Çocuklarda uykuda horlama ve tıkanma nedenleri

Çocukların yaklaşık % 10'unda horlama; % 2'sinde ise uykuda tıkanma, yani uyku apnesi görülür. Kulak, Burun, Boğaz Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Ahmet Şirin, çocuklarda uykuda horlama ve tıkanma nedenlerini anlattı.

Çocukta horlama, burun tıkanıklığı yapan nedenler sonucunda gelişir. Burun tıkanıklığı nedeniyle ağızdan nefes almaya çalışan çocukta, boğaz bölgesi yapılarının titreşimi sonucu horlama sesi oluşur. Boğazda bulunan yapılar zaman zaman kendi üzerine kapanarak çocukta nefes almayı durdurur. Çocuklarda bu uykudaki tıkanıklığı yani uyku apnesini ilk önce anne babalar fark eder. Uykusunda yatakta dönen, huzursuz, horlayan, iç çeken çocuğun kısa aralıklarla nefes almaya ara verdiği ve nefesinin kesildiği fark edilir. Bu nefeste durmalar, on saniyeden başlayıp daha uzun saniyeye uzayabilir. Tıkanma sürelerinde vücut oksijensiz kalır. Bu süreçler gece boyunca defalarca tekrarlanır.

Çocuğun diş ve yüz yapısı, kalp ve akciğer hastalıklarının yanı sıra, burun tıkanıklığından kulaklar da etkilenebilir. Bu durum işitme ve konuşma gelişimini engelleyebilir. Bebeklerde yaşamlarının ilk birkaç ayı içinde müdahale edilmediğinde beslenme bozukluklarına ve yaşamı tehdit eden sorunlara neden olabilir.

Çocuğun uyku kalitesi bozulur. Sabahları uykudan uyanması zordur ve baş ağrısı ile uyanır. Uykusunu alamadığı için gündüz uykulu, halsiz ve yorgun olur. Okulla ilgili, gün içinde dikkat dağınıklığı mevcuttur ve derslerine konsantre olamaz, okul başarısı düşer. Etrafına karşı davranış bozuklukları sergiler. Hiperaktiftir. Bu durum birçok kez hiperaktivite, dikkat eksikliği bozukluğu tanısıyla tedavi edilir. Anne babalar çocuklarının gece aşırı terlediğinden şikayet eder. Terleme, vücudun oksijensiz kalma dönemlerinden kaynaklanır. Genellikle iştahsızlık baş gösterir. Uyku apnesi, çocukta gece altını ıslatma problemlerini de başlatabilir. Daha önce idrarını tutabilen çocuk gece altını ıslatmaya başlayınca; davranış bozuklukları da göz önüne alınıp psikolojik açıdan takibe alınır. Ancak ana sorun burun tıkanıklığıdır.

Horlamaya ve tıkanıklığa sebep olan burun kaynaklı nedenler

Çocuklarda horlama ve uyku apnesinin nedeni burun tıkanıklığıdır. Burun tıkanıklığının birçok farklı nedeni vardır:

• Doğumda (konjenital) ya da daha sonrası ilerleyen yaşlarda meydana gelen hastalıklar
• Geniz etleri, alerji, sinüzit, burun iltihapları, soğuk algınlıkları, düşmelerle oluşan, burun kıkırdak kemik yapısında darlık yaratan eğrilik ve sapmalar, konka adı verilen burun etlerinin irileşmesi
• Burunda ekstra polip adı verilen et oluşumları, burun içine sokulan yabancı cisimler
• Doğuştan olan sebepler: Burun gelişimi içinde burun deliklerinden biri veya ikisinin gelişemeyip kapalı olması (koanal atrezi), baş yüz gelişim anormallikleri, tümörler, kistler...

Horlamaya ve tıkanıklığa sebep olan boğaz bölgesinden kaynaklanan nedenler

İri bademcikler ve geniz etleri, iri dil horlama ve tıkanıklığa neden olan en büyük sebeplerdir.

Horlama ve uykuda tıkanıklığı (uyku apnesi) olan çocuklarda, geniz eti ve bademcikler operasyonla alındığında problem tamamen düzelir. Burnu açılan çocuğun uyku kalitesi düzelir. Uyku kalitesi düzelen çocuğun okul başarısı yükselecek, gece uykuda büyüme hormonu salgısı artacağından büyümesi ve gelişimi hızlanacak, iştahı yerine gelecektir. Üst solunum yolu hastalıklarına (grip nezle sinüzit gibi) sık yakalanmayacaktır. Çene, yüz ve diş gelişimi bozuklukları, akciğer, kalp hastalıkları gibi riskler de beklenmeyecektir.

Özet olarak, çocuklarda kronik burun tıkanıklığı yaygın olup belirtileri mevcutsa, dikkatli bir değerlendirme yapılarak doğru tanı ve tedavi planı gerektirir. Çocuğun ileriki yaşamında olumsuz durumlara neden olabilecek etkileri nedeniyle horlama ve uykuda tıkanıklığa neden olan sebebin düzeltilmesi ve ortadan kaldırılması önemlidir.

Kulak, Burun, Boğaz Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Ahmet Şirin