tetikleyici faktörler açısından önlem almak tedavide birincil yaklaşımdır.

Ayırıcı tanıda epilepsiyi taklit edebilen pek çok durum söz konusudur. Çocuklarda minör kafa travması ve ağlama sonrası olan katılma (soluk tutma) nöbeti, mastürbasyon, reflüye bağlı kusma sonrası nöbet benzeri tablo bu duruma örnektir. Bazen epileptik hastada da sekonder kazanç sağlamak amacıyla yalancı nöbetler görülebilir. Konversiyon bozukluğu durumunda baş edilemeyen ruhsal sorunlar asıl neden olup klinik olarak nöbeti taklit eden tablo söz konusudur.

Epilepsi tedavisi

Epilepsi tanısından emin olunduktan sonra tedavi başlanmalıdır. Tedavi uzun süreli olup en az iki yıl süreyle bazı durumlarda ise beş yıl veya ömür boyu her gün ilaç alınmasını gerektirir. Bu nedenle aile ile iyi bir iş birliği ve kooperasyon sağlanması tedavide başarının temel anahtarıdır. Aileye nöbet anında yapılması ve yapılmaması gerekenler öğretilir. İlaçla ilgili gerekli kan tetkik takipleri ve ilaç yan etkileri konusunda bilgi verilir.

Çocukluk çağı epilepsilerinin %30'u tedaviye dirençlidir. Bu grupta ilaç tedavisinin yanı sıra uygun hastalarda epilepsi cerrahisi ve vagal sinir stimülasyonu (beyin pili) diğer tedavi seçenekleri arasındadır.

Çocuk Nörolojisi Uzmanı Dr. Canan Yıldırım