Çocuklara nazik olmayı öğretmenin 6 yolu

Küçük çocuklarımız için nezaket, endişeli bir arkadaşın sırtını okşamak, yaşlı bir komşuya el sallamak veya kardeşiyle paylaşmak için bir kurabiyeyi ikiye bölmek anlamına gelebilir. Daha büyük çocuklar için ise bu, yalnız bir sınıf arkadaşını yemek masasına davet etmek, üzgün veya korkmuş birini rahatlatmak ya da harçlığının bir kısmını önemsedikleri bir şey için kullanmak olabilir. 

İyiliğin ne anlama geldiğini öğrenmelerine yardımcı olun

Çocuklarınız nazik davranacak yaşa gelmeden önce bile, bunun hakkında konuşmaya başlayabilirsiniz. Empati doğuştan içimizde var olandır ve başkalarının ne hissettiğini sezgisel olarak hissederiz. Bu nedenle 2 yaşındaki çocuğunuz, başka çocuğun oyun parkında düştüğünü gördüğünde ağlayabilir. Ona bu durumu: "Arkadaşına değer veriyorsun ve canı acıdığı için üzgün hissediyorsun" şeklinde açıklayabilirsiniz.

Empati anlamaksa, şefkat bu anlayışa göre hareket etmek demektir. Çocukların bunu yapma yeteneği bir süre sonra gelişir. Yeni yürümeye başlayan çocuklar 'ben' ve 'benimki' duygularına odaklıdırlar, ancak çocuğunuzun 'biz' ve 'bizim' hakkında düşünmesine kademeli olarak yardımcı olabilirsiniz. Örneğin," Ne yapabiliriz bugün?, Bu hepimiz için eğlenceli olacak mı?” sorularıyla çocuğunuzda bu duygunun gelişimine katkıda bulunabilirsiniz.

Çocuklar 3, 4 ve 5 yaşındayken nezaket hakkında tartışmalara başlamak için iyi bir zamandır. Okul öncesi çağındaki çocuğunuza “Başkalarına kendimize davranılmasını umduğumuz gibi davranıyoruz” diyebilirsiniz.

Hayal güçlerine ilham verin

Hayal gücü çocuklarımıza aşılayabileceğimiz en güçlü alışkanlıklardan biridir.  Aktif bir hayal gücünüz yoksa şefkatli bir insan olamazsınız, başkasının yerine geçebilmelisiniz.

Rol yapma oyunu, küçük çocukların empati kurması için harika bir yoldur. Çocuklarınız büyüdükçe daha karmaşık gerçek hayat senaryoları hayal etmelerini isteyebilirsiniz. Hiçbir yargıya varmadan çocuklarınıza farklılıklara işaret edebilirsiniz, böylece kendi fikirlerini oluşturabilirler. Düşünmek için her türlü benzer fırsatı sunabilirsiniz.

Zamanla, bu tür düşünme otomatik hale gelir ve çocuğun buna tepkisi de artar. Örneğin, öğle yemeğini unutan bir arkadaşını gördüğünde aç olduğunu anlar ve kendisininkini paylaşmayı teklif eder.

Birlikte kitap okumak, çocuğunuzla bağlantı kurmanın ve sizinkinden çok farklı olabilecek bir başkasının hayatını deneyimlemenin başka bir kolay yoludur. Okuduğumuzda, sadece beynimizle değil kalbimiz ve ruhumuzla hayal ederiz.

Gittiğiniz yerlerde nezaket örneği gösterin

Düşünceli çocuklar yetiştirmek, yapabileceğimiz en önemli şey onlara bu konuda rol model olmamızdır. Davranışlarını kontrol edemiyoruz, ancak nazik davranışları kendimiz göstermenin yollarını arayabiliriz. Çocuklar büyüklerini küçük yaşlardan itibaren taklit etmeye başlarlar, böylece onlar için iyi bir nezaket örneği olabilirsiniz. 

Çocuklarınızın kendinize karşı nazik olduğunuzu görmesi de değerlidir.  Bir başkasına gösterilen nezaketi kendini de göstermesi demektir. Bir hata yapıldığında, kendisine kızmak yerine, "Ah, tamam, hepimiz hata yaparız" demeli.

Nazik alışkanlıkları teşvik edin

Nezaket kavramını, onu canlandıran birçok somut fiille eşleştirmesine yardımcı olun: paylaşma, gönüllülük, dahil etme, teselli etme, destekleme, uzlaşma, dinleme ve birisinin ne zaman yardıma ihtiyacı olduğunu fark etme. Bu alışkanlıklar görgü kuralları ile kesişir, çünkü 'lütfen' demek ve 'teşekkür etmek' gibi nazik eylemler de nezaket geliştirmeye ve dünyayı daha mutlu bir yer haline getirmeye yardımcı olur. Bu sayede çocuklarınız her zaman kendilerine şunu sorabilir: "Şu anda durumu iyileştirecek ne yapabilirim?"

Kaçınılmaz hatalar yaptıklarında çocuklara kızmak yerine, nezaket çerçevesinde olumlu bir his geliştirilmeli. Dolayısıyla, çocuklarınız nazik olduğunda davranışlarını pekiştirin: “Ne güzel bir şey! Onu mutlu etmek için kekini kız kardeşine verdin" gibi ifadelerle belirtin.

Nezaketin her zaman kolay olmadığını anlayın

Kendimize ve çocuklarımıza nezaketin bazen zor olduğunu hatırlatmalıyız. Her zaman nezaket örneği gösteremeyebiliriz, ancak bu kibar olmadığımız anlamına gelmez. Sizi sinirlendiren bir kardeşe karşı cömert olmak zor olabilir. Doğru muamele görmeyen bir arkadaş ya da sınıf arkadaşını savunmak farklı olabilir. Nörolojik veya fiziksel olarak farklı yetenekleri olan bir kişiyle nasıl hareket edileceğini bilmek kafa karıştırıcı olabilir.

Yapabileceğimiz tek şey, çocuklarımıza diğer insanların nasıl hissettiğini hatırlamaları için yardımcı olmak ve sonra onları hata yapabilecekleri konusunda sorumluluk almaya teşvik etmektir, çünkü 'özür dilemek' başlı başına bir nezakettir. Çocuklar nazik davranma alışkanlığı kazandıkça, bu daha doğal hale gelecektir.

Nezaketin etkilerine dikkat edin

Çocuklarınızın kibar olmanın nasıl bir his olduğunu ve başkalarının nasıl tepki verdiğini fark etmelerine yardımcı olun. Çocuğunuzdan, insanların onlara nazik davrandıklarını fark etmesini istersiniz, bu da karşılığında minnettarlık yaratır. İyilik ve minnettarlığı, çocuğunuzun mutluluk sarmalına dönüşen iki unsur olarak düşünün. Uzun vadede iyilik herkese milyonlarca farklı şekilde fayda sağlayacaktır.