Çocuklarda bir anda başlayan kekemelik ve tedavi süreci

Genellikle dil gelişiminin hızlandığı yaş dönemi olan 2 ile 5 yaş arasında ortaya çıkmaktadır. Bu durum hiçbir müdahale olmadan 6 ay ile 2 yıl arasında kendiliğinden geçebilir. Fakat 6 aydan uzun süren akıcılık sorunlarında yardım almadan akıcılığın sağlanması güçleşmektedir.  Yaşamın erken dönemlerinde ortaya çıkan bu konuşma sorunun kendiliğinden geçmemesi ve yardım ile müdahale edilmemesi durumunda kekemelik; okul ve ergenlik dönemine kadar devam edebilmekte hatta kronikleşip yaşamın ilerleyen dönemlerinde inatçı kekemelik olarak kalabilmektedir.

Kekemeliğin nedenleri nelerdir?

Kekemeliğin zemininde nöro-anatomik ve nöro-fizyolojik yani beyin yapısında ve işleyişinde görülen farklılıklar, kekemelik görülmeye başlamasıyla oluşan farkındalıklar ve bu durumun psikolojik etmenleri etkin rol almakta ve durumun ciddi bir sorun olarak devam etmesine neden olmaktadır. Dil ve konuşma gelişiminin belirli dönemlerinde durup konuşma veya sözcük bulurken ve söylerken zorlanma gibi algılanan basit düzey akıcısızlıklar görülebilmektedir. Bu durum sağlıklı konuşma gelişimin normal bir parçası olarak değerlendirilir fakat kekemelik bu durumdan özellikleri ve devamlılığı ile ayrılmaktadır. Konuşma esnasında tekrarlar, tıkanmalar, zorlanma, uzatmalar gözlemlenmektedir. Bu durumların belirgin görülmesi sık yaşanması ailelerin kekemelikten şüphelenmesi için temel oluşturabilir. Bu durum ani başlangıç gösterebilir. Aileler genellikle kendilerinden bir süre ayrı kalma, korku, okulda yaşanan olaylar temelli bir durum sonucu başladığını beyan etmektedirler fakat kekemeliğin başlangıcında psikolojik olayların etkisi olup olmadığı net değildir. Kendiliğinden başlangıç gösteren pek çok durumda bildirilmektedir.

Çocuğum konuşurken takılmaya başladı, ne yapmalıyım?

Öncelikle durumun kekemelik olup olmadığını anlamanız önem taşımaktadır. Takılmalar nasıl, sıklığı nedir, bu durum devamlılık gösteriyor mu ve çocuğun bu duruma bakışı nasıl, farkındalık mevcut mu? Bu başlıkları değerlendirmek önem taşımakta ve panik olmadan 1 hafta sürecin gözlemlenmesi gerekmektedir. Çocukta herhangi bir sorun varmış ve konuştukları anlaşılmıyormuş gibi davranılmamalı, akıcı konuşması yönünde baskı kurulup sık sık sözlü ve davranışsal uyarılarda bulunulmamalıdır. 1 hafta süren durumlarda uzman dil ve konuşma terapisti ile iletişime geçilip süreç hakkında bilgilendirme yapılmalı ve sorun uzman eşliğinde takip edilmelidir.

Nasıl tedavi edilir?

Kekemeliğin tedavisi ciddi önem taşımaktadır. Kekemelik ortaya çıktığında süreç uzman tarafından kapsamlı bir şekilde davranışsal, psikolojik ve iletişim özellikleri ile değerlendirilmeli, gerekli önem, planlama, takip bu doğrultuda yapılmalı; aile ile iş birliği gerektiren bireye özgü süreç yapılandırılmalıdır. Genellikle aileler dur, bekle, gör prensibi ile hareket etmekte; akıcılık sorunun bireyde ilerleyen dönemlerde kalıcılaşmasına ve inatçı kekemeliğe dönmesine neden olmaktadır. Erken dönem müdahale stratejileri, farkındalık ve konuşma akıcılığının bire bir çalışıldığı yöntemler ile akıcılık sorununa müdahale edilebilmekte ve akıcı konuşma yönünde birey gelişim gösterebilmektedir.