Çatı darlığı nedir? Doğumu zorlaştırır mı?

ÇATI DARLIĞI NEDİR?

Çatı darlığı, doğum kanalının bebeğin geçmesine izin vermeyecek şekilde dar olmasıdır. Bazen çatı darlığı olmasa bile  bebek iri ise olduğu ve doğum kanalından geçemeyeceği için çatı darlığından bahsedilebilir.

Doğum esnasında önce rahim ağzını güçlü bir kapı gibi tutan rahim boynu açılır sonra bebek doğum kanalına girip çıkış yönüne doğru ilerlemeye başlar. Rahim ağzının açılma süresi uzun ve değişken olsa da, bebeğin doğum kanalına girmesinden doğuma kadar süren ikinci dönem ilk doğumlarda ortalama 50 dakika, daha önce vajinal doğum yapanlarda ise 20 dakika kadar sürer. Bu yolculukta bebek pasif konumdadır. İten kuvvetin etkisi ile önündeki yolun şekline uygun dönüşler yaparak doğar.

VAJİNAL DOĞUMU ETKİLEYEN FÖKTÖRLER NELERDİR?

Vajinal doğumu etkileyen 3 önemli bileşen rahim kasılmalarının ve anne ıkınmalarının yeterliliği, çatı olarak da anılan doğum kanalının genişliği ve yapısı, bebeğin boyutu ve duruşudur. Bunlardan bir tanesinin anormalliği vajinal doğumu güçleştirir hatta bazen engelleyebilir.

DOĞUMUN NASIL GEÇECEĞİ DOĞUM KANALININ GENİŞLİĞİNE BAĞLI

Gerçek doğum ağrıları her 3 dakikada bir gelip 1,5 dakika kadar sürer. Rahim ağzının tam olarak açılma süreci çatı genişliği ve bebek büyüklüğünden bağımsızdır. Rahim ağzı tamamen açıldıktan sonra bebek rahmi terk edip doğum kanalına girer. Bu dönemde bebeğin yolcuğunu rahim kasılmaları ile birlikte annenin ıkınmaları sağlar. Yolcuğun nasıl geçeceği iten güçle birlikte bebeğin büyüklüğü ve doğum kanalının genişliğine bağlıdır.

ÇATI DARLIĞI DOĞUMU NASIL ETKİLER?

Doğum kanalı denilen yol, leğen kemiğinin girişi ile çıkışı arasında uzanır. Kemik yapısının şekline göre genişleyen ve daralan bölümleri vardır. Uzunluğu ve en dar yeri 10 cm kadardır. Anatomik detaylara girilmezse bu kanal kabaca vajinaymış gibi görülebilir. Ancak kanalda esas direnci sağlayan leğen kemiği olarak bilinen pelvis kemiğidir. Hormonal etkilerle bağ dokusu gevşeyip, pelvisi bir miktar genişletse de çok dar bir kemik yapısının varlığında bebeğin buradan geçmesi zor olabilir hatta bazen normal doğum mümkün olmayabilir.

Kadın pelvisi erkeğe göre daha geniştir. Ancak bazı kadınlarda pelvis yapısı erkek tipinde yani dar olabilir. Bunlara “android pelvis” adı verilir. Bu durumda vajinal doğum zor olur. Böyle bir pelvis yapısı doğumdan önce muayene ile anlaşılabilir. Hatta geçmişte bu amaçla “pelvimetri” adı verilen özel aletler kullanılmış; ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans gibi tanı yöntemlerine başvurulmuştur. Günümüzde ise bunlar kullanılmamakta, elle yapılan ve vajinal tuşe adı verilen muayene yöntemi ciddi bir anormallik görülmüyorsa vajinal doğum önerilmektedir. Bu durumda doğum dikkatle takip edilmeli, anormal seyrederse sezaryen ile doğum gerçekleştirilmelidir.

DOĞUMUN ZORLAŞMASININ DİĞER NEDENLERİ

Çatı darlığı tek belirleyici değildir. Bebekle önceden normal görülen bir çatı arasında da uyumsuzluk olabilir. Günümüzde tahmini doğum ağırlığı 4,5 kilonun üstünde olan bebeklerin vajinal yolla doğurtulması önerilmez. Bu durumda omuz takılması adı verilen komplikasyonla karşılaşma riski artar. Bazen ise her şey normal göründüğü halde doğum eylemi uzayabilir. Bu genellikle bebeğin doğum kanalından geçmesini kolaylaştıran dönüşlerin gerçekleşmemesi nedeni ile olur. Örneğin bebeğin başı normalde öne eğik, çenesi göğsüne değecek şekildedir. Arkaya doğru olması başın doğum kanalındaki darlıklara uyum sağlamasını engeller, doğum çok uzar.

Doğumun uzamasının nedeni ne olursa olsun takipte 2 ana kriter vardır. Bunlardan birisi bebeğin doğum eyleminin stresini kaldırabiliyor olması yani kalp atışlarının düzenli olması diğeri ise doğumun ilerlemeye devam etmesidir.

BEBEĞİM NE ZAMAN DOĞACAK?