Covid-19 neden bir anda güçlendi? Acillerde vaka sayısı arttı, çocukları hedef almaya başladı... ‘Daha da baskın hale gelebilir’
Güncelleme Tarihi:
Okulların açılmasıyla birlikte çocuklar, grip ve soğuk algınlığı gibi hastalıklarla mücadele ederken, Covid-19 vakalarında da kayda değer bir artış gözlemleniyor. Acil servisler, son bir iki haftadır yoğun bir hasta akınıyla karşı karşıya. Ayrıca uzmanlar, özellikle Avrupa'da Covid-19'un yeni 'XEC' varyantının da hızla yayıldığına dikkat çekiyor. Prof. Dr. Ahmet Güzel ile koronavirüsün neden bir anda güçlendiğini, en sık görülen belirtileri ve XEC varyantının etkilerini konuştuk.
Okulların açılmasıyla birlikte, velilerin her yıl yaşadığı en büyük endişe olan salgın hastalıklar yeniden gündeme geldi. Özellikle ilköğretim çağındaki çocuklar, okula döndüklerinde sıkça karşılaştıkları grip ve soğuk algınlığı gibi hastalıklarla mücadele etmeye başladı.
Ancak soğuk algınlığı dışında son günlerde çocuklarda Covid-19 vakalarında da belirgin bir artış gözlemleniyor. Bu durum, çocuklardan yetişkinlere de geçiş riski taşıyor. Ailelerin ateş, boğaz ağrısı, burun akıntısı gibi şikayetlerle çocuklarını hastanelere getirdiğini aktaran uzmanlar, hasta çocukların bir süre evde izole olması gerektiği konusunda da uyarılarda bulunuyor.
COVİD NEDEN BİR ANDA GÜÇLENDİ?
Konuyu Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Güzel’e danıştığımda “Tatil dönüşü ve okulların açılmasıyla birlikte toplu yaşam alanlarındaki temas oldukça arttı. Özellikle de okul servisleri, metro, metrobüs gibi toplu taşıma araçlarının kullanımı ve bu taşıma araçlarındaki yoğunluk ve güvenli mesafe aralığının azalması, hastalığın yayılması konusunda oldukça etkili oldu” ifadelerini kullandı.
ŞU AN GÖRDÜĞÜMÜZ VAKALARDAKİ BULGULAR ARASINDA EN SIK BELİRTİ KURU ÖKSÜRÜK ATAKLARI
Bu noktada akla şu soru geliyor; Çocuklardaki vaka sayısındaki bu artış koronavirüsün hangi varyantı ile ilişkili?
Bu soruma “Hangi varyant olduğunu söylemek şu an için güç ama genel olarak tüm Covid-19 varyantları benzer özellikler gösterir” cevabını veren Prof. Dr. Ahmet Güzel, şu önemli bilgilerin altını çizdi:
-- Şu anda gördüğümüz Covid vakalarındaki bulgular arasında en sık belirtilerden biri balgamsız kuru öksürük atakları. Bu öksürük atakları özellikle boğaz kuruluğuyla birlikte boğazda yanma ve acı ile rahatsız edici hale geliyor.
-- Öksürük atakları dışında başvuru nedenleri arasında ateş, kırgınlık, yorgunluk, baş ağrısı, mide bulantısı, burun tıkanıklığı, koku ve tat kaybı, kusma, ishal ve nadiren nefes darlığı gibi yakınmalar bulunuyor. Özellikle sonbahar ve kış aylarında, Covid-19’un üst solunum yolu enfeksiyonlarıyla benzer bulgular göstermesi tanıyı zorlaştırıyor. Ancak laboratuvar yöntemleriyle kanıtlanmış bir Covid-19 hastasıyla yakın temas, tanı koymada önemli bir bilgi sunuyor.
DİKKAT! KORONAVİRÜSÜN YENİ VARYANTI ‘XEC’ ÇOK BULAŞICI
Şu sıralar Avrupa’da XEC adı verilen Covid virüsünün ‘daha bulaşıcı’ bir varyantı dolaşımda… Özellikle Ağustos ayında Slovenya’da bu varyantla yüksek enfeksiyon oranları gözlemlendi; ülkedeki Covid vaka örneklerinin yüzde 10’undan fazlası XEC varyantını içerdi.
