Diyabetten korunma yolları

Bir metabolizma rahatsızlığı olan diyabetin meydana gelmesinde genetik ve çevresel faktörlerin yanı sıra hayat tarzının da büyük etkisi bulunuyor. Diyabet, vücudumuzda pankreas adlı salgı bezinin yeterli miktarda insülin hormonu üretemediğinde veya ürettiği insülin hormonunu etkili bir şekilde kullanamadığında ortaya çıkar. Genellikle ömür boyu süren diyabetin ortaya çıkmasıyla beraber bireyin yediği besinlerden kana geçen şeker yani glukoz kullanılamaz ve kan şekeri yükselir.

DİYABET ARTIK YAŞA BAKMIYOR

Kişiler, mutlak veya göreceli bir insülin yetersizliği olduğunda ömür boyu insülin hormonunu dışarıdan (enjeksiyon yoluyla) almak zorundadır. İki tip diyabet vardır:

• Tip 1, genel olarak toplumdaki diyabet vakalarının yüzde 10'unu oluşturuyor ve insülin hormonlarının eksikliği sonucu ortaya çıkıyor.

• Rahatsızlığın bir diğer tipi ise 40 yaş ve sonrasında ve kilolu kişilerde ortaya çıkan Tip 2 diyabet. Ancak bu tip diyabet de giderek daha erken yaşlarda görülebiliyor. Hamilelik seyrinde de şeker hastalığı; yani ‘Gestasyonel Diyabet’ ortaya çıkabiliyor.

BU ŞEKİLDE BELİRTİ VERİYOR

Diyabet belirtileri arasında aşırı susama, sık idrara çıkma, yorgunluk, açıklanamayan kilo değişiklikleri ve tekrarlayan enfeksiyonlar yer alır. Bunlar sık görülen belirtiler olmakla birlikte hastalık hiç belirti vermeyebilir.

Kişiler çeşitli diyabet komplikasyonları varlığıyla teşhis edilebilirler. Bu nedenle açlık kan şekeri, tokluk kan şekeri, geçmişe yönelik üç aylık kan şekeri değerlerini gösteren ‘HbA1c’ ölçümü yapılmalı. Ayrıca kişi, gerektiğinde şeker yüklemesi olarak da bilinen ‘oral glukoz tolerans testi’ ile değerlendirilmeli.

Hamilelik döneminde ise anne adaylarında diyabet açısından mutlaka tarama yapılmalı. Hamilelikte uygulanan şeker yükleme testi, bebeğe ve anneye zarar vermez.

TİPLERE GÖRE TEDAVİ ŞEKLİ

Diyabet tedavisindeki amaç; kan şekerindeki yükselişleri ve düşüşleri önlemek.

Bu dengenin sağlanması komplikasyonların gelişimini önlemek veya gelişmiş komplikasyonların seyrini yavaşlatmak için son derece önemli. Tip 1 diyabetli kişilerin tedavisinde insüline gereksinim vardır. Tip 2 diyabetli kişilerin tedavisinde ise şunların yapılması gerekir:

Öncelikle beslenme alışkanlıklarının düzenlemesi ve düzenli egzersiz yapması önerilir. Eğer, bu tedavi planına uyulmasına rağmen kan şekeri normal sınırlar içinde tutulamazsa, ağızdan hap olarak alınan şeker düşürücü ilaçlar tedaviye eklenebilir.

Bazı Tip 2 diyabetlilerde de kan şekerini normal sınırlar içinde tutabilmek için insüline ihtiyaç duyulabiliyor. Benzer şekilde enjeksiyon olarak uygulanan ama insülin içermeyen ilaçlar da mevcut. Bu nedenle Tip 2 diyabette kişinin özellikleri göz önünde bulundurularak, tedavi yaklaşımının o kişiye uygun hale getirilmesi önem kazanıyor.

ERKEN TANI ÖNEMLİ

Görülme sıklığı giderek artan diyabet hastalığı, hayat tarzı değişiklikleri ile önlenebiliyor. Gerekli olduğunda taramaları yaptırarak erken tanı koymanın ve tedavide hastaların özelliklerini göz önünde bulundurarak tedavileri bireyselleştirmenin de diyabete bağlı gelişebilecek sorunların ortaya çıkmasını engelleyebildiğinin unutulmaması gerekiyor.