'Diş fırçaladıktan sonra ağız çalkalamama' trendi hakkında uzmanlar ne diyor? Florür dost mu düşman mı?

Florürün dişleri koruduğu biliniyor ancak uzun yıllardır da tartışmalı bir konu. Washington Post’ta yer alan habere Amerikan Diş Hekimliği Birliği (ADA) sözcüsü ve Harvard'da doçent olan Brittany Seymour, yine de dişlerini fırçaladıktan sonra ağızlarını çalkalamayı tercih edenlerin, az miktarda su ile hafifçe durulamaları veya durulamayı yaklaşık 20 dakika geciktirmeleri gerektiğini söyledi.

Michigan Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi'nden profesör Margherita Fontana , ağzı çalkalamamanın sağlıklı dişlere sahip insanlar için gerekli olmadığını, ancak fazla şeker tüketen veya diş çürüğüne yatkın olan kişilerin florürden ekstra yardıma alabileceklerini çünkü fırçadan sonra ağzınızı çalkaladığınızda dişlerinize sürdüğünüz diş macununun aktif bileşenlerini de durulamış olacağınızı söyledi.

Fontana, dişlerini fırçaladıktan sonra ağzını çalkalamak isteyenler için bir diğer seçeneğin de florür içeren bir gargara kullanmak olduğunu söyledi.

Diş plağı; şekerden zengin beslenme ve kötü ağız hijyeni nedeniyle çürüklere neden olabilen bazı asit üreten bakterilerle kaplıdır. Bir mineral olan florür ise dişleri koruyarak çürüklerin önlenmesine yardımcı olur. Bu da koruyucu diş minesinden kaybedilen minerallerin yerine konmasına ve diş minesinin kaybettiği mineral miktarının azaltılmasına yardımcı olur.

Florür dişlerin korunması için gerekli olsa da, aşırı miktarda yutulması florür toksisitesi riskini artırabilir.

Erken çocukluk döneminde diş gelişimi sırasında uzun bir süre boyunca çok fazla florür alınması, kalıcı dişlerde beyaz lekelerin oluşmasına neden olabilir; bu, florozis adı verilen kozmetik bir durumdur.

Bazı diş hekimleri, fırçalamadan sonra dişlerinizde kalacak florür miktarının güvenli olduğunu söylüyor, ancak çocukların çok fazla florür yutmadıklarından emin olmak için fırçalarken her zaman denetlenmesi gerekiyor.

Amerikan Pediatrik Diş Hekimliği Akademisi (AAPD) başkanı ve pediatrik diş hekimi Scott Cashion , ebeveynlerin ve çocuğun bakımı ile ilgilenenlerin çocuklarının diş macununu yutmalarını önlemek için mümkün olduğunca tükürmelerini sağlamaları, ancak çürüklere karşı korunmaya yardımcı olmak için kalan florürü çocuklarının dişlerinde tutmaları gerektiğini söyledi ve ekledi:

"Fırçaladıktan sonra tükürmelerini ancak ağızlarını çalkalamamalarını öneriyoruz. Yatağa gittiklerinde dişlerin üzerinde florür varsa, bu onların gece boyunca korunmasına yardımcı olacaktır."

Uzman diş hekimi Ekin Kenci Şahin, Dünya Diş Hekimleri Birliği (FDI), Avrupa Pediatrik Diş Hekimliği Birliği (EAPD) ve Amerikan Pediatrik Diş Hekimliği Birliği’nin (AAPD) florür kullanımını uzun yıllardır desteklediğini, çocuklarımızı de bebeklikten itibaren takip eden bir çocuk diş hekimliği uzmanı olarak önerdiği bir uygulama olduğunu söyledi.

Diş macunlarında bulunan florürün diş minesine yüzeysel olarak etki ederek, başlangıç seviyesinde bulunan diş çürüklerini durdurduğunu ve diş yapısını güçlendirdiğini, bu etkiden faydalanabilmek için macunun belirli bir süre diş yüzeyinde bulunması gerektiğini belirten Şahin, işte bu nedenle diş fırçalama sonrası ağzı çalkalamamanın macun içeriğindeki florürün diş çürüğünden koruyucu etkisinden en üst seviyede faydalanmayı sağladığını ancak kişinin yaşına ve çürük riskine uygun temiz içerikli macunların tercih edilmesi gerektiğinin altını çizdi.

Florürün zararlı etkilerinin nasıl ve ne zaman ortaya çıkacağını sorduğumuz Şahin, bu sorumuza şöyle yanıt verdi:

“Yüksek dozlarda florüre maruz kalmak insan sağlığı için zararlı etkiler doğurur. Dişlerin oluşum aşamasında uygun olmayan miktarlarda vücuda alınan florür, dişlerde yapı ve renk değişikliğine sebebiyet verebilir. Ani ya da uzun süreli yüksek miktarlara florüre maruz kalan kişide akut veya kronik zehirlenme bulguları görülebilir. Ancak bahsedilen bu zararlı etkilerin ortaya çıkması için günlük rutinde diş hekimleri tarafından önerilen florürlü macun kullanımının çok daha üzerinde miktarların yanlış kullanımı gerekir. (Örneğin çocukların yetişkinler için evde bulunan diş macunlarının birkaç tüpünü tek seferde yutması gibi.)"

“Kamuoyunda florürle ilgili spekülatif haberlerin çıkmasına neden olan, zekâ seviyesi ve florür konularını ilişkilendiren çalışmalar, içme sularında çok yüksek seviyede florür bulunan Çin ve Hindistan gibi ülkelerde yapılmış olup güvenilirliği tartışmalıdır.” diyen Şahin, bu nedenle ağız ve diş sağlığı açısından önerilen florür miktarlarıyla kesinlikle karşılaştırılamaz seviyede olduğunu vurguladı.

Peki bir dönem çok konuşulan okullarda florür uygulaması neden önemli? Bu konuda Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ne diyor? Bu konuda Ekin Kenci Şahin şunları söyledi:

“Toplum ağız ve diş sağlığı açısından diş çürüğünü tedavi etmekten önce önlemek oldukça önemlidir. Okullarda florür uygulanması ve ağız hijyeni eğitimi verilmesi, dünyada Amerika, Avusturya ve İngiltere gibi ülkelerde de örneklerini gördüğümüz bir uygulamadır. Uygulamada amaç, toplumun tüm kesimlerini bilinçlendirmek, çürük oluşumunu önlediği ve durdurduğu bilinen florürün tüm çocuklara uygulanmasıdır."

Şahin, uygulamanın detaylarını anlattı:

“Bu uygulamada florür vernik tercih edilir, vernik formu diş yüzeyine temas ettiğinde sertleşerek kurur ve toksik dozlara maruz kalınma riski olmaz. Alerji öyküsü bulunan çocuklarda döküntüye sebebiyet verebilme riski olduğu ve çocuklara belirli sürelerde uygulanması gerektiği için ailelerden onam formu alınması zorunludur.”