Çocuk neden anne/babasına anlatmak istemez?

Gün gelip de çocuğumuzun bizimle konuşmaktan kaçındığını fark edersek ilişkimiz zedelenmiş demektir. Onarılmaya ihtiyaç duyuyor demektir. İlişkimizin bu duruma gelmemesi için geliştirmemiz gereken iletişim becerilerinden biri de “dinleme becerisi”.

Dinleme becerisinin en önemli unsuru elbette çocuğumuzu dikkatli bir biçimde dinlemek ve dinlediğimizi davranışlarımızla hissettirmek. Anlatmasını istediğimiz zamanlarda açık uçlu sorular sormak da iletişimi kuvvetlendirir. Kapalı uçlu soru, yanıtı “evet, hayır” şeklinde kısa olandır. Bugün okul iyi geçti mi? gibi. Açık uçlu soru ise “Okulda neler yaptınız babacığım?” gibi cevabı uzun sorulardır.

Anne babalar dinlerken şu hataları yaparsa çocuk artık anlatmamayı tercih edebilir:

• Yargılayıcı, eleştirel tutum. Hiç kimse sık sık eleştiri almak istemez.

• Sıklıkla zıtlaşmak. Konuşmanız esnasında iddialaşmaktan kaçınıp, çoğunlukla yorumsuz kelimeler kullanmaya çalışın.

• Alay etmek. Çocuğunuzun söyledikleri ile dalga geçmeyin; onu utandırmayın; küçümseyici şakalar yapmayın.

• Aşırı üzülmek veya endişelenmek. Çocuk anne/babasını üzmemek ya da endişelendirmemek için yaşadıklarını anlatmıyor olabilir. Bu nedenle o anlatırken aşırı üzüntü veya kaygı tepkisi vermemeye çalışmalı.

• Ondan fazla konuşmak. Çok fazla konuştuğunuz için anlatmak istemiyor olabilir. Konuşurken dinleyemezsiniz.

• O konuşurken zihnimizden konuştuklarına yanıt hazırlamak. Bunu yaparken çocuğun ne dediğini duyamazsınız. Önce ne anlattığını anlayıp; sonra cevap düşünmek iletişimin daha sağlıklı olmasını sağlar.

• Çocuk anne/babasından korkuyor olabilir.

• Çocuk ebeveynine güvenmiyor olabilir.

• Anne/babasının kendisini anlamayacağını düşünüyor olabilir.

Önemli dinleme hatalarından birisi de çocuğunuz konuşurken yüzüne bakmamak. Cep telefonuna, televizyona, bilgisayara bakarak ya da iş yaparken dinlemek.

Aktif dinleme yapmanız da yararlı olur. Yani “hımm, öyle mi olmuş, anladım canım” gibi sözler anlatana iyi hissettirir. Ayrıca aktif dinleme yapabilmek için zaman zaman çocuğumuzun duygularını tahmin edip ona bu duyguyu söylemek gerekir. Örneğin; “böyle olunca sen arkadaşına kırılmış olabilirsin”.

Çocuğunuzla bir sorunu çözmeye çalışırken ise şunlara dikkat ederek konuşmak, ilişkinizi zedelemeden sorunu çözebilmeyi sağlar:

• Saldırgan tavırlar takınmayın. (Kırıcı sözler, korkutan bir beden dili veya yüksek ses tonu gibi)

• Savunmaya geçmeden dinlemeye çalışın.

• Suçlayıcı bir dil kullanmadan sorunu ve çözüm önerilerinizi ifade etmeye odaklanın.

Deniz Aygün
Psikoterapist & Psikolojik Danışman