Cinsel ilişkide ağrı birçok kadının ortak sorunu

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Yasemin Yıldız, ağrılı cinsel ilişkiden ve sebeplerinden bahsetti.

Kadında disparoni, zor ya da ağrılı cinsel ilişki anlamına gelir. İlişki başında, ilişki sırasında ya da ilişkiden sonra ağrı olabilir.

Kadınlar ender olarak cinsel zorlukları hakkında tıbbi yardım ararlar. Bu durum disparoninin sıklığının saptanmasını neredeyse imkânsız kılar.

Saklama eğiliminin temel sebeplerinden biri kadınların ağrıyı hayatlarının ayrılmaz bir parçası olarak kabullenmeleri, bir diğeri ise sağlık personeli tarafından aşağılanma korkusudur. Diğer yandan bu durumun mevcut olabileceği fikrine alışık değillerdir ve bu konu hakkında kendi partnerleri ile konuşmaktan bile çekinebilirler. Tüm bu sebeplerden dolayı disparoni ve vajinismus bir sır olarak kalır.

AĞRILI CİNSEL BİRLEŞMENİN BELİRTİLERİ

Belirtiler vücut zorluklarını belli başlı şekillerde açığa çıkardığı için nispeten açıktır. Aşağıda bu durumdan muzdarip insanların yaşadıkları şikayetlerin bir listesini bulacaksınız. Doğal olarak her kadın farklı belirtilerle karşımıza gelebilir.

• Yüzeysel vulvar ağrı, hassasiyet
• Vulvar kaşıntı, yanma
• Leğen kemiği arkasında baskı hissi, ağrı
• Birleşme başlangıcında vajina girişinde ağrı
• Birleşme sırasında burulma hissi
• Vajinanın orta kısmında yanma yada kramp tarzı ağrı
• Vajinal kuruluk, sürtünme ya da irritasyon
• Birleşme sırasında içeriden geren vurma hissi
• İdrar yolunda yanma ve idrar yapma isteği

Birleşme kadınlar için cinsel olarak uyarılmanın gerçekleştiği bir aktivite olarak bilinse de gerçek her zaman bu şekilde değildir. Kadınların büyük bir kısmı birleşme sırasında orgazm olamaz. Klitoral uyarılma birleşme ile birlikte uyarılma sürecinde zevk hissini artırır. Orgazmın önemi kadınlar arasında farklılık gösterir, bazı kadınlar orgazmı her cinsel birleşmenin olmazsa olmazı gibi görürlerken bazı kadınlar için beklenen bir sonuçtur ancak olmazsa olmaz değildir. Bu kadınlar için duygusal doyum her zaman ön plandadır.

İlişki sırasında ağrı birçok sebepten olabilir. Vücut ve zihin arasındaki ilişkilerin açığa çıkartılmasına gerekli önem verilmezse ya da doktorun konu hakkındaki bilgisi yeterli değil ise disparoni tanısı zorlaşabilir. Ancak hastanın dikkatlice incelenmesi problemin kesin sebebini belirleyebilir ve tedavi planını basitleştirebilir.

AĞRILI CİNSEL BİRLEŞMENİN TIBBİ SEBEPLERİ

• Vajinal enfeksiyonlar
• Dermatolojik durumlar (liken skleroz, vulvar distrofi vb.)
• Enfeksiyon, kist, myomlar, endometriozis, kronik iltihabi hastalıklar, tumörler, rahim ağzı ve rahmin hastalıkları gibi birçok pelvik bozukluk
• Cinsel yolla bulaşan hastalıklar... Örneğin; herpes simpleks virüsünun (uçuk) sebep olduğu lezyonlar. Aşağıdaki yazı yirmi beş yaşında, evli, ilişki sırasındaki ağrı sebebi ile kocasıyla aylardır ilişkiye girmeyen bir kadının yaşadıklarını yansıtmaktadır. 

Problem bundan on sekiz ay önce kocamın dudağındaki bir uçuğun benim cinsel bölgeme bulaşması ile başladı. Çok ağrım oluyordu. Benim için oldukça travmatik bir olaydı. Özellikle doktorum bana soğuk davrandığında kendimi daha kötü hissetmiştim. Şu anda yara geçmiş olmasına rağmen ağrıdan çok korktuğum için tekrar ilişkiye girmeyi denemekten çekiniyorum.

• İrritabl barsak sendromu, kronik kabızlık, hemoroit gibi sindirim sistemi hastalıkları. Birleşme sırasında penisin barsakları hareket ettirmesi sebebiyle ağrı oluşur. Ayrıca gayta kaçırma şikayeti olan kadınların bu durumun ilişki sırasında tekrarlamasından korktuğu için disparoni şikayeti olabilir.
• İdrar yolu (sistiti) ve barsak sonunun bozuklukları
• Vulva hastalıkları (vulvanın irritasyonu, vulvada ağrı, vestibulit vb.)
• Kasık bölgesine alınan radyoterapi. Östrojen eksikliği (vajinada kuruluğa ve hücre katmanının incelmesine sebep olarak ilişki sırasında nemlenmeyi, uyarılmayı engeller. Östrojen eksikliği sıklıkla yaşlılığa bağlı ya da ameliyat sonrası yumurtalıkların çalışmasının durması sonucu oluşur.
• Şeker hastalığı (diyabet) mantar enfeksiyonlarının daha sık görülmesine sebep olur bu sebeple kaşıntıya bağlı hasar oluşur.
• Klitorisin irritasyonu ya da enfeksiyonu

