Çocuklarda antibiyotik kullanımı

Antibiyotikler; maya, küf, mantar, yosun gibi canlı varlıklardan elde edilen ve bakteriler için öldürücü olan kimyasal maddelerdir. Bu maddeler sadece bakterilere karşı etkili olup, virüslere karşı etkili değillerdir. Özellikle çocuklarda her yaş grubunda antibiyotik kullanım sıklığı farklıdır.

Yeni doğan döneminde bebek, anne karnında annenin bütün antikorlarını (koruyucu madde) aldığından, antibiyotiklerin en az gerekli olduğu devre bu devredir. Anneden geçen antikorlar, yapılarını değiştirdikleri için bazı virüslere karşı etkili olmazlar. Bu sebeple, yeni doğan döneminde görülen ateşli hastalıkların büyük çoğunluğu virütik olup, antibiyotiklere cevap vermezler.

Hastalığın En Sık Görüldüğü Dönem “Okul Dönemi”dir

Çocuklarda en fazla ateşli hastalığın görüldüğü devre, yuva/okul zamanıdır. Böyle ortamlarda, çocuklar birbirlerine hastalıkları bulaştırdıklarından, ilk 2 sene çok sık hasta olurlar. Eğer bu devrede her ateşli hastalık tedavi edilmeye çalışılır ve hepsine antibiyotikler verilirse vücut bu bakterileri öğrenemez, bağışıklık gelişmez ve aynı bakteriler tekrar tekrar gelerek çocuğu hasta eder.

Genel durumu iyi olan çocukları tedavi etmemek, onlarda bağışıklığın gelişmesi için çok gereklidir. Burada esas görev doktorlara düşer. Mutlaka tedavi edilmesi gereken bakterilerin başında, “A-Grubu, Beta Hemolitik Streptokoklar” gelir. Tedavi edilmedikleri takdirde, bu bakteriye karşı vücutta üretilen antikorlar, belli bir seviyenin üstüne çıktıklarında, bakteri zannederek, kalp veya böbrek zarına saldırarark “Kalp Romatizması” veya “Akut Glomerulonefrit” e sebep olurlar.

Günümüzde Antibiyotikler Ucuzladı

Geçmiş yıllara baktığımızda, antibiyotik kullanımında yapılan hataların hala devam ettiğini görüyoruz. Günümüzde, antibiyotiklerin ucuzlayıp, çok pahalı astım ilaçlarının piyasaya çıkması ile doktorlar antibiyotik yazmayı bir yana bırakarak bu astım ilaçlarını her hastaya yazar durumdalar. Fakat bu seferde, hiç doktora gitmeden eczaneden kendi kafasına göre antibiyotik satın alan halk yüzünden antibiyotik satışları hala yüksek seyir göstermektedir.

Antibiyotik kullanmayı gerektiren durumlarda, yüksek ateşin yanında dilde pas ve ağızda kötü bir koku olur. Ayrıca antibiyotik alındıktan sonra 2–3 gün geçtiği halde kişi hala hasta ise, antibiyotik gerekmiyordur demektir. Ateşi olmayan, kan sayımında Lökosit (WBC) düşük olan kimselerde antibiyotiğe gerek yoktur. Antibiyotiklerin bu kadar sorumsuzca tüketilmeleri sonucu, direnç gelişiyor ve devamlı yeni antibiyotiklere gerek duyuluyor.

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı
Kadir Tuğcu