Dünyaca ünlü doktor henüz 53 yaşındayken yüksek tansiyon nedeniyle inme geçirdi... Tansiyonunu düşürmek için yaptığı iki şeyi anlattı: "Tuzu kesmek etki etmedi, onun yerine..."
Güncelleme Tarihi:
İnme genelde ileri yaştaki yetişkinleri etkileyen bir durum olarak görülse de gençler arasındaki yaygınlığı gittikçe artıyor. Son dönemin en gözde beslenme uzmanlarından Dr. Tim Spector biri de henüz genç denebilecek yaşta yüksek tansiyon sonucu inme yaşadı. Spector tansiyonunu düşürmek için uyguladığı iki basit ama etkili stratejiyi anlattı.
Bugün dünyanın en tanınmış epidemiyolog ve beslenme uzmanları arasında yer alan Dr. Tim Spector, çift görmeye başladığını fark ettiğinde bir dağın yamacından kayakla inmeye hazırlanıyordu.
Spector, yaşadığı bu soruna karşın sağ salim aşağı inmeyi başardı. Ancak daha sonra yapılan tetkiklerde İngiliz doktorun, bir geçici iskemik atak ya da halk arasındaki adıyla "mini inme" geçirdiği anlaşıldı.
Geçici iskemik atak, beyindeki damarların bir pıhtı nedeniyle kısa süreliğine tıkanması sonucu yaşanan bir inme türü. 24 saatten daha kısa süren bu ataklar kalıcı hasar ya da sakatlık bırakmıyor.
O sırada takvimler 2012 yılını gösteriyordu ve Spector henüz 53 yaşındaydı. Dolayısıyla bir mini inme geçirmesi Spector için şaşırtıcı oldu. Zira 2021'de bilim dergisi Stroke'ta yayımlanan bir araştırmaya göre, Spector'ın ülkesi İngiltere'de yaşanan inme vakalarında hastaların ortalama yaşı 74'tü. Bir başka deyişle Spector inme geçirmek için çok gençti.
ARTIK GENÇLERİ DE ETKİLİYOR
İnme, çoğunlukla ileri yaştaki yetişkinleri etkileyen bir durum olarak görülse de son yıllarda gençler arasında da yaygınlaşmaya başladı. Örneğin ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri'nin verilerine göre, 18-44 yaş grubunda inme prevalansı 2011-2013 döneminden 2020-2022 dönemine yüzde 14,6'lık bir artış gösterdi.
Aynı zamanda beslenme araştırmaları şirketi Zoe'nin kurucusu olan Spector'a, inmenin ardından yüksek tansiyon teşhisi kondu. Aslına bakılırsa inme vakalarında yüksek tansiyon oldukça yaygın. Amerikan Kalp Vakfı yönergelerinde de inme geçiren kişilerde yüksek tansiyonun çok yaygın olduğu belirtiliyor.
Spector, inme geçirdikten sonra tansiyonunu düşürmek için yaptığı iki değişikliği Business Insider'a anlattı.
"TUZU KESMEK YERİNE..."
Yüksek tansiyon hastalarına her zaman tükettikleri tuz miktarını azaltmaları tavsiye edilir. Bunun sebebi kısmen tuzun vücutta daha fazla su tutması, vücutta tutulan suyun da kan damarlarına basıncı artırmasıdır.
Ne var ki Spector, tuzu kestiğinde "lezzetsiz yiyecekler" yemekte zorlandığını belirterek, "Üstelik tuzu kesmenin tansiyonum üzerinde çok fazla etkisi de olmadı çünkü ben tuza dirençli biriyim yani tuz yemek tansiyonumu çok fazla etkilemiyor" dedi. Bunun yerine Spector, potasyum içeren bir tuz alternatifi kullanarak potasyum tüketimini artırmaya başladı.
Dünya Sağlık Örgütü, tansiyonu azaltmak için potasyum tüketimini artırmayı tavsiye ediyor. Amerikan Kalp Vakfı'na göre de sodyum ve potasyum vücutta bir denge halinde olduğundan, potasyum tüketimi arttıkça idrar yoluyla atılan sodyum miktarı da artıyor.
Bununla birlikte her hastanın durumunun ayrı değerlendirilmesi gerektiği unutulmamalı. Bu nedenle yüksek tansiyon hastalarının beslenmelerinde herhangi bir değişiklik yapmadan önce doktorlarından onay alması önem taşıyor.
DAHA FAZLA SEBZE VE MEYVE
Yüksek tansiyon ve inme hastalarına verilen bir diğer tavsiye de aşırı işlenmiş gıdaları azaltmak. Spector zaten çok fazla aşırı işlenmiş gıda tüketmediğini belirterek, "Ama yine de beslenmemi daha sağlıklı bir hale getirmek için sebze ve meyve tüketimimi artırdım" dedi.
2023 yılında European Journal of Nutrition'da yayımlanan bir araştırma değerlendirmesinde, daha fazla sebze ve meyve tüketmenin, yüksek tansiyon riskini azalttığı görüldü. Araştırmacılara göre bu durumun iki açıklaması var. Birincisi sebze ve meyvelerin bol miktarda potasyum içermesi. İkincisi de sebze ve meyvelerin yüksek tansiyon için risk faktörü oluşturan obezite riskini azaltması.
Araştırmacılar, tansiyonu düşürmekte en etkili besinlerin hangileri olduğu konusunda halen emin değil. Ancak İngiltere Kalp Vakfı, nitrat açısından zengin olan pancar, ıspanak, karalahana, çilek, muz gibi sebze ve meyveleri tavsiye ediyor.
Amerikan Kalp Vakfı ise inme riskini azaltmak için "Hipertansiyonu Durdurmak İçin Beslenme Yaklaşımları" anlamına gelen "Dietary Approaches to Stop Hypertension" ifadesinin kısaltması olan DASH diyetini öneriyor.
DASH diyeti ağırlıklı olarak meyve, sebze, az yağlı süt ürünleri, tam tahıllar, kümes hayvanları, balık ve kuru yemiş içerirken yağın şekerli içeceklerin, kırmızı etin ve şekerlerin de kısıtlanmasını ön görüyor.
Business Insider'ın "A top nutrition scientist had a stroke at 53. He did 2 things to lower his blood pressure — and cutting out salt wasn't one of them." başlıklı haberinden derlenmiştir.