AĞRILI CİNSEL BİRLEŞMENİN FİZİKSEL SEBEPLERİ

• Vajinal yolla doğum, epizyotomi, histerektomi, sezeryan, idrar yolu yada ortopedik düzeltme ameliyatları sebebiyle oluşan yapışıklıklar, yaralar, sinir uyarımında bozukluklar
• Doğumsal olarak kıs vajina, arkaya doğru uzanmış ya da sarkmış rahim
• Kızlık zarının sağlam olması (elastik olmaması)
• Erkek cinsel organının kadının vajinasına uygun olandan kalın ya da uzun olması ya da erkek cinsel organındaki bir bozukluk sebebiyle birleşme zorluğu (Peyroni Hastalığı, peniste şekil bozukluğu)
• Vajina girişinde ufak bir yara ya da kesiğin olması

AĞRILI CİNSEL BİRLEŞMENİN FONKSİYONEL SEBEPLERİ

• Aşırı yapılan temizliğe, kullanılan temizlik malzemelerine, sıkı çamaşırlara, sürtünmeye sebep olan sporlara (bisiklet, atçılık gibi), kimyasallara, yiyeceklere, doğum kontrol yöntemlerine ve ilaçlara alerjiye bağlı vajina ve vulvada oluşan hasar
• Hormonal değişikliklere, kullanılan belirli ilaçlara (alerji ilaçları, bazı sakinleştiriciler, tansiyon ilaçları vb.), yetersiz sıvı alımına, kemoterapiye, klorla temizlenen havuzların kullanımına, duygusal strese, ilişki öncesinde yetersiz ön sevişmeye bağlı vajinanın nemlenmesi ve kayganlaşmasında yetersizlik...
• Vulvanın ekosistemindeki değişiklikler. Genel anlamında vajinada bulunan iyi ve kötü bakterilerin dengesinin bozulması sonucu oluşur.
• Bu bakteriler vajinanın enfeksiyonlara karşı oluşturduğu bir koruma mekanizmasıdır. Bu denge arka arkaya antibiyotik kullanımı, karbonhidrattan zengin diyet, uzun süre nemli ortama maruziyet (ıslak mayo gibi), uzun süre vucuda temas halinde kalan hjyenik pedler, östrojen seviyelerindeki artış gibi sebeplerle bozulabilir.

AĞRILI CİNSEL BİRLEŞMENİN PSİKOFİZYOLOJİK SEBEPLERİ

• Lohusalık dönemi kadının hem hormonal hem de biyolojik olarak kendini gebelik öncesi döneme dönüş için hazırladığı bir süreçtir; sezaryen ya da epizyotomi kesisinin iyileşme süreci, değişen gün içi programlamalara uyum sağlanması. Birçok kadın için bu dönem mutluluk içinde geçen bir iyileşme dönemidir. Ancak bazı durumlarda aşağıda yaşadıklarını anlatan 29 yaşında ilk doğumunu yapan bir anneninki gibi travmatik olabilir: 

Zorlu bir doğumum olmuştu. Bebek bir hafta kadar yoğun bakım ünitesinde kaldı. Benim ise doğum sırasında leğen kemiğimde ayrılma olmuştu. Destek bandı kullanarak yürümeden önce günlerce tekerlekli sandalye kullanmak zorunda kaldım. Şimdi, doğumumdan yaklaşık bir yıl sonra bebeğim ve ben tamamıyla iyileştik. Ancak kasığımda ağrı olacak korkusuyla halen ilişkiye giremiyorum. Bu sebeple özgürlüğüme ve bağımsızlığıma da elveda demek zorunda kaldım.

• İlişkide yaşanan sorunlar, güç kavgaları, partnere karşı şiddet, başka partner tercihi, zayıf iletişim ve stres sebebiyle ilişki sırasında ağrı hissedilmesi...
• Disparoni etkilenen kadınlar için büyük bir çatışma ve endişe sebebi olabilir. Kadın üzerinde strese ve kişiler arası ilişkilerde zorluğa yol açar. Birleşme mümkün olabilse de eşlik eden ağrı sebebiyle cinsellik hakkında oluşan negatif düşünce cinsel fonksiyonlarda ve cinsel tatminde azalmaya yola açar.
• Cinsel ilişki sırasında ağrı genelde fiziksel ve duygusal tatminsizliğe sebep olur. Malesef birçok kadın bu ağrı ile yaşamayı kabullenerek kendilerini ilişkinin temel taşı olan sağlıklı bir yakınlaşmadan uzaklaştırırlar.

AĞRILI CİNSEL İLİŞKİ TEDAVİSİ

Disparoni (ağrılı cinsel ilişki) altta yatan sebep belirlendiğinde tedavi edilebilen bir sorundur. Eğer sağlık personeli tıbbi ve cinsel geçmiş ile ilgili detaylı bir hikâye alabilirse çoğu sorunu çözebilir. Tıbbi ve fiziksel problemlerin bilinen tedavilerle üstesinden gelinebilir.

Fonksiyonel sebepler ise altta yatan sorunun ortaya çıkartılması için hastanın hayatının anlaşılması ve eğitilmesini gerektirmektedir.

Fiziksel yetersizlik üzücü ve çözülememiş bir problem olarak kaldığı sürece psikofiziksel sebepler zihin ve vücudun bir bütün olarak anlaşılmaya başlanması ile tedavi edilebilir.

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Yasemin Yıldız