Çocuklarda ne, ne zaman yapılmalı?

Acaba bebeğinize ne zaman ilk ayakkabısını almanız gerekiyor? Bilgisayar ve televizyonla tanışabilecek yaşta mı? Ya da çocuğunuz evde tek başına kalabilecek durumda mı? Neyin ne zaman yapılması gerektiği ile ilgili sorularımızı Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Alper Bıçkıcı’ya yönelttik.

Ne zaman ayakkabı giymeye başlayabilir?

Bir yaşından sonra adım atmaya başlayan bebeğin ayağında çorap, yumuşak kumaş ya da deriden patikler olduğunda ayak anatomisine uygun olarak sağlıklı bir biçimde yere basabileceğine dikkat çeken Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Alper Bıçkıcı, ilk ayakkabıları giydirmeye bebek ancak güneşe ya da açık havaya çıktığında başlamak gerektiğine değiniyor.

İlk ayakkabısı nasıl olmalı?

* Ayak anatomisine uygun,

* Yumuşak,

* Tabanı tam bükülebilen ve beton zeminde zarar vermeyen,

* Ayak taban boşluğu hafif çıkıntılı,

* Kaymaz deri tabanlı,

* Hava alabilen,

* Topuksuz bir ayakkabı uygun olur.

Ne zaman ikinci kardeşe hazırdır?

Çocuğu kardeşine anne karnında hazırlamak gerektiğini belirten Dr. Bıçkıcı, 5 yaşın altındaki çocukların kardeşine verdiği zararın farkında olmayacağını ve onu bebekle yalnız bırakmanın tehlikeli sonuçlar doğurabileceğini belirtiyor. Ailesinin tek çocuğu iken ilginin kardeşine yönelmesinin çocukta travma ve kıskançlık yaratabileceğini kaydeden Bıçkıcı, bu kıskançlığın 10 yaşına kadar devam edebileceğini söylüyor.

Çocuğu kardeşine hazırlarken…

* Annesinin gebeliği sürecinde çocuğu kardeşine hazırlamak gerekir.

* Annesinin karnında kardeşinin olduğunu ve zamanla büyüdüğünü bilmesi çocuğun bu yeni sürece alışmasını kolaylaştırır.

* Bebekle ilgili oda, kıyafet ya da oyuncak seçimlerine onu da dahil edebilirsiniz.

* Çocuğa ailenin üç kişi iken dört kişi olmasının güzel yönlerini anlatabilirsiniz.

* Kardeşinin çok zayıf ve savunmasız olduğunu, onu kendisinin koruyabileceğini belirtirseniz çocuk kardeşe karşı daha fazla sorumluluk hissedecek ve onunla birlikte bir geleceğe daha umutla bakacaktır.

Ne zaman bilgisayar ve televizyon ile tanışmalı?

Çocuk 3 yaşına gelene kadar günde bir saatten fazla televizyon izletmemek gerektiğini söyleyen Dr. Bıçkıcı, izlediği programların ise konuşma içeren ve hızlı görüntü değişimi olmayan bebek ve çocuk programları olması gerektiğini kaydediyor. İnternet ve bilgisayarın çocukların eğitiminin bir parçası haline geldiğini de belirten Bıçkıcı, ancak okula başlayana kadar çocuğu bilgisayarla yalnız bırakmamak gerektiğini belirtiyor.

Bilgisayar kullanırken…

* Okul öncesi ve okul döneminde denetimsiz kullanılan bilgisayar, çocuğu sanal bir dünyaya iter ve sosyal hayattan soyutlar.

* Son yıllarda yaygınlaşan “çocuklarda dikkat eksikliği” yine bilgisayar kullanımı ile provoke olup bilgisayar, çocuğun okul başarısını düşürerek anti sosyal kişiliklere neden olabilir.

* İnternet kullanımı koruma şifreleri ile güvenli hale getirilmeli ve aile kontrolünde olmalıdır.

