D vitamini eksikliği bunlara yol açıyor!

D vitamini, vücudumuzun güneş ışığı aracılığıyla sentezleyebildiği tek vitamindir. D vitamini dışında vücudumuz diğer vitaminleri sentezleyemez, bu vitaminler besinlerle alınmak zorundadır.

D vitamini hangi besinlerde bulunur?

D vitamini güneş ışığı sayesinde vücudumuz tarafından yapılırken besinlerle de az miktarda D vitamini alabiliriz. D vitamini somon, sardunya, gün ışığında yetişen mantar, yumurta, süt ve yoğurtta bulunur. Tüm bu kaynaklara rağmen dünyada insanların % 50’sinde D vitamini eksikliği olduğu bilinir. Özellikle güneş ışığının az olduğu ülkelerde bu oran daha fazladır. Söz konusu ülkelerde D vitamini eksikliğini engellemek için çoğu besinlere D vitamini takviyesi yapılır. Örneğin Amerika’da süt, yoğurt, portakal suyu ve mısır gevreği gibi çok tüketilen gıdalar D vitamini yönünden zenginleştirilmiştir.

Haftada en az 2-3 saat güneş ışığında durulmalı

D vitamini yapımı için güneş ışığı gereklidir. Güneş ışığı sayesinde sentezlenen D vitamini, karaciğer ve yağ dokusunda depolanır. Bulutlu havalarda D vitamini sentezi için gerekli ultraviyole enerji %50 oranında, hava kirliliğinde ise %60 oranında azalır.

D vitamini sentezi için haftada en az 2-3 kez saat 10.00 -15.00 arası 5 ile 30 dakika kadar vücudumuzu gün ışığında tutmamız yeterlidir. Ayrıca % 2-6 UVB sağlayan solaryum da D vitamini sentezinde etkilidir.

D vitamini ihtiyacını sağlamak amacıyla uzun süre güneş ışığına maruz kalmamız cilt kanseri ve cilt kuruluğuna neden olabileceğinden ihtiyacımızı besin ve vitamin takviyesiyle karşılamak akıllıca bir yoldur.

D vitamini eksikliği kimlerde görülür?

D vitamini eksikliği en çok süt çocuklarda, yaşlılarda, gün ışığıyla sınırlı temasta olan kişilerde (uzun elbise giyenler, dinsel inanç nedeniyle kapananlar, mesleki ve yaşam biçimi nedeniyle güneşle fazla temas etmeyenler), zayıflama nedeniyle mide küçültme ameliyatı olanlarda daha sık görülür.

D vitamini eksikliği nasıl ölçülür?

D vitamininin eksikliği günümüzde biyokimyasal analizlerle kolaylıkla ölçülür. 25 (OH) D vitamini ideal seviyesi 30 mg/dl olmalıdır.15 mg/dl altındaki düzeylerde mutlaka takviye gerekir.

D vitamini eksikliğinde hangi hastalıklar görülür?

D vitamini eksikliğinde çocuklarda raşitizm görülebilir. Erişkinlerde ise kemik erimesi ve güçsüzlüğüne neden olan bu vitamin başka ciddi sağlık sorunlarına sebep olabilir. Bu nedenle özellikle kış aylarında mutlaka besin veya vitamin şeklinde D vitamini takviyesi yapılmalıdır. Günlük D vitamini alımı yaşla değişmekle birlikte 400-1000 I.U/ml arasındadır.

Ülkemiz gibi güneş ışığı fazla bir coğrafyada yaşadığımız için güneşin kıymetini bilerek, derimizi kavurmadan ilkbahar ve yaz aylarında haftada en az 2-3 kez vücudumuzu güneş ışığından doğan UV ışığıyla buluşturmalıyız. Kış aylarında D vitamini takviyesi için vitaminler kullanmalıyız. Ama çok aşırı D vitamini alımı zehirlenmeye neden olabilir.

Kardiyoloji ve İç Hastalıkları Uzmanı
Uzm. Dr. Olcay Ş. Emel