Çocukta astım ne zaman geçer?

Astım kalıcı akciğer hasarı demek değildir.

Astım çocukluk çağının en sık görülen kronik hastalığıdır. Sanayileşmiş ülkelerde daha sık görülmektedir. Türkiye’de çocuklar arasında görülme sıklığı % 6 ile %10 arasında değişmektedir. Çocuk Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Elif Dağlı, astım hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı.

Çocuk astımı ilk başta öksürük nöbetleri ile kendini gösterir. Kesilmeyen, inatçı, 6-8 hafta devam eden kuru öksürük nöbetleri, koşma, gülme ve ağlama ile gelen öksürük krizleri, gece uyandıran öksürük ve balgam kusma, göğüsten gelen hırıltılar, solunum zorluğu atakları astımın ilk belirtileridir.

Çocuk astım tanısı aldığında aileler genellikle çok üzüntü duyarlar. Halbuki astım kelime anlamıyla sadece tekrarlayan nefes darlığı, öksürük ve hırıltı nöbetleri demektir. Bugünkü tedaviler ile hastalığın kontrolde tutulması da mümkündür.

Astım çoğu insanın cevap vermediği dış etkenlere karşı, nefes borusunun abartılı tepki göstermesi halidir. Bu özellik genetik olup nefes borularında hep bulunmaktadır. Grip virüsü, hava kirliliği veya ani hava değişimi gibi herhangi bir tetikleyici ile öksürük krizi ve nefes darlığını uyarılabilir. Uyaranların ne zaman ortaya çıkacağı bilinmediği için sürekli bir koruyucu tedavi almak gereklidir. Astımda tedaviyi sadece atak (öksürük nöbeti, nefes darlığı, hırıltılar) geldiği zaman uygulamak yeterli olmamaktadır.

Aileler çoğu zaman düzenli kullanmaları gereken tedaviyi çocuklarına ilaç yüklememek düşüncesiyle aralıklarla vermekte, bazen de bir süredir öksürük ve hırıltısı olmayan çocuğun hastalığının geçtiğini düşünerek ilaç vermekten vazgeçmektedirler.

Anne babanın çocuğunu iyi ve belirti vermeden yaşadığını görmüş olması ve çocuk hekiminin de akciğeri dinleyince sağlıklı buluyor olması astımın geçtiği anlamını taşımaz.

Astım belirtileri zaman içinde azalabilir veya tamamen kaybolabilir

Tedavi olmamasına rağmen astım belirtileri olmayan bir çocuğun solunum testleri yapıldığında akciğerde hastalığın sinsi olarak devam ettiği görülmektedir. Hollanda’da yapılmış bir çalışmada 30 yıl izlenmiş 119 çocuğun 42 yaşına geldiği zaman akciğer solunum testlerinin düzelme oranının % 22 civarında olduğunu tespit etmiştir.

Başka bir çalışmada ise belirtileri hiç olmayan ve artık tedavi almayan astımlı çocukların nefes borularından biyopsiler alınarak mikroskop altında dokunun incelenmesi ile alerjiye bağlı mikroskobik bulguların halen devam ettiği izlenmiştir. Uyarı testi ile nefes borusunun hala duyarlı ve reaksiyon göstermeye hazır olduğunu görmek mümkündür.

Tedavi almamak ve astım belirtisi göstermemek astımın iyileştiğini göstermez

Astım hastalığının geçtiğini, iyileştiğini anlamak için çocuğun hırıltısının olmaması, son üç yılda astım nöbeti geçirmemiş olması, nefes yolundan kontrol edici ilaçları kullanmıyor olması, solunum testlerinin normal seyir izlemesi, nefes borusunun aşırı duyarlılığı dediğimiz uyarıcı testlere de cevap vermiyor olması gereklidir.

Özellikle erken çocuklukta başlayan ve erkek çocuklarda görülen astımın daha iyi bir seyir izlediği, büyük yaşlarda ya da ergenlikten sonra çıkan ve kadınlarda daha fazla görülen astımın ise daha kalıcı olduğu saptanmıştır.

Astımın kalıcı olacağını işaret eden bulgular

*Çocuğun annesinde astım olması

*Solunum testlerinin 7 yaşından önce düşük bulunması

*Alerjik rinit veya ciltte egzama olması

*Kız çocuğu olması

*Erken çocuklukta tekrarlayan kronik bronşit geçirmesi

Ailede astım varsa çocuğun iyileşme olasılığının daha az olduğu görülmüştür. Fakat küçük kardeşi olan astımlı çocukların kardeşlerinden kaptıkları sık enfeksiyon sayesinde enfeksiyonla uğraşan bağışıklık sisteminin alerjiden uzaklaştığı görülmüştür.

Çocuğunuza en iyi geleceği sağlayabilmek için sağlıklı solunum fonksiyonlarını hedeflemelisiniz!

Son zamanlarda çocuk astımı üzerine yapılan çalışmalar ortaya koymuştur ki çocukların solunum fonksiyon testlerinin düzelmesini sağlayan en etkin tedavi sprey şeklinde nefes yolundan kullanılan kortizon ilaçlarıdır. Araştırmalar sprey ilaçların aralıklı değil, düzenli kullanılması halinde solunum fonksiyon testlerini normal tuttuğunu ve düzelme sağladığını ortaya koymuştur.