COVID-19 enfeksiyonu beynin küçülmesine neden oluyor
Güncelleme Tarihi:
İngiltere’de yapılan bir çalışma neticesinde COVID-19 geçiren hastaların beyin MR görüntüleri incelendi ve beynin gri maddesinde yüzde 2’lik oranında küçülme gözlemlendi. Nöroloji Uzmanı Dr. Nihat Mustafayev, “The Nature dergisinde yayınlanan bu çalışma, COVID-19 ve beyin sistemi arasındaki ilişkiye dair ilk kez somut bir bilgi sunuyor” dedi ve çalışmanın detayları ile COVID-19’un beyin sağlığına uzun vadedeki etkilerine yönelik önemli açıklamalarda bulundu.
51-81 yaş aralığındaki COVID-19 geçiren 45 bin hasta Manyetik Rezonans görüntülemelerini (MR) içeren bu çalışma; beynin özellikle koku, dikkat ve belleği ilgilendiren bölgelerinde etkilenme olduğu ve küçülmenin tahminen yüzde 2 civarında olduğunu göstermektedir.
COVID-19’un beyni etkilemesine bağlı iki hipotez mevcuttur. Birincisi, pıhtılaşmaya yatkınlığa bağlı damarsal hasara yol açarak beyne indirekt hasar verir. İkincisi ise direk olarak burundan koku alma veya koku duyusu için kullanılan duyu sistemi olan olfaktör sistem ve beyin ağı yardımıyla beyin bariyerini aşarak direk nöronlara etki eder.
Beynin Gri Maddesi Küçülürse Ne Olur?
Beynin gri cevheri beyin fonksiyonu açısından çok önemlidir. Özellikle Alzheimer ve beyni etkileyen diğer hastalıklarda gri maddede kayıp görülmektedir. Bu sebeple hastaların kaydetme, planlama ve sosyal becerileri azalmaktadır. Özellikle COVID-19 hastalarında koku ve tat duyusu kaybı ile beyindeki ilgili dokuya sinyalin gitmediği ve bu sebeple beyinde ilgili merkezlerdeki nöronların hacim olarak küçüldüğü düşünülmektedir.
Beyin Küçülmesi Tedavi Edilir mi?
COVID-19 etkisi ile ortaya çıkan beyin küçülmesinin geçici olduğu tahmin edilmektedir. Normal yaşlanma zamanı da insanlarda beynin özellikle bellek ile ilgili bölümünde yüzde 0,2-0,3 oranında kayıp izlenmektedir. Ancak bu çalışmada 3 sene arayla MR incelemeleri karşılaştırıldığında, bellek ile ilgili bölümlerde yüzde 2 gibi bir etkilenme olduğunu göstermektedir ki bu durum COVID-19 enfeksiyonunun beyin sisteminde çok ciddi bir harabiyete neden olabileceğini düşündürmektedir. Keza örneklem grubunda yer alan hastaların da özellikle planlama ve dikkat ile ilgili testleri oldukça kötü neticeler ortaya koymuştur.
Fakat çalışmada kullanılan bellek testlerinin yetersiz olması ile birlikte özellikle hangi bölgenin etkilendiği gösteren spesifik testlerin yapılmamasından dolayı, bu etkilenmenin hastaların yaşama kalitesine etkisi belirsizdir. Sonuç olarak beyindeki bu değişikliklerin kalıcı bir durum olup olmadığına dair literürde net bir çalışma hala yoktur. Bu konu ile ilgili daha uzun dönem ve kapsamlı çalışmalara ihtiyaç vardır.