Çocuklar telefonlarıyla çok vakit geçiriyorsa, o kadar da endişelenmenize gerek yok

Çocukların dijital dünyaya aktif olarak katılması yeni bir gerçek. Kaspersky anketine göre Türkiye'deki çocukların %57'si ilk İnternet bağlantılı cihazlarını 7 yaşında edinirken, 13 yaşında bu oran %99'a yükseliyor. Tabii ki teknolojik cihazlara aşık olan ebeveynlerin ilk tepkisi kısıtlama ve yasaklama yönünde. Ancak bunu yapmak, çocukları daha sonraki yaşamlarında faydalı olabilecek değerli becerilerden mahrum bırakabilir.

Çocuklar internette ne yapıyor?

Çocuğu teknolojik cihazlara neyin çektiğini anlamaya çalışarak başlayın. İlk başta çocukların internette sevdiği birçok şey yetişkinlere anlamsız ve çocukça görünebilir. Ancak UNICEF'e göre, bir çocuğun tüm çevrimiçi etkinlikleri (ilk bakışta anlamsız görünenler bile) dijital becerilerde ustalaşmaya yardımcı olur. Bunlar hızlı karar verme, analiz, takım halinde çalışma ve oyunlar sayesinde motor becerileri geliştirme yeteneği olabilir. Ayrıca o yaştaki çocukların oyalanması, yeni şeyler denemesi, ilgi alanlarını çeşitlendirmesi gerekir.

Ebeveynlerin endişelendiği ilk şey ekran başında geçirilen süre. Türkiye’deki ailelerin %11'i çocuklarının dijital yaşamıyla ilgili tartışma yaşıyor ve %70'i çocuklarının telefonda çok fazla zaman geçirdiğini, yararlı hiçbir şey yapmadığını iddia ediyor (%61).

Ancak kavgaların gözle fazla görülmeyen başka bir nedeni daha var: Yetişkinler, çocuklarının neyle ilgilendiğini bilmiyorlar ve bilinmeyenden korkuyorlar.

Gerçekten çocukların ilgilendiği içeriği yakından incelerseniz, olağan dışı bir şey bulmanız pek olası değildir. Çocuklar öncelikle program, film veya müzik indirebileceğiniz, sosyal ağlarda sohbet edebileceğiniz sitelerle ilgilenir. “Sorumlu Dijital Ebeveynlik” araştırmasına göre, Türkiye'deki çocukların %68'i oyunlara ve oyuncaklara (%65), müziğe (%39), bilgisayar oyunlarına (%39) ve filmlere (%33) ayrılmış olanlar dahil olmak üzere video blogları izliyor.

Çocuklar temelde birçok yetişkinle aynı şeylere ilgi duyuyor. Müzik, filmler, TV dizileri, mimler, yaşam tarzı blogları. Bu, söz konusu alanlarda ortak bir şey aramanız gerektiği anlamına gelir. Sorun, tartışın, önerin, birlikte hareket edin. Aynı zamanda çocuklarınıza içerik seçimlerine bilinçli olarak nasıl yaklaşacaklarını öğretin.

YouTube ve TikTok'un Faydaları

Bir YouTube videosunu, röportajı, popüler bilim videosunu, hatta oyun videolarını ailece izleyin ve izledikleriniz hakkındaki düşüncelerinizi ve duygularınızı paylaşın. Günümüzde Mars'a inen bir aracın videoları veya bir aslanın savanadaki gece yaşamı gibi web'de çok sayıda benzersiz ve büyüleyici içerik bulabilirsiniz. İnternette pek çok bilgilendirici YouTube kanalı bulunuyor. Bunlara örnek olarak:

• Bilim, eğlence ve dünyaya dair gizemleri keşfetmek için; Da Vinci TV Türkiye
• Eğlenceli deneyler için; Basfi ile Deneysel Bilim
• Derslere yardımcı, eğitici kanal olan; Tonguç Akademi

Hatta birlikte YouTube izlemeyi haftalık bir aile geleneği haline getirebilirsiniz. Herkesin her hafta izleyeceklerinizi sırayla seçmesine izin verin. Ya da belki herkesin beğeneceği bir kanal bulabilir, abone olabilir, güncellemeleri takip edebilir ve her yeni yayını birlikte izleyebilirsiniz. Ortak ilgi alanlarınız ve sohbet konularınız olması harika bir şey değil mi?

TikTok'ta içerik çoğunlukla eğlence üzerine. Ancak bilgilendirici birçok şey bulabilirsiniz.

Asıl konu nereye bakacağını bilmek. Ağ algoritmaları yavaş yavaş ilgi alanlarınıza göre ayarlanacak ve siz farkına bile varmadan geometrik bir teoremi, ilginç bir tarihi gerçeği veya fizik yasalarının pratik uygulamalı çözümlerini keşfedeceksiniz. Öğretmenlere ve bilim insanlarına ait hesaplar ve psikoloji, kimya, sanat, dil öğrenimi, fizik ve tarihi popülerleştiren kişiler, sosyal ağda şimdiden popülerlik kazandı. Mesela:

• Her konuda ilginç videolar için; TRT Uzaktan Eğitim
• Evrenin gizemleri için; Evrim Ağacı
• Çizim için; Çiz Bakalım

TikTok'ta çocuğunuz için arama algoritmaları kurarak sürece dahil olabilirsiniz. Akışta daha fazla eğitici video eklemek için etiketleri kullanabilirsiniz. #eğitim ve #eğiticivideo etiketleri altında çok faydalı bilgiler yer alır. Konuya özel etiketler de mevcut. Örneğin #tarih, #cengizkağan, #coğrafya, #kimya veya #deney gibi. Dil öğrenmeyle ilgili videoları aramak için #ingilizcevideo, #almancaders gibi kombinasyonları deneyin.

Popüler sosyal ağlarda video izlemenin yanı sıra sesli kitap ve podcast'leri birlikte dinleyebilir ve video oyunları oynayabilirsiniz. Çocuğun tam olarak neyle ilgilendiğini biliyorsanız, çizim, video düzenleme veya çizgi film oluşturma gibi uygun çevrimiçi kurslar bulmaya çalışın. Hatta bu yolla birlikte bir şeyler de öğrenebilirsiniz.

Haberler ve Bilgiler

Modern dünyada çocuklar bilgi dünyasına dahil oluyorlar. Hatta yetişkinlerle aynı düzeyde etraflarında olup bitenlerle ilgileniyorlar ve bir şeyleri anlamaya çalışıyorlar. İnternet onlar için güvenilir bir yardımcı. Örneğin, Türkiye'de COVID-19 salgını başladığında, okul çocukları arasında haber kaynaklarına yönelik ani bir ilgi artışı oldu.

Çevrimiçi olarak yeni beceriler öğrenmek veya edinmek söz konusu olduğunda, ebeveynlerin asıl görevi, sahte bilgileri ayırt etmek ve eleştirel düşünmeyi geliştirmektir. Aynı konuda farklı görüşleri birlikte bulmaya ve karşılaştırmaya çalışın. Farklı kaynaklardan şu veya bu bilginin nasıl doğrulanacağını açıklayın.

Dijital dünyada ortak paydada buluşabilmek zor bir iştir. Çok zaman ve çaba gerektirir. Ama sonuç olarak ortak ilgi alanları bulmak, eğlenmek ve birlikte vakit geçirmek mümkün. Bunun sonucunda elde edilecek sakin ve güvenilir aile ilişkileri paha biçilemez.


İlandır