Güncelleme Tarihi:
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) çocukları ve gençleri etkiler ve yetişkinliğe kadar devam edebilir. DEHB çocuklarda en sık tanı konulan ruhsal bozukluktur. DEHB olan çocuklar hiperaktif olur ve dürtülerini kontrol edemezler. Veya dikkatini vermekte zorlanabilirler. Bu davranışlar hem okul hem de ev yaşamını doğrudan etkiler.
Erkeklerde kızlardan daha yaygındır. Genellikle okul dönemlerinde, bir çocuğun dikkatini çekmekte zorlanmaya başladığı zamanlarda keşfedilir.
DEHB'li çocuklar yetişkinlik dönemlerinde de zaman yönetimi, organize olma, hedef belirleme ve bir işi sürdürmede zorluk çekebilirler. Ayrıca ilişkiler, benlik saygısı ve bağımlılık ile ilgili problemleri olabilir.
Dikkati kolay dağılır. Yönergeleri takip edemez veya yapması gerekenleri bitiremez. Dinliyor gibi görünür. Dikkat etmez ve dikkatsizlikten hatalar yapar. Günlük aktivitelerini yapmayı unutur. Günlük işleri organize etmekte sorunlar yaşar. Oturularak yapılması gereken işlerden hoşlanmaz. Sürekli bir şeyleri kaybeder. Hayal kurmaya meyillidir.
Otururken genellikle sallanır, yuvarlanır veya zıplar. Oturarak duramaz. Sessizce oynamakta zorlanır. Bir şeylere koşar ya da tırmanır gibi sürekli hareket eder. Gençlerde ve yetişkinlerde, bu daha sık olarak huzursuzluk olarak tanımlanır. Aşırı konuşur. Her zaman hareket halindedir.
Sırasını beklerken sorun yaşar. Cevapları bulanıktır. Başkalarına engel olur.
DEHB belirtileri bir kişi yaşlandıkça değişebilir. Kronik gecikme ve unutkanlık, kaygı, kendine güvensizlik, iş yerinde sorunlar, öfke kontrolü sorunu, düşüncesizlik, bağımlılık eğilimi, örgütlenememe, erteleme, kolay sinirlenme, kronik can sıkıntısı, okuma sırasında konsantre olma sorunu, depresyon, ilişki sorunları yaşayabilirler.
DEHB'nin nedeni tam olarak bilinmemektedir. Kalıtımsal olabilir. Ailede genellikle başka bir DEHB’li kişi daha bulunur. DEHB olan kişilerde beyin kimyasalları dengesiz olabilir. DEHB olan çocuklarda beynin dikkatini kontrol eden bölgeleri daha az etkindir. Hamilelikte kötü beslenme, enfeksiyonlar, sigara içme, içme ve madde kullanımı gibi faktörler bebeğin beyin gelişimini etkileyebilir. Kurşun gibi toksinler çocuğun beyin gelişimini etkileyebilirler. Beynin ön lobuna verilen, ön lob denilen hasar, dürtüleri ve duyguları kontrol etmede sorunlara neden olabilir. Şeker DEHB'ye neden olmaz. DEHB ayrıca çok fazla TV izlemekten, kötü bir ev hayatından, kötü okullardan veya yiyecek alerjilerinden kaynaklanmamaktadır.
DEHB tamamen önlenemez veya iyileştirilemez. Ancak erken fark etmek, ayrıca iyi bir tedavi ve eğitim planına sahip olmak, DEHB'li bir çocuğun veya yetişkinin semptomlarını yönetmesine yardımcı olabilir.
DEHB'nin birçok belirtisi ilaç ve tedavi ile tedavi edilebilir. Uyarıcı olarak adlandırılan ilaçlar, hiperaktif ve dürtüsel davranışın kontrol edilmesine yardımcı olabilir ve dikkat süresini artırabilir.
Terapilerle davranışlarda değişiklik ve iyileştirme sağlanabilir. Özel eğitim, çocuğun okulda öğrenmesine yardımcı olur. Yapısı ve rutini olması DEHB olan çocuklara çok yardımcı olabilir. Davranış eğitimi, kötü davranışları iyi davranışlarla değiştirmenin yollarını öğretir.
Psikoterapi (danışmanlık), DEHB olan birinin duygularını ve hayal kırıklığını ele almanın daha iyi yollarını öğrenmesine yardımcı olabilir. Ayrıca özgüvenlerini geliştirmeye yardımcı olabilir. Danışma aynı zamanda aile üyelerinin DEHB'li çocukları veya yetişkinleri daha iyi anlamalarına yardımcı olabilir. Sosyal beceri eğitimi, sıraya girme ve paylaşım gibi davranışları öğretebilir.
DEHB olan birçok kişi tedavi desteği ile başarılı, mutlu ve dolu bir hayat yaşayabilir. Belirtilere dikkat etmek ve düzenli olarak doktora görünmek önemlidir. Bazen, bir zamanlar etkili olan ilaçlar ve tedaviler etkisini kaybeder. Bu durumda tedavi planını değiştirmeniz gerekebilir. Birçok kişide, DEHB belirtileri erken erişkinlik döneminde iyileşir ve bazıları için artık tedaviye ihtiyaç olmayabilir.