Çocuklarda tuvalet eğitimi ne zaman başlamalı? Nelere dikkat etmeli?

Bireyselleşme yolundaki ilk alanlarından biri olan tuvalet eğitimi süreci, bebeklikten erken çocukluk dönemine geçme aşamasında, çocuğun ilk kez kendi başına yönetebildiği, kas kontrolünün tamamen kendisine ait olduğu bir süreçtir.  Bu süreci, doğru zamanı bekleyerek başarılı bir şekilde tamamlamak, çocuğun sosyal, duygusal, kişisel ve psikolojik gelişimi için son derece önemlidir.

Tuvalet eğitimine ne zaman başlanılmalı?

Genellikle çocuğun tuvalet alışkanlığını 18-42 ay arasında edinmesi beklenir. Ancak her çocuğun bireysel özellikleri ve gelişim hızı birbirinden farklı olduğu için yaşından ziyade çocuğun hazırbulunuşluğunu dikkate almak gerekir.

Çocuğumun hazır olduğunu nasıl anlarım?

- Çocuk kendini ifade edebilecek kadar konuşuyorsa,

- Kirli bezinden rahatsızlık duyuyorsa,

- Kakasını yaparken saklanıyor, çömeliyor, kaka yaptığını ifade ediyorsa,

- Sabahları kalktığında bezi kuru ise,

- Çocuğun kendi başına yapacağı bir öz bakım becerisi olduğu için pantolonunu indirip kaldırabiliyorsa,

- Çocuğun tuvalete karşı merak ve ilgisi var ise çocuk için tuvalet eğitimine hazır denilebilir.

Tuvalet eğitiminde anne baba tutumu nasıl olmalı?

Tuvalet eğitimi süresince ebeveynlerin çocuğa karşı yaklaşım ve tutumları eğitim sürecini etkilemektedir. Bu nedenle çocuğun hazır olması kadar ebeveynin de bu sürece hazır olması çok önemlidir.

- Çocuklar rutini sever, günlük rutinleri bozulduğunda huzursuz, mutsuz ve kaygılı olabilirler. Eğitime başlamadan önce çocuğun hayatında rutinini bozacak taşınma, boşanma, yeni bebek gibi büyük bir değişim olmamasına dikkat edin.

- Eğitime başlamaya karar verdikten sonra çocuğunuza artık büyüdüğünü, beze ihtiyacı olmadığını anlatın. Konuşmanın ardından evde kalan bezleri varsa birlikte çöpe atabilirsiniz.

- Çocuğu tuvalet eğitimine hazırlarken ona tuvaletle ilgili çocuk kitapları okuyabilirsiniz. Aynı şekilde sevdiği bir oyuncağa bez bağlamak ve ona tuvalet eğitimi vermek gibi oyunlar süreci kolaylaştırır.

- Bezi tamamen hayatınızdan çıkarın. Eğitime karar verdikten sonra tekrar beze dönmek çocukta başarısızlık duygusuna ve öz güven problemlerine sebep olur. Çocuk regresyon (geri dönüş) yaşar.

- Aynı şekilde, eğitim süresi boyunca dışarı çıkarken, uyurken veya işiniz varken çocuğu bezlemek de çocuğa kafa karışıklığı yaşatır, çocuğun alışkanlığı edinme süreci uzar.

- Eğitim boyunca sosyal hayatınızı biraz sınırlayarak daha çok evde zaman geçirmeye çalışın. Özellikle ilk zamanlar çocuğun tuvaletini aynı yere yapması, belli bir yere alışması kendini güvende hissetmesini sağlar.

- Tüm ilgi ve alakayı tuvalete yöneltmek, sürekli bu konu hakkında konuşarak çocuğa tuvaleti hatırlatmak çocuğun üstünde psikolojik baskı yaratabilir. Bunun sonucunda çocukta süreci reddetme, kaka tutma, alt ıslatma gibi durumlar görülebilir. "Tuvaletin var mı, tuvaletin geldi mi, gelince mutlaka söyle" gibi söylemler yerine "Hadi gel tuvalette kitap okuyalım, ayıcığının da bizimle tuvalete gelmesini ister misin?" gibi çocuğun tuvalete kendi isteğiyle gelmesini sağlayacak cümleler kurabilirsiniz.

- Tuvaletle ilgili aparatları çocukla birlikte seçebilirsiniz. Bu durum çocuğu özendirir ve istekli olmasını sağlar. Çocuğun klozete daha kolay alışması adına klozete koyulan aparatlardan edinebilirsiniz. Ancak çocukta klozete oturma kaygısı veya korkusu hissederseniz lazımlık da kullanabilirsiniz.

- Eğitimde ilk zamanlar yarım saat aralarla çocuğu tuvalete götürebilir, sonraki günler bu saat aralarını 45 dakika, 1 saat gibi arttırarak sürece devam edebilirsiniz. Çocuğun tuvaletini yaptığı saatleri takip edip not alarak, tuvalete oturma saatlerini buna göre düzenleyebilirsiniz.