Bugün, 15 Şubat Dünya Çocukluk Çağı Kanser Günü...

Prof. Dr. İnci Yıldız, 15 Şubat Dünya Çocukluk Çağı Kanser Günü dolayısıyla mücadele ve tedavi yöntemleri gibi konularda önemli soruları yanıtladı.

Günümüzde çocukluk çağı kanserlerinde artış var mı?

Günümüzde hem çocukta hem erişkinde kanser riski artmaktadır. Bunda çevresel kirlenme, nükleer atıklar ve sağlıksız yiyeceklerle beslenmenin ve radyasyonun elektromanyetik kirliliğin etkisi büyüktür. Bütün bunları insanın kendi elleri ile yaptığını ve dünyasını kirlettiğini de unutmayalım, önlem alalım.

Çocukluk çağı kanserlerinin en sık görüleni hangisi?

Çocukluk çağı kanserlerinin en sık görüleni lösemi… Bilinen vakaların yüzde 30'u lösemi. Geri kalan yüzde 70 içinde, ülkemizde ikinci sırada daha öncelerde lenfoma yer almakta iken sinir sistemi ve beyin tümörleri ikinci sıraya yükselmiştir. Kemik, göz, karaciğer, yumurtalık, testis ve deri tümörleri ise daha nadirdir.

Aileler çocuklarında özellikle hangi belirtilere dikkat etmeli?

Her kanser türünde belirtiler farklı oluyor. Örneğin lösemi iyileşmeyen enfeksiyonlar, solukluk, deride kanamalar, lenf bezi şişmeleriyle kendini belli eder. Çocukta aşırı halsizlik durumu görülür. Böbrek kanseri, böbrek üstü bezi, lenfoma dediğimiz beze kanserlerinin kendine özgü belirtileri var. Lenfomalar, beze şişlikleriyle gelir. Böbrek ve böbrek üstü bezi tümörleri, karında şişlikler veya devamlı karın ağrısıyla kendini gösterebilir. Kemik tümörleri daha büyük yaştaki çocuklarda kemikte bir şişlik ve ağrıyla ortaya çıkar. Bu nedenle aileler en ufak bir belirti bile görüyorsa ihmal etmeden mutlaka doktora başvurmalı.

Çocukluk çağı kanserleri kalıtsal mı?

Çocukluk çağı kanserlerinin çok az bir kısmı kalıtsaldır. Ancak ailede çok fazla tümör vakası varsa o ailede kansere yatkınlıktan bahsedilebilir, bazı kanser tipleri sık görülür. Göz tümörü (retinoblastoma) kalıtsal özellikler taşır. Anne babadan birinde tek gözde bu durum var ise çocuğunda aynı tümörün çıkma riski yüzde 25’tir. Ama her iki gözünde bu tümör var ise çocuğunda aynı tümör çıkma riski yüzde 40’tır.

Erken teşhis tedavi başarısını nasıl etkiliyor?

Erken tanı konan çocuklar tedaviye çabuk yanıt veriyor ve sonuç büyük oranda başarılı oluyor. Ebeveynlerin çocuklarda gördükleri anormal gelişme ve belirtileri fark etmeleri ve hemen konusunda uzman bir doktordan yardım almaları da erken teşhisin ilk ve en önemli adımı. Bugün çocukluk çağı lösemisinden eskisi gibi korkmuyoruz. Çünkü erken teşhisle çocuklarımızın yüzde 80-90’ını kurtarabiliyoruz.

Tedavi uzun ve zorlu bir süreç… Bu noktada ailelerin çocuklara tutum ve davranışları nasıl olmalı?

Sağlıklı bir çocukla nasıl iletişim kurmak gerekiyorsa aslında kanser tedavisi gören çocukla da iletişim şeklimiz aynı olmalı. Çocukla hastalığı hakkında konuşmamaya özen gösteriyoruz. Çocuklarda tedaviden kaynaklı saç dökülmeleri, kilo kaybı gibi bedensel değişimler yaşanabiliyor, bu süreçte çocuğa yaklaşımınız da önemli.

Bu yıl KAÇUV olarak çocukluk çağı kanserlerine dikkat çekmek için farkındalık ve bilinçlendirme çalışmalarınız adına yaptığınız #sarıyıfarket projesinden bahsedebilir misiniz?

Türkiye’de yılda 3 bin 500 çocuğa yani her 3 saatte 1 çocuğa kanser teşhisi konuluyor. Bu rakam nükslerle birlikte 5 bine ulaşıyor. Biz de bu yıl 15 Şubat Çocukluk Çağı Kanser Günü vesilesiyle bu konuya dikkat çekmek için “#sarıyıfarket” diyerek bir farkındalık çalışması gerçekleştirdik. Proje kapsamında İstanbul’da farklı noktaları sarıya kaplandı. Ayrıca billboard ve dijital ekranlardan da İstanbullulara “Sarıyı fark et” diye seslendik. Bu anlamlı günde Sarıyı Fark Et Bisiklet Turu’nu düzenledik. Caddebostan Sahili’nde başlayan bisiklet turunda, amatör bisiklet ekipleri ve KAÇUV gönüllüleri #sarıyıfarket dövizleriyle farkındalık için pedal çevirdi.