Çocuklarda cinsel gelişim

Çocukların cinsel gelişimi hakkında bilgiler veren Psikolog Doğan Demirkan Özdemir, ailelerin gösterdiği yanlış tepkilerin çocuk üzerinde olumsuz etkilerine vurgu yapıyor.

Genellikle 3 yaşından itibaren, çocuklar cinsellikle ilgili sorular sormaya başlarlar. Kız-erkek ayrımını sezinlemeye başlarlar. Doktorculuk ve evcilik gibi oyunlar, bu konudaki meraklarını belli eder. Türk toplumuna, bu tip konuların konuşulması tabu gibidir. Çocukların sorduğu sorular geçiştirilir, koyu bir cinsiyet ayrımcılığı vardır.

Bu durum, daha bebek doğmadan önce kendini renk seçimi ile belli eder. Kız çocuk doğacaksa pembe, erkek çocuk için mavi renkli kıyafetler, yatak takımları seçilir. Çocuklar biraz daha büyüdüklerinde, 3-4 yaşlarındayken, bebeklerin nereden geldiklerini merak ederler. Aile gene bu tür soruları geçiştirmeye çalışır. Çünkü nasıl cevap vereceklerini bilememektedirler. Bu geçiştirmeler, çocukların kafasında bu tür sorular sormanın yanlış olduğu, ayıp olduğu düşüncesini doğurur.

Çocukların cinsel organlarını keşfedişi

Özellikle 2-3 yaşındaki erkek çocuklar vücutlarını incelerken keşfettikleri cinsel organları ile oynamaya başladıklarında, olay ailenin gözünde kabul edilemez bir sorun haline gelir. Çocukların gördükleri tepkiler, kısıtlamalar ve cezalar karşısında öğrendikleri cinsel organlarının kötü bir şey olduğudur.

Men edilenin çekiciliğinin arttığını düşünürsek, çocuklar bu incelemelerini ailelerinden gizli yapmaya başlarlar. Bu durumda da hem kendilerinin kötü olduğuna hem de yaptıklarından utanmaya ve suçluluk duymaya başlayacaklardır. Ne yazık ki “iyi olmama, kötü olma, suçluluk hissetme” durumu kişi büyüdüğünde, neden hissettiğini bilmese de olaylara bakış açısında ve onları ele alış biçiminde kendini gösterecek ve ilişkilerinde sorunlar yaşayan bir kişi haline getirecektir.

Çocuğu ayıplamak en büyük hata

Kız ve erkek çocuklar için 3 yaşından itibaren cinsiyetler arasındaki farklar çok çekicidir ve merak konusudur. Neden cinsel organların farklı olduğunu sorarlar. En yanlış davranış, ailenin çocuğu ayıplaması ve susturması ya da sorularını geçiştirmesidir. Bunun yerine, ailenin sorulara açık ve sade cevaplar vermesi, erkeklerde olduğu ve kızlarda olmadığı anlatılabilir. Bunu bir oyun haline getirip kimlerin kız, kimlerin erkek olduğu sorulabilir. Bu şekilde çocuk, kız ve erkeği sadece cinsel organıyla değil, aynı zamanda görünüşleri itibari ile de değerlendirmeyi öğrenecektir.

Çocuğa nasıl cevap verilmeli?

Çocukların nereden geldiğini merak edenlere verilecek cevap, bebeğin anne karnında büyüdüğünü söylemektir. Çok detaylı anlatmak çocuğun aklını karıştıracaktır. Cevap verilmesi zaten çocuk için yeterli bir davranıştır. Bu yüzden anlayamayacağı bilgiler vermek yerine, anlaşılabilir.

1-2 cümle ile konuya açıklık getirmek daha doğru olacaktır. Çünkü çocuklar, 3-4 yaşlarında cinsel ilişkiler konusundan uzaktır. Sorularını tek tek ve aralıklı sorarlar. Çocuğun anne karnına nasıl girdiğini merak eden çocuklara verilebilecek yanıt, “Anne karnındaki bebek tohumlarının büyümesiyle olur” olabilir. 5 yaşından itibaren çocuklar bebeğin oluşumunda babanın rolünü merak etmeye başlarlar. “Bebek tohumlarının biri annede vardır, biri de baba da” demek yeterli olabilir. Bu cevap birçok çocuk için yeterli olurken, birçoğu nasıl, nasıl diyerek sormaya devam ederler.

Aile şöyle bir açıklama getirebilir: “Anne ile baba yatakta beraberken, babadan gelen tohumlar anneninki ile birleşir ve bebek oluşur, büyümeye başlar” diye açıklama getirilebilir. Esas olarak, yanıtlanmayan sorular çocuğu daha meraklı yapar ve araştırmaya iter.

Birçok çocuk bu konularla ilgili soru sormaz. Böyle çocuklar genellikle sorularına yanıt bulamadıkları için susan çocuklardır. Oynadıkları oyunlarla sorularına cevap bulmaya çalışırlar. Çocukta cinsel ilgi okul öncesi çağda en yoğun durumundadır. Okulla beraber bu durumda azalma olur.

Çocukların kendilerini uyarmaları

Aileleri en fazla rahatsız eden durum 2-3 yaşlarındaki çocuklarının cinsel olarak kendilerini uyarmalarıdır. Genellikle çocuk, utandırılır, ayıplanır, yetmezse cezalandırılır, korkutulur. Bu durum çocukken meme ya da emzik emmemiş çocuklarda daha sık görülür. Emziği zorla elinden alınan çocukta da bu durum sıkça görülmeye başlar. Emziksiz kalmanın boşluğunun kendini uyararak yok etmeye çalışırlar. İlgi azlığı veya yeni bir kardeş doğumu da bu durumu yaratabilir. Verdiğimiz tepkiler çocuğun cinsel ve kişisel kimliğinin gelişiminde büyük rol oynar. Bu yüzden, ne tarz davranacağımızı belirlemeli ve çocuğun sağlıklı olarak gelişimine katkı sağlayacak şekilde davranmaya özen göstermeliyiz.

Ayrıca evde bitki ve çiçek yetiştirerek, tohum ekip onların büyümesini göstererek ya da balık, su kaplumbağası, kedi, köpek besleyerek, çocuklara çiçeklerin ve hayvanların büyümelerini gösteren kitapları seçip beraber okuyarak, onları dolaylı olarak bilgilendirebiliriz.