Endometriosis (çikolata kisti) nedir?
Güncelleme Tarihi:
Endometriosis; halk arasındaki adı ile ''Çikolata Kisti Hastalığı'' son dönemlerde adını çok sık duymaya başladığımız bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır. Aslında sıklığı değişmemiştir, ama bizim hastalığa olan bilgimiz ve tecrübemiz arttıkça daha sık tanı almaya başlamıştır. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç. Dr. Ali İrfan Güzel anlatıyor.
Üreme çağındaki kadınların yaklaşık % 10’unu etkilemek ile birlikte; adet sancısı çeken veya çocuk sahibi olamayan kadınlar da ise % 50’ ye varan oranlarda görülebilmektedir. Rahim içinde bulunması gereken tabakanın, karın içinde rahim dışına çıkması ile oluşur. Bunun değişik mekanizmalarının olduğu düşünülmektedir. Mestruasyon (adet kanaması) sırasında tüplerden kanın karın içine kaçması veya anne karnında gelişim sırasında meydana gelen genetik bozukluk en sık üzerinde durulan neden olmakla birlikte henüz tam oluşum mekanizması bilinmemektedir. Bu hastalık ile ilgili bildiklerimiz ne yazık ki bilmediklerimizden çok fazladır. Bu hastalıkla ilgili en ilginç konu hastalığın sadece yumurtalıklar değil akciğerler, burun ve hatta beyinde bile olabileceği gerçeğidir. Diğer bir önemli husus, endometriosis hastalığının kanser olmadığı ve kansere dönüşme ihtimalinin son derece az olduğudur.
En sık görülen belirtiler sancılı adet, cinsel ilişki sırasında ağrı ve çocuk sahibi olamamadır. Bu kadınlarda sancılı adet genellikle ilk adet görülen 10-11 yaşlarından itibaren mevcuttur. Bu nedenle eğer ilk adetinizden itibaren şiddetli sancınız var ise bunu mutlaka hekiminize belirtiniz. Ayrıca uzun süreli kasık ağrısı, yumurtlama ağrısı, ara ara gelen bağırsak yakınmaları olan kadınlarda da akla gelmelidir.
Çocuk sahibi olamama ile endometirosis arasında güçlü bir ilişki mevcuttur. Yapılan çalışmalarda kist olmasa da endometriosis varlığının değişik mekanizmalar ile çocuk sahibi olmayı engelleyebildiği ortaya çıkmıştır. Bu nedenle hekiminiz sizde endometriosisden şüphelenirse ve eğer çocuk sahibi olamıyorsanız tetkikler ve tedavilere diğer hastalardan daha erken başlanacaktır.
Bu hastalığın tanısında genellikle ultrasonografi kullanılır. Ancak ultrasonografide görülememesi hastalığın olmadığı anlamına gelmemektedir. Endometriosis hastalığının 4 evresi vardır ve genellikle 4. evre hastalık ultrasonografide görülebilir. Hastalarımızın çok sık yanılgıya düştükleri konu budur; ultrasonografide görünmeyince nasıl endometriosis hastası olabilecekleri kafaları karıştırmaktadır. Tanıda kullanılar Ca 125 bir tümör belirtecidir. Bu hastalık yanında yumurtalık kanseri, myom, enfeksiyon, gebelik gibi birçok durumda da yükselebilir. Bu da hastalar tarafından bilinmelidir. Kesin tanı ameliyat iledir. Ancak bu her hastanın ameliyat olacağı anlamına gelmemektedir. Tedavisinde hem ilaç tedavileri hem de cerrahi tedaviler kullanılabilir. İlaç tedavisi ile ağrıları kesilen veya kistin büyümediği hastalarda cerrahi tedaviye gerek yoktur. Cerrahi tedavi ilaca yanıt alınamayan, takipte kistin büyüdüğü ve tedaviye rağmen çocuk olmayan hastalarda cerrahi tedavi seçeneği gündeme gelmelidir. Cerrahi (ameliyat) yapılacak hastalarda ilk tercih laparoskopi olmalıdır.
Bu şikayetleriniz var ise endometriosis açısından hekiminize başvurunuz.