Cinsel yolla bulaşan hastalıklar listesine eklendi... Uzmanlar uyarıyor: ‘SÜPER MANTAR’ SESSİZCE YAYILIYOR

Tedavisi çok zor ve uzun sürdüğü için ‘süper mantar’ adı verilen ‘Trichophyton mentagrophytes tip VII’ cinsel yolla bulaşan bir mantar türü. ABD ve Fransa'nın ardından İngiltere'de de vakalar görülmesi uzmanları endişelendirdi.

Peki ülkemizde bildirilmiş bir vaka var mı?

Sadece cinsel yolla mı bulaşıyor?

Neden tedavisi oldukça zor?

Bu vakaların görülmesi endişe verici bir durum mu? 

Nasıl önlemler alınabilir?

'Potansiyel bir halk sağlığı tehdidi' olarak adlandırılan bulaşıcı enfeksiyon vakaları New York'ta rapor edildi.Tıbbi olarak trichophyton mentagrophytes tip VII (TMVII) olarak bilinen bu nadir saçkıran türü mantar, daha önce Güneydoğu Asya ve Avrupa'da görüldü. Fransa'da sadece 2023 yılında ülke çapında 13 vaka kaydedildi.

Ancak bu konu hakkında Daily Mail’e konuşan uzmanlar, genellikle cinsel organlarda, uyluklarda ve kalçalarda ağrılı döküntülere neden olan bu durumun İngiltere'de tespit edilmeden çoktan yayılmış olma ihtimalinin çok yüksek olduğunu söyledi.

Manchester Üniversitesi'nde bulaşıcı hastalıklar uzmanı Dr. David Denning, MailOnline'a verdiği demeçte, Birleşik Krallık'ta özellikle erken evrede olanlar olmak üzere tespit edilmemiş vakalar olmasının çok muhtemel olduğunu söyledi. Denning sözlerine şöyle devam etti:

'Bugün göğsünüzde ya da sırtınızda bir kızarıklık olsa, bir ya da iki hafta boyunca bununla ilgilenmeyebilirsiniz. Bir doktora gittiğinizde size steroid ya da antibakteriyel krem gibi bir şey yazarlarsa ve bu işe yaramazsa, hastalığın başlamasının üzerinden altı ila sekiz hafta geçmiş olabilir. Ancak ilk iki ya da üç hafta içinde hastalığı sarıldığınız eşinize ya da birlikte yüzmeye gittiğiniz bir arkadaşınıza bulaştırmış olabilirsiniz.”

Uzmanlar, daha önce Fransa, Almanya ve Kanada'nın yanı sıra Orta Doğu'da, Dubai ve Abu Dabi'de de vakaların görüldüğünü doğruluyor. University College London Hospitals'da bulaşıcı hastalıklar ve mikrobiyoloji danışmanı olan Dr. Neil Stone ise bu yeni mantar türü hakkında şunları söyledi:

"Bu hastalık kaçınılmaz olarak Birleşik Krallık da dahil olmak üzere tüm dünyaya yayılacak ve doktorlara düşen görev bu kişileri tanımak, uygun testleri yapmak ve uzmanlardan tedavi tavsiyesi almaktır. Ayrıca yeni ortaya çıkan bu enfeksiyonların teşhisi ve yönetimine ilişkin araştırmaları da arttırmamız gerekiyor.”

Bu ayın başlarında ABD sağlık yetkilileri de bölgede üç vakanın daha tespit edildiğini bildirdi. Ölümcül olmamakla birlikte TMVII, hastalarda kalıcı yara izi ya da cildin enfekte olmuş bölgelerinde pigmentasyon yani renk değişimi bırakabiliyor. 

İngiltere’de enfekte bir kişiden kültür almak, tanı koymak için laboratuvarlarından birine göndermenin süresi genellikle üç hafta sürer. Kullanılabilecek bazı hızlı moleküler testler, PCR testleri var, ancak bunlar İngiltere'de rutin olmaktan çok uzak.  Bu işleri yapan sadece bir ya da iki laboratuvar var. Uzmanlar, şu anda ülkede bu testleri yapan sadece bir ya da iki laboratuvar olduğunu, bu yüzden trichophyton mentagrophytes vakalarının giderek artan bir sorun olduğunu ve Britanya'nın genel nüfusuna yayılacağından endişe ediyorlar.

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Kağan Kocatepe ile yeni mantar türünü, bulaş yollarını, tedavisini ve ülkemizdeki durumu konuştuk.

EGZAMA VE SEDEF HASTALIĞI GİBİ HASTALIKLARLA SIKLIKLA KARIŞIYOR

Trichophyton mentagrophytes tip VII için neden süper mantar deniyor? Diğer genital mantar türlerinden farkı ne?

