Çocuklarda Görülen Romatizma

Romatizmal hastalıklar sadece erişkinlerde görülen bir durum değil, çocukluk çağında da değişik tiplerde romatizmal hastalıklar görülebiliyor. Bunlardan birisi de Jüvenil Romatoid Artrit (JRA).

JRA, diğer adıyla Still hastalığı erişkinlerde görülen romatizmanın 16 yaşından küçük çocuklarda görülen biçimidir ve erişkin tipinden birkaç farkı vardır. Çocukta kronik hareket kısıtlılığı yapar. Genelde 1-3 yaşları arasında bu hastalığa yakalanırlar ve kız çocuklarında görülme sıklığı erkeklerinkine göre daha fazladır. Sebebi bilinmemekle beraber genetik yatkınlığın ve bir takım çevresel etkenlerin etkili olduğu ayrıca bazı virüslerin de sebep olduğu düşünülüyor. Ancak hastalığın genetik geçişi yoktur. JRA'nın üç değişik tipi vardır. Başlangıçtan itibaren altı aylık süre içinde 5 veya daha fazla eklemi tutarsa poliartiküler, 5 eklemden azını tutarsa pokiartiküler, ateş, lenf düğümlerinde şişme, deride döküntüler gibi sistemik bulgularla birlikte giderse sistemik JRA veya Still hastalığı adını alır.

Belirtileri Neler?

Hastalar sabah kalktığında eklemlerde tutukluk ve ağrı hissederler, zor hareket ederler. Eklemlerde şişlik, sıcaklık, kızarıklık ve ağrıyla birlikte hareket kısıtlılığı en sık görülen yakınmalardır. Gün ortalarına doğru hareket kısıtlılığı azalır.

Genellikle diz, ayak bileği gibi bacak eklemleri, el bileği ve dirsek gibi kol eklemleri tutulur ayrıca parmak eklemleri gibi küçük eklemler de tutulabilir. Bunlara ilave olarak kalp zarı, akciğer ve akciğer zarı, lenf nodu ve karaciğer gibi iç organlarda da tutulum sık görülür.

Genel olarak hastalığın temel takibi çocuk romatologları tarafından yapılır ancak diğer uzmanlık alanları da bu hastalara yardımcı olmaktadır. Örneğin; JRA'lı çocukların belli aralıklarla bir göz doktoruna götürülmesi gerekir çünkü % 25 gibi yüksek bir oranda, gözde “iridosiklit” denilen bir bozukluğa neden olur. İridosiklit, gözün irisinin iltihaplanmasıdır.

Gözdeki bu iltihaplanma sonucu iris, gözün lensine (merceğine) yapışabilir bunun sonucunda gözün ışığa yanıt verme yeteneği azalır. Örneğin göze ışık tutulduğunda göz bebeğinde daralma olmayabilir. Gözde “Katarakt” gelişebilir. Katarakt, göz lensinin (mercek) ışık geçirgenliğinin azalmasıdır. Bazı vakalarda, bütün göz küresinin dejenere olmasına (bozulmasına) neden olabilir. Gözde gelişen bu bozukluklar, hafif bir görme bozukluğundan körlüğe kadar değişebilen kötü sonuçlar yaratabilir. Bu süreçlerden tek bir göz etkilenmiş olabileceği gibi, her iki göz de etkilenmiş olabilir.

Diğer bir durum da ortopedik problemler olup hastalığa bağlı eklem deformiteleri (şekil bozuklukları) ve hareket kısıtlılıkları şeklinde çeşitli fonksiyon kayıpları olabilir. Değişik ortopedik müdahalelerle bunların çoğu erken dönemde önlenebilir. Geç dönemde de düzeltici bir takım girişimlerle hastaların fonksiyonel düzelmeleri sağlanabilir. Yani sonuç olarak JRA vakaları gerektiği gibi tedavi edildiklerinde, % 80 vaka yaşamlarına sorunsuz olarak devam edebilmektedir.

Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı
Prof. Dr. Sinan Karaoğlu