Çocuğunuz aynı ödevi tekrar tekrar yapıyorsa dikkat!

Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) veya halk arasında bilinen adıyla takıntı hastalığı, kişide ciddi düzeyde kaygıya ve huzursuzluğa yol açacak şekilde tekrarlayan obsesyonlar ve kompulsiyonlar ile karakterize bir psikiyatrik bozukluktur.

Obsesyonlar istem dışı olarak tekrarlayıcı ve süreğen bir şekilde zihnimize gelen düşünce, dürtü veya görüntülerden oluşurlar. Önemli ölçüde kaygı meydana getirirler. Gerçek yaşam problemleri ile ilgili basit kaygılardan daha fazla rahatsızlık uyandırırlar. Kompulsiyonlar ise obsesyonlara tepki ve obsesyondan doğan kaygıyı azaltmak için ortaya çıkan ya da katı kurallara göre uygulanmak zorunda hissedilen tekrarlayıcı davranışlar ya da zihinsel eylemlerden oluşurlar. Dünya Sağlık Örgütünün verilerine göre yaşam kalitesini düşüren ve kısıtlayan hastalıklar içinde ilk 10’da yer almaktadır.

AİLENİN DAVRANIŞLARI, ÇOCUKTA OKB’YE YOL AÇIYOR

OKB’nin çocukluk çağında da görülebilen bir psikiyatrik bozukluk, Obsesif Kompulsif Bozukluk nedenlerinin genetik ve genetik olmayan etkenler olarak ikiye ayrılıyor.

Genetik etkenler hem aile hem de ikiz çalışmalarında net olarak ortaya koyulmuş faktörler arasındadır. Özellikle erken yaşta başlayan tiplerde ailede OKB görülme olasılığı daha yüksek olarak bulunmuştur. Beyinde birçok farklı kimyasal madde ve davranışlar üzerinde etkili önemli sistemlerde farklılıklar olduğu yapılan beyin görüntüleme çalışmalarında elde edilmiştir.

Ailenin çocuğa karşı olan davranışları yani ebeveynlik stilleri de sebepler arasında gösterilen etkenlerden biridir. Bazen nadir olarak geçirilen enfeksiyonlar sonrası beyinde bu davranışlarla ilgili bölgelere karşı geliştirilen savunma hücrelerimiz OKB benzeri davranışlara sebep olabilmektedir. Bu nedenle hastalık belirtilerinin ne zaman başladığı, öncesinde herhangi bir enfeksiyon geçirilip geçirilmediğinin de öğrenilmesi önem taşıyor.

GENELLİKLE 7,5 İLA 12,5 YAŞLARINDA BAŞLANGIÇ GÖSTERİYOR

OKB’nin çocukluk çağındaki başlangıç yaşının genellikle 7,5 – 12,5 yaşları arasındadır. Ancak maalesef çocuklarda hastalık başladıktan ortalama 2,5 yıl sonra gibi geç bir zamanda tanı konur. Bunun sebebi çocukların kendilerini bir erişkin gibi iyi ifade edememesi olabilir. Bu nedenle aileler çocuklarını iyi gözlemlemelidir.

OKB, ÇOCUKLARDA FARKLI ŞEKİLLERDE ORTAYA ÇIKIYOR

OKB hastası olan kişiler bazen zihinlerine gelen düşüncelerin saçma bulurlar, ancak saçma buldukları halde kaygıyı azaltmak amacıyla takıntılı davranışları yapmaya devam ederler. Yani kişi bazen bu durumun bir hastalık olduğunu ve yaptıklarının saçma olduğunu fark edebilir. Bu farkındalığa iç görü deriz. Çocuklarda genellikle iç görü yoktur.

Çocukların takıntıları erişkin bireylerden daha farklı şekilde ortaya çıkabilir. Bazen dışarıdan bir tik gibi görünebilir (göz kırpma ve nefes alma davranışları gibi). Çoğunlukla birden çok takıntı bir arada görülür. Aşırı mükemmeliyetçiliğe bağlı ödev ya da çalışmaların tekrar tekrar yapılması, mükemmel olmadığı sürece yapılan işten geri dönmeye karşı isteksizlik gibi nedenlerden dolayı ders başarıları düşebilir. Yeme reddi ya da kısıtlılığı; hastalanma veya mikrop bulaşacağı ile ilgili korkular, şişmanlama korkusu, tabaktaki yemeklerin düzeni ile ilgili takıntılara bağlı olabilir. Temizlik takıntısına bağlı sürekli el yıkama nedeniyle ellerde kızarma ve kuruma görülebilir.

TEDAVİ EDİLEMEMESİ, DEPRESYONA SÜRÜKLÜYOR

OKB, tedavi edilmediğinde genellikle hastalığın şiddetlenir ve bu hastalığın yarattığı sıkıntılar nedeniyle okul başarısında düşme, sosyal ilişkilerde bozulma ve hatta depresyon görülebilir.

MUTLAKA PROFESYONEL DESTEK ALIN

Çocuklarda görülen OKB’nin en önemli özelliklerinden biri çocukların hastalıkla ilgili davranışlara ailelerini de dâhil etmesi durumudur. Aileler ise bu durumda bazen çocuğu rahatlatmak için tüm istenen davranışları yerine getirir. Ancak bu durum çocuğun hastalığını azaltmak yerine artırmaktadır. Bazı ailelerde ise çocuğun bu davranışları bilerek ve isteyerek yaptığı düşünülerek çocuk cezalandırılmakta ve sürekli uyarılmaktadır. Her iki durumda da çocuğun hem ruhsal durumu hem de hastalığı olumsuz yönde etkilenir. Ailelerin OKB olduğunu düşündükleri çocukları için mutlaka profesyonel destek almaları gerekmektedir. Bir çocuk ve ergen psikiyatri uzmanından değerlendirildikten sonra, çocuk psikoloğu ile terapi çalışmaları yapılması hastalığın belirtileri ve yarattığı sıkıntıları giderme konusunda oldukça yardımcı olacaktır.