Çocuk gelişiminde önemli oyunlar ve ailelere 10 öneri

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uz. Dr. Fatih Binboğa, 2 yaş civarında edinilen deneyimlerin tüm okul hayatı üzerinde etkili olacağına dikkat çekerek, çocuk gelişiminde önemli oyunlar hakkında bilgi verdi.

ÇOCUK TEK BAŞINA OYNAMASI İÇİN TEŞVİK EDİLMELİ

Çocukların en önemli işlerinden biri oyundur. Çoğumuzun bir zaman geçirme aracı olarak gördüğü oyun, aslında çocuğa dünyanın nasıl işlediği hakkında bilgi verir ve o dünyada kendi yerini bulmasını sağlar. Bu nedenle sonu gelmez kurslar, planlı aktivitelerle çocuğa aşırı derecede yüklenmek doğru değildir. Çok fazla planlı zamanlar çocuk için yorucu olabilir ve yaratıcı oyunlar için onlara yeterince zaman bırakmaz. Bütün vaktinizi çocuğunuza ayırmak önerilen bir durum değildir; bu durum çocuğunuzun bağımsız oyun kabiliyetini körelteceği unutulmamalı ve çocuk tek başına oynaması için teşvik edilmelidir.

BU OYUNLAR ÇOCUKLARIN ÇOK HOŞUNA GİDİYOR

Fiziksel oyunlar: Çocukların sonsuz enerjileri olduğu düşünüldüğünde onlara bunu tüketmeleri için pek çok fırsat tanımak faydalı olacaktır. Bol miktarda fiziksel aktivite yaptığında, bir çocukla uğraşmak sizin için daha kolay olur. 2-3 yaşında bir çocuğa, rüzgarlı bir günde eline bir kurdele verip, arkasında sallanacak şekilde koşturun. Yerinde duramayan bir çocukla içeride tıkılıp kaldıysanız, eşyaları bir kenara itip, küçük bir egzersiz sınıfı oluşturun. Ayak parmaklarınıza dokunun, yıldız sıçrayışı yapın (el ve ayakları iyice açarak sıçramak), hızlı bir müzikle dans edin, hoplayın, zıplayın. Sandalye, yastık, battaniyelerden mini bir engel parkuru oluşturabilirsiniz.

Kıyafet değiştirme: Giyinip kuşanmak yaklaşık 18. aydan itibaren çocuğunuzun hoşuna gitmeye başlar. Kendi gardırobunuzdan, arkadaşlarınızınkinden parçalar toplayın, şapkalar, güneş gözlükleri, bilezikler, eski el çantaları, kısa gecelikler (prenses kıyafeti olarak), eldivenler, çizmeler, şallar kullanılabilir.

Kirletme oyunları: Ortalığı kirletmek müthiş derecede eğlencelidir, çocuğunuzu kendini özgür bir şekilde ifade etmeye yöneltir.

• Su: Bulaşık leğenini suyla doldurup balkonda sizin gözetiminizde oynamasına izin verin. Pipetler, plastik bardaklar, huni, kaşık, süzgeç kullansın.

• Kum: Leğeni kum ile de doldurabilirsiniz, nasıl şekiller yapıldığını gösterin.

• Boyama: Parmaklarıyla, sünger parçasıyla, patates baskısıyla boyama yapabilirler. El baskısı yaparak akrabalarınıza kartlar postalayabilirsiniz.

• Yapıştırma: Dergilerden kesilmiş renkli kağıtlar, kağıt rulolar, kumaş artıkları, ip, folyo kullanabilirsiniz.

• Maket yapımı: 2-3 yaş arası çocuklar için çok eğlencelidir. Karton rulolar, yumurta kutuları, yoğurt kapları gibi malzemeler kullanın. Ne yaptığınızın hiçbir önemi yok, bir araya getirin yeter.

Evcilik: Ev işleri yapıyormuş gibi yapmak birkaç yıl boyunca onun en sevdiği oyun olacaktır. Gerçek hayatta da toz alma, çiçek sulama, yemek pişirme işlerinde küçük roller verip işe dahil etmeye çalışın.

Küçük dünya oyuncakları: Çiftlikler, garajlar, bebek evleri saatlerce oynamasını sağlayabilir.

Bebekler: Bunlar hayali oyunlar için seçilebilir, belki de yaramaz bir çocuk rolüne atanabilirler. Oyuncaklara bağırıp vurursa şaşırmayın, kızgınlıkların ve zor duygularını bu şekilde dışa vururlar.

ÇOCUKLARLA OYUN OYNARKEN BU KURALLARA DİKKAT

Oyun oynamak çocuğunuza problem çözme, karar verme, yaratıcı olma, özgüven kazanma, risk alma, empati kurma ve paylaşma hakkında bilmesi gerekenleri öğretir. İşte çocuğunuzun oyun oynamaktan zevk almasını sağlamak için bazı yöntemler:

1. Oyun oynarken tüm dikkatinizi çocuğunuza verin, yere oturup istediklerini yapın. Oyun iyi bir ilişki geliştiricidir.

2. Birlikte eğlenin, oyunlara mizah katmanız çocuğunuzun hoşuna gidecektir.

3. Çocuğunuzun yönergelerine uyun. Kendi uydurduğu bir oyunu oynuyorsa sizden istenileni yapın, bir şeylerin nasıl olması gerektiğini siz söylemeyin. Bir kale yapmak gerekiyorsa, onun mühendis olup blokların nasıl konulması gerektiğine kendisi karar vermesi gerekiyor. Oyunun sorumluluğunu üstlenmek, kendine güveninin artmasına yardımcı olur, onu problem çözmeye teşvik eder.

4. Çocuğunuz keyifli bir şekilde oyun oynuyorsa müdahale etmeyin. Size ihtiyaç duyana ya da oyuna katılmanızı isteyene kadar ne ona müdahale edin ne de öneride bulunun.

5. Keyif aldıkları müddetçe alt alta üst üste oynanan oyunlar çocuğunuz için faydalıdır. Kızların fiziksel olarak rahatlamalarına, erkeklerin ise saldırganlıklarını kontrol etmelerine yardımcı olur.

6. Oyuncaklar bir yere gelişi güzel konulmak yerine düzenli bir şekilde konulduğunda daha çekici olur. Toplanmayı da oyunun bir parçası haline getirin, çocuğunuz için oyuncakları yerine koymak boşaltmak kadar eğlencelidir.

7. Oyuncakları dönüşümlü olarak ortaya çıkartmak akıllıcadır. Yeniden ortaya çıktığında çocuğunuz onunla daha fazla ilgilenir.

8. Oyun hamuru, kil, boya, sanat malzemeleri gibi birkaç tane yaratıcı oyun aracı temin edin.

9. Kar, kum, taş, tahta, su, çamur, çim gibi doğal malzemelerle olabildiğince çok oynamasına izin verin. Kendinizi elektronik “eğitsel” oyuncaklar almak zorunda hissetmeyin. İleri teknoloji ürünü oyuncakların yaratıcı oyunlara teşvik etme potansiyeli daha azdır.

10. Karşı cins için yapılan oyuncaklarda dahil çocuğunuzu çok farklı oyuncaklarla oynamaya teşvik edin. Farklı oyuncaklar farklı becerileri destekler, bu nedenle erken yaşta kısıtlamak farklı beceri alanlarını köreltebilir. İnşa blokları ile oynamak görsel uzamsal yetenekler için faydalıyken, oyuncak bebeklerle oynamak sosyal beceriler için faydalı olabilir. Cinsiyet eşitliğini vurgulamak için kızların cesur, erkeklerin duygusal olarak betimlendiği kitaplar bulun.