Çocukların baş belası bitler nasıl tedavi edilmeli?

Birçok nedenden dolayı özellikle ilkokul çağındaki öğrencilerin bitlenmesi ailelerin en büyük korkularından birisi. Peki, bu durumda neler yapmalı? Dermatoloji Uzmanı Dr. Funda Ataman, bitler ile ilgili bilinmeyenleri ve tedavi yöntemlerini bizlerle paylaştı.

İnsanda 3 farklı bit tipinin hastalık yaptığını dile getiren Uzm. Dr. Ataman; “Bunlar baş biti, vücut biti ve kasık bitidir. Bitler sanıldığının aksine atlayamaz ya da uçamaz. 3 çift bacağı olan 2 mm’den küçük kanatsız böceklerdir. Yakın temas ya da tarak, giysiler, çarşaf, şapka, cep telefonu, kulaklık gibi eşyalar ile bulaşabilir. Ev hayvanları insan biti için taşıyıcı değildir. Erişkin bitin ya da halk arasında ‘sirke’ denilen yumurtalarının görülmesi ile tanı konur” açıklamasında bulundu.

Bitler ile ilgili bilinmeyenler

• Bit, tedavisinde kullanılan ilaçlara karşı direnç geliştirmesi ile tüm dünyada yaygın bir problemdir.

• Bit günde 5 kez pençelerini deriye geçirip, kan emer. Kan emdikten sonra kene gibi şişmese de, sindirdiği kanın etkisiyle ‘pas rengine’ döner. 

• Bitin tükürüğü ve dışkısının deriye teması; kızarıklık ve kaşıntıya bazen de iltihaplı yaralara neden olabilir.

• Dişi bit, 1 aylık hayatının her bir gününde yaklaşık 6 adet yumurta üretir. Bitler yumurtadan ortalama

1 haftada çıkar. Bit tedavisinin haftada bir kez tekrarlanmasının nedeni budur.

• Baş biti çocuklarda daha sık görülür.

• Baş biti en çok ense ve kulak arkası saç derisinde bulunur.

• Kız çocuklar daha kolay bitlenir.

• Baş biti kan emme sırasında herhangi bir hastalık bulaştırmazken, vücut biti yaşam koşulları kötü, bakımsız insanlarda görüldüğü için savaş zamanlarında ya da fakir topluluklarda tifüs gibi bulaşıcı hastalıklara neden olabilir.

• Kasık biti cinsel yolla bulaşan bir hastalıktır. Kasık tüylerinden başlayıp sakala dek tüm tüylü bölgelere yayılabilir. Erişkinlerden çocuk kirpiklerine bulaşma söz konusudur ve cinsel istismar bakımından uyarıcıdır.

• Başarılı bir tedavi için aile üyelerinin ve temasın söz konusu olduğu kişilerin; örneğin okul arkadaşlarının taranması ve tedavisi gerekir. Yine toka, taç, fırça, tarak, şapka, yastık, ev ve araba koltuklarının baş dayanan bölgelerinin silinmesi ve yıkanması gerekir.

• İlaçlar kuru saça sürülmelidir. Bit suyla karşılaşınca solunum yollarını kapatır ve yarım saat nefes almadan kalabilir. Solunum yolları kapanınca ilaç bite nüfuz etmez ve öldüremez. İlaçlar solunumu felç ederek etkili olur. Yumurtalarda ilk 4 gün sinir sistemi gelişmediği için bu felç edici ilaçların etkisi olmaz. Bu nedenle kalıcı etkili ilaçlar kullanılmalı veya 1 hafta sonra tedavi tekrarlanmalıdır.

• Tedaviye devam için canlı bitler görülmeli ya da saç derisine 1 cm mesafede beyaz, parlak, yapışık sirkeler saptanmalıdır. Saç derisinden uzak, kolay çekilebilen kuru ve gri sirkeler ölü olduğu için tedavi gerektirmez.

• Saçların kesilmesi bitin çok yoğun olduğu durumlarda düşünülebilir. Ancak tıraşın kız çocuklarında yaratabileceği mahcubiyet göz önünde bulundurulmalıdır.

• İlk tedavi uygulamasından sonra çocuk okula devam etmelidir. Okulda tarama yapılıp, bitlenmiş çocukların eş zamanlı tedavisi sağlanmalıdır.

Tedavi yöntemleri

• Mekanik temizleme, yani bit ve sirkelerin elle ayıklanması ve sıkı dişli bit tarağı ile tarama ilaç kullanmaksızın iyileşme sağlayabilir. Bit tarağı ile tararken saçı su, sirke, zeytinyağı ya da saç kremi ile nemlendirme kolaylık sağlayacaktır. Bu tarama işlemi 3-4 günde bir 15-30 dakika süreyle tekrarlanmalı; saç temizlendikten sonra 2 hafta daha devam edilmelidir.

• Vazelin veya mayonez ile haftada bir, en az 10 dakika saçların kaplanması, yine ilaç gerektirmeyen alternatif çözümlerdir. Bu ürünler bol sürülmelidir, böylece bit nefes alamaz ve ölür.

• Yine 30 dakika süreyle saç kurutma makinesiyle sıcak hava uygulaması da denenebilir.