Trichophyton mentagrophytes’in Tip VII (TMVII), temelde cinsel ilişki yoluyla yayılan bir enfeksiyon olduğunu, cinsel yolla bulaşan hastalıklar listesine henüz birkaç ay öncesinde eklenmiş olması ve tedavisinin zor ve uzun süreli olması nedeniyle 'süper mantar' adını almış bir mantar türü olduğunu belirten Kocatepe, bu mantar türünün etki alanları hakkında şunları söyledi:

"TMVII vücudun tüm bölgelerinde, kasıkta, genital bölgede veya yüzde kaşıntılı, halka şeklinde, pullu lezyonlara neden olabilen ve egzama, sedef hastalığı veya diğer dermatolojik rahatsızlıklarla sıklıkla karışan bir enfeksiyon yapar. Bazı hastalarda ve özellikle de bağışıklığı zayıf hastalarda, ölümcül olmasa da daha ağır seyreder ve iltihaplı, ağrılı ve kalıcı lezyonlara neden olabilir.”

İlk vaka ne zaman tespit edildi?

Enfeksiyonun tıp literatüründe çok yeni olduğunu, ilk vakaların Mart 2021'de Fransa'da eşcinsel erkeklerde ve daha önce seks turizmi için Güneydoğu Asya'ya seyahat eden erkeklerde bildirildiğini söyleyen Kocatepe, ABD’de ise enfeksiyon Nisan-Temmuz 2024 arasında New York'ta eşcinsel erkeklerde dört olgunun saptanmasını takiben gündeme geldiğini ve CDC tarafından yeni ortaya çıkmış bir mantar türü olarak sınıflandırıldığını, hastalığın ilk olarak eşcinsel erkeklerde saptanmış olmasına rağmen cinsiyet ayrımı gözetmediğini vurguladı.

TANISI AYLARCA GECİKEBİLİR

Neden tedavisi oldukça zor?

Kocatepe, bu mantar türünün geleneksel antifungal ilaçlara karşı kolay direnç geliştirdiğini, tedavisinin de genellikle uzun sürdüğünü ve nükslerle seyrettiğini belirtti. Kocatepe, ayrıca buna, tanı yöntemlerinin kısıtlı olması ve tanının bazen aylarca gecikebilmesi gerçeği de eklendiğinde enfeksiyonların tedavisinin zorlayıcı olabildiğini, dikkatli bir tedavi planı gerektirdiğinin altını çizdi.

Bulaşma yolları nedir? Sadece cinsel yolla mı bulaşıyor yoksa aynı tuvaleti kullanmak, aynı kıyafetleri giymek ya da havuzdan bulaşır mı?

Kağan Kocatepe bu sorumuza şöyle yanıt verdi:

“Her ne kadar cinsel yolla bulaştığı kabul edilse de hastalık hakkında toplanan veriler henüz yetersiz olduğundan, cildinde herhangi bir kaşıntılı lezyonu olan hastalarla yakın temastan kaçınmak, kişisel eşyaları paylaşmamak şu anda en etkili önlemler arasındadır. Temelde cinsel yolla bulaştığı kabul edildiğinden cilt-cilde temasın olmadığı tuvalet, havuz gibi ortak alanlardan bulaşması muhtemel gözükmüyor.”

KAŞINTILI, PULLU, KIZARIK LEZYONLARA DİKKAT

Genital tinea (kızamık) nedir? Neden olur?

Tinea, vücutta halka şeklinde lezyonlara verilen isimdir ve daha çok tinea pedis (ayak mantarı) ve tinea unguium (tırnak mantarı) şeklinde görülür. Genital tinea yapan yeni bir tür olarak bu mantar insanlarda, enfeksiyon genellikle kaşıntılı, pullu ve kızarık lezyonlar ile kendini gösterir.

ABD ve Fransa'da görülen Trichophyton mentagrophytes tip VII’ vakaları var. Türkiye’de bildirilmiş vaka var mı?

Kocatepe, şu ana kadar ülkemizde bildirilmiş bir vaka olmadığını, ancak bu enfeksiyonun tanısal zorluğu ve diğer cilt hastalıklarıyla sıklıkla karışması nedeniyle var olan vakaların tanısının konulamamış olmasının da muhtemel olabileceğini önemle vurguladı.

VAKA SAYILARI ARTABİLİR

Bu vakaların görülmesi endişe verici bir durum mu?

Dünyanın çeşitli yerlerinden gelen bilgilerle bu ‘yeni mantar’ türü hakkında bilgiler arttıkça ülkemizde de vaka sayılarında artış saptanacağının öngörülebilir olduğunu söyleyen Kocatepe, ayrıca yakın temasla kolay bulaşabilen bir enfeksiyon olması nedeniyle dünyada ve ülkemizde bu mantar olgularının hızla artmasının muhtemel dolduğunu ifade etti.

Nasıl önlemler alınabilir?

Alınacak önlemler cinsel yolla bulaşan hastalıklardan (CYBH) korunmak için alınacak önlemlerle aynı olmakla beraber, CYBH’den korunmada en etkili yöntem olan prezervatif kullanımının bu enfeksiyonu önlemede çok etkili olamayacağını söyleyen Kocatepe, bu nedenle vakalarda artış olduğunda tek eşliliğin öneminin yeniden gündeme geleceğini ve sağlık çalışanları tarafından daha güçlü bir şekilde vurgulanacağının altını çizdi.