Doğal mucize: anne sütü

0-6 aylık bebeklerin yalnızca anne sütü ile beslenmelerine doğal beslenme denir. Doğal beslenme en üstün beslenme şeklidir.

Bu dönemde yalnızca anne sütü yerine mama ya da inek sütü (suni beslenme) ile beslenen bebeklerde ishal, allerjik, kansızlık, zatürre gibi hastalıklar daha sık görülmektedir.

Aynı şekilde ilk 6 ayda anne sütü ile birlikte ek besin alan bebekler (karışık beslenme) anne sütünün üstün niteliklerinden yeterince yararlanamamakta ve yalnızca anne sütü alan bebeklere kıyasla bu hastalıklara daha çok yakalanmaktadır.

Anne Sütünün Üstünlükleri

1. Anne sütü D vitamini dışında ilk 4-6 ayda bebeğin tüm gereksinimlerini karşılayacak niteliktedir.

2. İnek sütü ya da endüstriyel süt formüllerine göre sindirim çok daha kolaydır.

3. Büyüme için çok gerekli olan linoleik asit anne sütünde diğerlerinden 8 kat fazladır.

4. Bebeğin büyüme gelişmesi için gerekli çinko, demir gibi minerallerin emilimini kolaylaştırır.

5. Aşırı protein ve mineral içermediğinden bebeklerde böbreklerin yükü hafifler.

6. Anne sütündeki antikorlar çocuğu mikroplardan korur bu nedenle ishal ve diğer bulaşıcı hastalıklara daha az yakalanır.

7. Anne sütünün içerdiği yağ miktarı emme süresinin sonuna doğru artar ve çocukta tokluk hissine yol açar. Bu durum bebeğin şişman olmasını önlemekte, ileride oluşabilecek ateroskleroz gibi şişmanlık komplikasyonlarından bebeği korumaktadır.

8. Anne sütündeki kolesterol miktarı hazır mama ya da inek sütüne göre daha yüksektir. Bu durum ilk aylarda gerekli enzim sistemlerinin gelişimi açısından çok önemlidir.

9. Anne sütündeki laktoz miktarı yüksektir. Laktoz kalsiyumun emilimini arttırır, bağırsakta vücut için yararlı olan laktobasillerin üremesini sağlar.

10. Anne sütü, bebekte bulunmayan ve sindirime yardımcı olan amilaz, lipaz gibi enzimleri içerir. Bu nedenle sindirimi kolaydır.

11. Vitamin özellikle A ve C vitaminleri inek sütüne kıyasla daha yüksektir.

12. Anne sütü her zaman, temiz, hazır, vücut sıcaklığında olduğu için kullanımı kolaydır.

13. Anne sütü alanlarda besin allerjisi nadirdir, içerdiği sekretuar IgA nedeniyle bebeği besin allerjisinden korur.

14. Anne sütü alan bebeklerde pişiklere daha az rastlanır.

15. Erken emzirme rahmin kasılmasını sağlayarak, rahimin çabuk küçülmesi açısından anneye yarar sağlar.

16. Sık aralıkla emzirmek annede ovülasyonu engeller, doğum kontrolüne yardım eder.

17. Emziren kadınlarda meme kanseri sıklığı daha düşüktür.

18. Emzirme, anne-çocuk ilişkisinin en olumlu şekilde gelişmesini sağlar.

19. Erken (prematüre) doğum yapan annelerin sütü farklı olarak daha fazla protein ve tuz içerir. Bu süt prematüre bebeğin gereksinimlerine daha uygundur.

Emziren Annenin Beslenmesi

-Anne sütü veren annenin diyeti normalden fazla kalori, protein ve kalsiyum içermelidir.

-Vücudun sıvı gereksinimi de artar günde en az 2 litre su içmelidir.

-Yorgunluk süt yapımını olumsuz etkileyen faktörlerden biridir. Süt veren anne kendini yormamalı, iyi uyumalıdır.

Anne Adayını Emzirmeye Hazırlamak

Anne adayları hamileliğinin son üç ayında anne sütü verme konusunda eğitilmelidirler.

Emzirmede Dikkat Edilecek Noktalar

Her emzirmeden önce göğüslerin kaynamış ılık su ile silinmesi temizlik için yeterlidir.

Bebek annenin rahat ettiği pozisyonda emzirilmelidir. Emzirilirken meme ucu ve etrafı kahverengi kısım, çocuğun ağzını tamamen kapatacak şekilde ağza girmeli ve damağa dokunmalıdır. Küçük bebekler memeyi kolayca kavrayamazlar, bebeğin göğse yakın yanağını okşamak, ağzının kenarına meme başı ile dokunmak başını çevirmesine ve ağzını açmasına yardımcı olur. Emzirme sırasında bebeğin çenesini okşamak, emmenin hızlanmasını sağlar. Emzirirken burun deliklerinin açık olması gerekir.

Bir öğünde emzirme süresi en fazla 20 dakika olmalıdır. Genelde bebekler 5-10 dakika içinde göğüsteki tüm sütü emerler. Memede uzun süre tutma meme başı çatlaklarını arttırır. Her emzirmede her 2 meme de kullanılmalıdır. Emzirme bebeğin son emdiği memeden başlanmalıdır. Böylece göğüslerin tamamen boşalması sağlanarak süt yapımı daha etkin uyarılacaktır. Emzirdikten sonra bebeği dik tutarak sırtını masaj yapılarak gazı çıkarılmalıdır. Daha sonra bebek yüzükoyun ya da sağ yana yatırılır. Emzirme araları çocuğun isteğine bırakılır, ağladıkça emzirilir. 1. ayın sonunda düzene girer. Yeni doğan döneminde günde 8-10 öğün, 2 ayda 5-7 öğün, 5 ayda 4-5 öğün iner. Geceleri uyanan bebekleri emzirmenin bir sakıncası yoktur, genellikle 2 aydan sonra uyanmazlar. Bebeğin hızlı tartı aldığı dönemler vardır, büyüme sıçraması olarak tanımlanan bu dönemlerde bebeğin çok ağladığı, saat başı emmek istediği görülür. 24-48 saat süreyle çok sık emzirilirse gereken süt yapım miktarı sağlanır ve eski düzene dönülür. Bu dönemde ek mama başlanmamalıdır.

Emzirmenin Anneye Yararları

Doğumdan hemen sonra emzirme, doğum sonu kanama riskini azaltır. Anne ile bebek arasındaki duygusal bağı güçlendirerek sevgi dolu bir ilişkiyi kolaylaştırır. Emziren annelerde göğüs kanseri, over kanseri, osteoporoz riski azalır. Anne sütü başka gebeliklerin oluşmaması yönünde yarar sağlayabilir. Ancak bu kesin bir gebelikten korunma yöntemi değildir. Emziren annelerin hamilelik öncesi kilolarına dönüşü daha kolay olmaktadır.

Uzm. Dr. Duygu Gür Ünal