Şimdiye kadar da Polonya, Norveç, Lüksemburg, Ukrayna, Portekiz ve Çin’in de aralarında bulunduğu 27 ülkeden alınan 500’den fazla numunede XEC tespit edildi. Analistler, varyantın Danimarka, Hollanda, Almanya ve İngiltere’de hızla yayıldığını belirtiyor.
XEC, daha önce keşfedilen omikron alt varyantları KS.1.1 ve KP.3.3’ün bir melezi olarak adlandırılıyor. KS.1.1, yaygın olarak FLiRT varyantı olarak bilinen bir tür. Virüsün insan hücrelerine bağlanmasını sağlayan spike proteinindeki yapı taşları, fenilalaninin (F) lösine (L) ve argininin (R) treonine (T) dönüşmesiyle karakterize ediliyor.
ABD’deki Scripps Araştırma Translasyonel Enstitüsü Müdürü Eric Topol, geçtiğimiz günlerde yaptığı paylaşımda, “XEC kesinlikle sorumluluk alıyor, çok dikkat etmek gerekiyor. XEC varyantının sıradaki en olası varyant olduğu artık çok net” dedi.
‘YÜZEYLERDE UZUN SÜRE CANLI KALABİLİYOR’
Prof. Dr. Ahmet Güzel de yeni varyantın yüksek bulaşıcılığına dikkat çekerek, “Covid virüsünün genetik yapısındaki belirli mutasyonlar sonucunda oluşmuş olan Covid XEC varyantı, yüksek bulaşıcılık özelliğine ve yüzeylerde uzun süreli canlı kalabilme özelliğine sahip. Virüs bu özelliğini özellikle spike proteinlerinde meydana gelen ve virüsün enfeksiyon oluşturma potansiyelini belirleyen mutasyonlara bağlı geliştiriyor. Tüm bu durumlar göz önüne alındığında Covid XEC varyantı özellikle kış döneminde baskın tür haline gelebilir” şeklinde konuştu.
“Aslında Covid XEC varyantının diğer varyantlardan klinik olarak farklı bir prezentasyonu yok” diyen Prof. Dr. Güzel, “Sadece mevcut mutasyonel yapısından dolayı bulaşıcılık ve enfeksiyon oluşma özelliği biraz daha fazla. Spike proteinlerindeki değişim onun insan hücrelerine yapışmasını daha da kolaylaştırıyor diyebiliriz. Ayrıca tüm Covid uyarıları bu varyanta da geçerli. El hijyeni, güvenli mesafe ve maske en önemli korunma yöntemleri. Özellikle toplumsal yaşam koşullarının arttığı şu günlerde kapalı ortam havalandırmaları ayrı bir öneme sahip” ifadelerini kullandı.
BU KIŞ KORONAVİRÜS DIŞINDA BASKIN OLMASI BEKLENEN DİĞER ENFEKSİYONLAR NELER?
“Bilindiği gibi Ekim-Kasım-Aralık ayları üst solunum yolu enfeksiyonlarının sık görüldüğü aylar. Bu aylarda artan influenza atakları bir diğer karşılaştığımız tehlike” diyen Prof. Dr. Ahmet Güzel, şöyle devam etti:
-- 6 ay ile 65 yaş aralığında sağlıklı tüm bireylere ve özellikle kalp hastalığı, kronik böbrek yetersizliği, immün sistem baskılayıcı ilaç kullanma, kronik hepatit gibi altta yatan kronik hastalığa sahip hastalara grip aşısı öneriyoruz.
-- Covid ile birlikte eşlik eden diğer enfeksiyon hastalıklarının hastalık sürecini daha da kötüleştirdiğini düşünürsek grip aşılarının önemi oldukça fazla diyebilirim. Okul dönemi ile birlikte çocuklarımızın hijyen kurallarına dikkat etmesi, sık ellerinin yıkaması oldukça önemli. Toplu ve kapalı ortamlarda güvenli mesafe aralığının sağlanması ve hastayken maske kullanımı koruyucu önlemler arasında sayılabilir.
Fotoğraflar: iStock