Çalışan annelere erken emeklilik şansı

Soma’daki madenciler için hazırlanmaya başlayan ancak ek maddelerle genişleyen torba yasadan 3 kesime erken emeklilik hakkı çıktı. Peki, torba yasadaki değişikliklerden kimler yararlanabilecek?

Torba Yasa çalışan kadınlar için ‘erken emeklilik’ için önemli düzenlemeler içeriyor. Çocuk sahibi olan çalışan kadınlardan, emeklilik için gereken yaş ve sigortalılık süresi koşullarını sağlamış olup prim günü eksiği olanlar, doğum borçlanması yoluyla 6 yıl erken emekli olabilecekler. Başka bir anlatımla çalışan anneler 6 yıl kazanabilecek. Daha önce 2 çocuk için borçlanabilirken, bu sayı 3 çocuğa yükseltildi. Bugüne kadar SSK’lı kadınlara tanınan doğum borçlanması, Bağ-Kur’lu ve memur kadınlara da tanındı. Hemen belirtelim; borçlanılacak olan süreler, sigortalı olarak çalışılmamış olan süreler oluyor. Borçlanılacak gün sayısı ile 12.10 TL’nin çarpılması suretiyle, ödenecek tutar hesaplanacak. Yasa bu yönüyle kadınlar arasındaki eşitsizliği de ortadan kaldırmış oluyor.

Bağ-Kur’luya müjde!

Torba Yasa ile Bağ-Kur borcu olanlara da avantaj sağlandı. Bağ-Kur borcu olduğu için emekli olamayan vatandaşlar yapılandırma sistemini kullanabilecek. Bu yola başvuranlar; borcunun faizlerini sildirip ana parayı yapılandırabilecekler. Böylelikle birikmiş ve ödenemeyecek duruma gelmiş borcu taksitler halinde ödeyerek hizmetlerini artıracak. Bunun için iki ayda bir ödemeli 18 taksit 36 ay vadeyi kullanabilecek. Bu şekilde günler tamamlanıyorsa da emeklilik işlemlerini başlatacak. Madenciler için 55 olan emeklilik yaşı 50’ye inecek. Yıpranma hakkı ile birlikte yer altında çalışan bir madencinin emeklilik yaşı 45’e kadar inebilecek. Soma felaketinden kısa bir süre sonra çıkan bir yasa ile Soma’daki maden kazasında ölenlerin eş ya da çocuklarından birisi, eşi veya çocuğu yoksa kardeşlerinden birisi olmak üzere, toplam bir kişiye kamuda iş verilmesi ile ilgili yasal düzenleme yapılmıştı.

Maden işçilerinin, ‘erken emeklilik’ dışında, aşağıdaki avantajları da olacak. Kazada ölenlerin SGK’ya olan bütün borçları silinecek ve hak sahibine aylık bağlanacak. Soma’da ölüm geliri bağlanan hak sahiplerine prim ödeme şartı aranmaksızın ölüm aylığı bağlanacak. Anne ve babaya gelir, aylık bağlanırken muhtaçlık şartı aranmayacak. Linyit ve taşkömürünün çıkarıldığı iş yerlerinde, yer altında çalışan işçilere ödenecek ücret, asgari ücretin iki katından (bugün itibariyle 2.268 TL’den) az olmayacak. Yani madencinin net ücreti en az 1.927,80 lira olacak.

Çalışma süresi ve yıllık izinler nasıl olacak?

İşçilerin yeraltındaki çalışma süresi haftada en çok 36 saat olacak, günlük çalışma süresi 6 saati geçemeyecek. Maden işçileri için hizmeti 1 yıldan 5 yıla kadar (beş yıl dahil) olanlarda yıllık ücretli izin süresi 4 gün artırılarak 18 günden aşağı olamayacak. Bu süre 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlarda 24 gün, 15 yıl ve daha fazla olanlarda 30 günden az olamayacak. İzin sürelerine işçilerin hafta tatilleri de ayrıca eklenecek. 

3 gün için işe iade

Diğer işçilerde, en az 6 ay süre ile çalışılması halinde ‘işe iade’ söz konusu iken bu süre maden işçilerinde kaldırıldı. Buna göre, örneğin 3 gün çalışan maden işçisi, işe iade davası açıp sonucuna göre işe iade edilebilecek.

Geriye dönük hizmet borçlanması var mı?

Torba Yasa’da ‘geriye dönük hizmet borçlanması’ yok. Bu nedenle, herhangi bir şirket üzerinden borçlanıp toplu ödeme vb. ödeme yapmak suretiyle sigortalılık süresini artırmak mümkün değil. Ancak, bir iş yerinde sigortasız olarak çalışan işçi, ‘hizmet tespiti davası’ açmak ve sigortasız olarak çalıştığı dönemi kanıtlamak suretiyle, o süreyi sigortalı hizmeti olarak saydırabilir. Burada da sigortalılık girişi hiç bildirilmeyenler için 5 yıllık zamanaşımı süresi var. Ancak girişi bildirilenler yönünden zamanaşımı söz konusu değil.

65 yaşını dolduranlara ödeme affı

65 yaşını dolduran kişilere, yersiz ödenen ve geri alınması gereken aylıklar ile bunlardan doğan ceza ve faizler silinecek. Ayrıca ilgililer hakkında herhangi bir adli, idari ve icrai takibat yapılmayacak. Ancak yersiz ödemeler kapsamında daha önce yapılmış tahsilat varsa, ilgisine iade edilmeyecek (Md. 82).

Hürriyet