Televizyon izlerken…

İlk 3 yılda bebeğin kişilik özelliklerinin gelişmesi ancak;

* Bebeğin 3 boyutlu görmesi,

* Çevreden gelen sesleri işitmesi,

* Eşyalara dokunması,

* Tanıma ve keşfetmeye yönelik objeleri ağzına sokması,

* Oyuncakları hareket ettirmesi,

* Kişileri taklit etmesi,

* Göz kontağı kurması,

* Hareket eden objeleri takip etmesi ile mümkündür.

Bu nedenle bebeği 3 yaşından önce günde bir saatten fazla televizyon karşısında bırakmamak gerekir.

Ne zaman evde tek başına kalabilir?

Klasik olarak 12 yaşın evde tek başına kalabilmek için uygun bir yaş olduğunu söyleyen Dr. Bıçkıcı, çocuğun olgunlaşma, mantıklı düşünme ve çözüm üretme yeteneğinin de gelişmiş olması gerektiğini belirtiyor.

“Çocuğun bu sorumluluğu alıp alamayacağını değerlendirmek üzere kısa süreli denemeler yapabilirsiniz. Çocuğu evde yalnız bırakmak için şartların uygun olduğunu düşünüyorsanız, öncelikle onu bu konuda hazırlamalısınız. Onunla konuşabilir ve olası riskler hakkında bilgi verebilirsiniz. Gerekirse ilk zamanlar güvenlik önlemlerini bir kağıda yazıp çocuğun görebileceği bir yere asabilirsiniz.”

Çocuğunuzun evde yalnız kalmaya hazır olup olmadığını anlamanın yolları

* Kapı çalındığında sorgulamadan kapıyı açar mı?

* Bir kaza ya da acil durumun üstesinden gelmeye hazırlıklı mı?

* Kısa sürede size ulaşabileceği telefon numarasını ezbere biliyor mu?

* Evde kaldığı kısa sürelerin üstesinden başarıyla gelebildi mi?

* Kendisine basit yiyecekler hazırlayabilir mi?

* Fırın veya ocak kullanacak ise açık bırakma ihtimali var mı?

* Telefonla arayanların notlarını alabilir mi?

* Kapıyı tek başına kilitleyebilir ve açabilir mi?

* Basit sorunları kendi başına çözümleyebilir mi?

* Dışarıdan ne zaman ve nasıl yardım alacağını biliyor mu?

* Kendisi için koyulan kurallara uyar ve zamanını verimli bir şekilde değerlendirebilir mi?

Ne zaman ateş düşürücü ilaç verilmeli?

Bebeğe altı aylıktan önce ateş düşürücü verilmemesi gerekir. 3 aylıktan küçük bebeklerde ateş pek görülmez. Eğer ateşi varsa bu ciddi bir duruma işaret edebileceğinden zaman kaybetmeden bebeği doktora götürmek gerekir. Ancak, 3 aydan sonra ılık su uygulaması, soğuk kompreslere rağmen ateş düşmüyor ise ateş düşürücü verilebilir. 6 aydan büyük bebek ve çocuklarda 38 C’yi geçen ateş durumunda önce soğuk uygulama yapılmalıdır düşmüyor ve 38.5 C’yi geçiyorsa ilaç kullanılmalıdır.

Ne zaman diş fırçası kullanmaya başlamalı?

Bebeklerin ağız hijyenine ilk süt dişlerinin sürmeye başlamasından itibaren dikkat edilmeli. İlk dişlerin çıktığı 6. ay civarında dişler fırçalanamasa bile yemeklerden sonra bebeğin ağzı su ile çalkalatılmalı ve dişlerin üstü temiz bir bez parçası ile silinmelidir. Bir yaşından sonra bebeğinizin dişlerinin küçük diş fırçaları ile macunsuz ya da çok az macun kullanarak yavaşça fırçalayabilirsiniz. 2,5 - 3 yaşından itibaren, çocuğa diş fırçalamasını öğretmek ve bu konuda ona örnek olmak gerekir. Bu şekilde diş çürükleri ve buna bağlı oluşabilecek sorunlar engellenmiş olur.