Çocuğunuz sizinle mi uyumak istiyor?

Çocuklar neden anne ve babasında ayrı uyumak istemez, sürekli ebeveynleriyle yatmak isteyen çocuğu ileride ne gibi olumsuzluklar bekler? Merak edilen bu soruların cevaplarını, Klinik Psikolog Çiğdem Çalkılıç Taylor veriyor.

Kaygı anne-babada filtrelenmeli

Kaygı ve tedirginlik karşılıklı olarak çocuktan anne ve babaya, anne ve babadan çocuğa geçer. Halbuki anne ve baba da filtrelenmesi gerekir bunların ve çocuğa güven verici yaklaşımlarla davranılması gerekir. Mantıklı açıklamaların pek anlamı yoktur çünkü defalarca anlatmanıza rağmen 'hayır ama orada canavar var' hikayesi devam eder. Çünkü bu çocuğun içindeki, psikolojik bünyesindeki bir gelişime adaptasyonu ile ilgili bir meseledir.

15 aylıktan itibaren çocuk hem bilişsel hem dil hem de duygusal gelişiminin sonucu olarak, anneyi ‘ayrı bir insan’ olarak algılamaya başlar. Bununla birlikte kendisini de 'ayrı bir birey' olarak algılamaya başlar. Bu durum onda üzüntü ve kızgınlık yaratır, çünkü anne ve o artık iki 'ayrı' insandır. Bu bilinçlenme onda huzursuzluklara da sebep olur. 17-18. Aylarda, 7-9. aylardakine benzer başka insanları yabancılama gibi şeyler yaşayabilir.

Kronikleşen tek başına uyuyamama

Kronik tek başına uyuyamama muhakkak bir uzman tarafından ele alınması gereken bir belirtidir. Dönemsel olanların bir kısmı büyümenin bir parçasıdır ve anne-babanın psikolojik gelişim hakkında bilgilenmeleri ilk adımdır. Anne ve babaların kendi kaygı ve korkularını fark etmeleri gerekirse kendileri için yardım almaları gerekmektedir. Çok kaygılı ve tedirgin bir annenin çocuğunun rahat rahat tek başına yatabileceğini beklemek pek de makul değildir. Çocuğa bakan ebeveynin uzman yardımı ve önerisi almasında fayda vardır. Bunun yanı sıra özdeşleşebileceği konu ve kahramanlar seçilerek alınan hikaye kitapları da okunabilir (yalnız uyuyamayan ayıcık, kıskanç kaplan, kardeş isteyen çocuk gibi). Çocuğa mantıklı olarak açıklama yapmaktan kaçınmak gereklidir. “Bak kardeşini sen istedin diye doğurdum o zaten küçük, onu kıskanmana gerek yok” gibi. Bunu duyan çocuğun duygularında bir değişme olmayacak hatta kabul görmemek ve anlaşılmamanın verdiği üzüntü ve öfkeyle dolacaktır. Korkacak bir şey yok, kıskanma, sakın bağırma, kızma bütün bunlar duygu ifadesini yasaklayan yaklaşımlardır ve çocuğu daha da kötü hissettirir.

“Sonradan ortaya çıkan yalnız uyuyamama” çok görece bir ifadedir ve neyin sonrasında çıktığı etraflıca araştırılmalıdır. Anne- baba tutum ve davranışlarının önemi büyüktür. Çocuklarıyla iyi geçinmeyi iyi iletişim kurmayı talihsiz ve hatalı uzman yönlendirmeleriyle de birlikte 'arkadaşlık etme' formatında yorumlayan anne-babalar çocukta rol karmaşası yaratır ve herkes yerini rolünü etkinliğini, gücünü şaşırır. En önemlisi çocuk rolünü ve gücünü şaşırarak bir yanılsamaya girer ve sınırlarını geliştiremez.

Anne ve babalara öneriler

* Çocuğun psikolojik olgunlaşması hakkında detaylı bilgi edinin.

* Doğal gelişimin bir parçası olarak zaman zaman kısa dönemlerle uyku bozuklukları çıkabilir, telaşa kapılmayın.

* Bu dönemlerde çok yoğun inatlaşmalar ve çatışmalar yaşanıyorsa öncelikle bunu kendi içinizde sorgulayın, “ben çocuğumun büyümesiyle ilgili olarak neler hissediyorum?” Çünkü anne-babalarda da çocuktan ayrılma kaygı ve korku uyandırabilir, bunu anlamaları gerekmektedir.

* Çocuğunuzun bir birey olarak büyüyebilme ve yeteneklerini geliştirebilme kapasitesi olduğunu bilin. Bu kapasitesini fark ederek yeteneklerini geliştirebileceği ortamlar yaratın.

* Bebek ve çocukların 2-3 aylıktan itibaren ayrı odaları olabilir ve onlar buna alışabilirler.

* Kimi bebeklerin gaz problemleri uyku sorunları yaratabilir, bunun geçici olduğunu, uzun süreli olanlarda başta anne sütü ve diğer süt türevlerine, kimi durumlarda da başka yiyeceklerle ilgili alerjik reaksiyon olduğunu bilelim. Bunun için çocuk doktorundan yardım isteyin.

* Bebekleri ve çocukları sürekli ten temasıyla uyutmayın, uykudan önce sevin, öpün, koklayın fakat koyun koyuna aynı yatakta birlikte yatmayın.

* Anne ve baba olarak aranızda çeşitli sebeplere dayalı (cinsel, iletişimsel, ailevi vb.) sorunlar var ise kuvvetle muhtemel bu çocukta da sorunlar yaratacaktır.

* Özellikle ergenlik döneminde ebeveynlerle yatma isteği ve yatmak fevkalade sağlıksız bir duruma işarettir, muhakkak uzman yardımıyla ele alınması gerekmektedir.

* Ergen oğluyla aynı yatakta yatan bir annenin de bunu kendi içinde muhakeme etmesi gerekmektedir. Çoğunlukla bu gibi durumlarda anne oğlunun büyüdüğünü onun cinsel dürtülerinin de geliştiğini inkar durumundadır, bunları görmemezliğe gelir.

* Okul öncesinde uyumadan önce muhakkak kitap okuyun.

* Bebekliğinden itibaren uykuya geçişte bir oyuncağı yastığı veya battaniyesi olsun, siz uykuya dalma nesnesi olmayın. Çoğu çocuk annesinin saçına dokunarak, yanağını tutarak uykuya dalıyor, bu anne ile çocuğun yeterli derecede ayrılamamasına sebep oluyor.

* Uykuya dalmanın genelde çocuklar için çok kolay bir şey olmadığını bilin. Çünkü tek başınalığını yoğun bir şekilde duyumsadığı bir alandır uyku ama gelişim için olmazsa olmaz bir alandır.

* Güven verici ve destekleyici olun. Çocuğun kaygı ve korkularından etkilenmeyin anlayış gösterin ama siz de kaygılanmaya başlamayın. Bu zincirleme reaksiyon doğurur.

* Olay kronikleşmeye doğru gidiyorsa gecikmeden bir uzmana danışın.