Çocuklarda beyin felci

Beyin felci (SP); gelişmekte olan beyinde doğum öncesinde, doğum sırasında ya da doğum sonrasında herhangi bir nedenle gelişen, ilerleyici olmayan ancak yaşla değişebilen hareketi kısıtlayıcı kalıcı motor fonksiyon kaybı ve hareket bozukluğu olarak tanımlanabilir.

Motor bozukluk yanında duyusal, bilişsel, iletişim, algılama, epilepsi, davranış bozuklukları, öğrenme güçlükleri, dil-konuşma bozuklukları ve ağız-diş problemleri, ikincil kas –iskelet sorunları eşlik edebilir.

Sıklığı ülkeden ülkeye değişmekle birlikte 1 - 5 / 1000 olup; ülkemizde ise 4/1000’dir. Türkiye’de akraba evlilikleri, hamilelikte geçirilen hastalıkların fazla olması ve bakım şartlarının yetersizliği, doğum şartlarının olumsuzluğu, bebek bakım hizmetlerinin yetersizliği, bebeklerde bulaşıcı ve ateşli hastalıkların fazlalığı ve beslenme yetersizliği gibi nedenlerle SP sıklığı fazladır. Nörolojik sorunu olup, oksijensiz kaldığı belirtilen her bebek SP değildir. Anne-baba akrabalığı ve kardeş öyküsü varsa, öyküde belirgin bir SP nedeni bulunmamışsa ayırıcı tanı için tetkikler planlanmalıdır.

Süt çocukluğu döneminde erken el tercihi (1 yaş) kuşkulandırabilir. Elde objeleri kavrama ve ince motor becerilerde gerilik, objeye uzanmak istediğinde, parmaklarda istemsiz hareket görülür. Beyin felci erken tanısında özgün bir tanı yöntemi yoktur. Tanı birden fazla bulgu ile konmalıdır. Aileler bebeğin gelişiminde en ufak bir gecikme ya da normalden sapma gördüklerinde doktora başvurmalıdırlar.

Riskli bebekler saptanan bulguya göre erken rehabilitasyon programına alınmalıdır. Beyin felcinde en önemli tedavi destek tedavisidir. Kas gerginliği ve kasılması için kas gevşeticiler verilir. Ayrıca hastanın durumuna göre botoks tedavisi, omurilikten pompa yoluyla kas gevşetici verilmesi ya da cerrahi olarak omurilikte müdahaleler yapılabilir. Kas sertlikleri bazen ortopedik cerrahiyi gerektirebilir. Eğer ateşli ya da ateşsiz nöbetleri varsa ona yönelik ilaçlar eklenir. Konuşma ve beslenme problemlerine yönelik terapiler de gerekebilir.

Prof. Dr. Ayşe Serdaroğlu
(Gazi Üniversitesi Çocuk Nörolojisi Öğretim Üyesi)