Bu haber tadınızı tuzunuzu kaçırabilir! Fazladan tuz tüketimi mide kanseri riskini yüzde 41 artırıyor

Viyana Üniversitesi Halk Sağlığı Merkezi'nden beslenme uzmanları, yemeklerinin çoğuna tuz ekleyen kişilerin mide kanserine yakalanma olasılığının, tuzu az kullananlara göre yüzde 41 daha fazla olduğunu keşfetti. Daha önceden yapılan araştırmalarla Çin, Japonya ve Kore'de tuzlu beslenme mide kanseriyle ilişkilendirmişti ancak bu çalışma Batılılarda bağlantıyı gösteren ilk çalışmalardan biri.

Bu çalışma, yalnızca gözlemsel olmasına rağmen, daha eski çalışmalar aşırı tuzun midenin zarını yani koruyucu tabakasını aşındırarak buradaki dokuya zarar verebileceğini ve kanserli mutasyonlara yol açabileceğini öne sürüyordu.

Viyana Üniversitesi'nden beslenme uzmanı Selma Kronsteiner-Giceviç, Daily Mail’e "Araştırmamız Batı ülkelerinde de ilave tuz sıklığı ile mide kanseri arasındaki bağlantıyı gösteriyor" dedi.

Çoğumuz aşırı tuz tüketiminin zararlarını biliyoruz ancak günlük tüketilmesi gereken tuz miktarını duyunca biraz şaşırabilirsiniz. Çünkü birçoğumuz bir miktardan çok daha fazlasını tüketiyor.

GÜNDE SADECE BİR ÇAY KAŞIĞI TUZ TÜKETİLMELİ

Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi, (FDA) günde 2.300 mg'dan fazla tuz tüketmemizi tavsiye ediyor. Bu da yaklaşık 6 gr yani bir çay kaşığı sofra tuzuna denk geliyor. Çoğu gıda bizim düşündüğümüzden çok daha fazla tuz içeriyor. FDA’ya göre ortalama bir Amerikalı günde yaklaşık 3.400 mg tuz tüketiyor.

Viyana Üniversitesi araştırmacıları bu sonuçlara ulaşmak için, Birleşik Krallık Biyobankası adı verilen 471 bin yetişkinin yer aldığı bir veri tabanını inceledi. Çalışmada katılımcılara "Yemeğinize sofrada tuz ekliyor musunuz?" gibi sorular soruldu.

Gastric Cancer adlı hakemli dergide yayımlanan araştırma kapsamında bu veriler, yaklaşık 11 yıllık takip süresi boyunca saptanan 640 mide kanseri hastasının idrarında tespit edilen tuz seviyeleriyle karşılaştırıldı. Sonuç olarak 11 yıl boyunca fazla tuz tüketenlerin, yemeklerine nadiren tuz ekleyen kişilere göre mide kanserine yakalanma olasılığının yüzde 41 daha fazla olduğunu buldu.

BELİRTİLER GÖZDEN KAÇIYOR

Erken safhalarda teşhis edildiğinde, mide kanserinin hayatta kalma oranı yüksektir. ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri’ne (NIH) göre, mide kanseri erken evrelerde teşhis edilmiş birinin kanser olmayan birine göre beş yıl yaşama olasılığı yüzde 75 daha fazladır. Ancak kanser yayılırsa bu oran hızla yüzde 35'e düşüyor. Daha da kötüsü, bu hastalığın farkına bile varmadan ilerlemesi kolaydır; çünkü belirtilerinin çoğunu gözden kaçırmak kolaydır.

Araştırmaya katkıda bulunan Viyana Üniversitesi araştırmacılarından Tilman Kühn, araştırmacıların tuz alımı konusunda farkındalık yaratmak istediklerini, böylece kanser riskinizin farkında olabilmenizi istediklerini söyledi. Profesör Kühn, 'Çalışmamızla aşırı yüksek tuz tüketiminin olumsuz etkileri konusunda farkındalık yaratmak ve mide kanserini önlemeye yönelik önlemlere temel oluşturmak istiyoruz' dedi.

Gastroenteroloji Uzmanı Dr. Şule Namlı Koç, son yıllarda mide kanseri vakalarında genel bir artış görülmediğini ancak, farklı coğrafi bölgelerde ve belirli risk gruplarında değişiklikler olabileceğini, Batı ülkelerinde mide kanseri vakalarında azalma gözlenirken, Asya'da hala önemli bir sağlık sorunu olarak kendini gösterdiğini söyledi. Beslenme alışkanlıkları, hijyen koşulları ve enfeksiyonlar gibi çeşitli faktörlerin bu değişimlerde rol oynadığının altını çizen Dr. Şule Namlı Koç, aşırı tuz tüketiminin mideye nasıl zarar verdiğini şu sözlerle anlattı:

“Aşırı miktarda tuz yemek, midede bulunan koruyucu mukozal tabakaya zarar verebilir. Mide mukozası mideyi asitlere karşı koruyan bir tabakadır. Yüksek miktarda tuz alımı, mide asitlerinin normalden daha fazla üretilmesine neden olabilir. Bu da midenin tahriş olmasına ve zamanla mide kanseri riskinin artmasına yol açabilir. Bu yüzden dengeli bir diyet ve tuz alımını sınırlamak önemlidir.”

Mide kanseri, mide hücrelerinin kontrolsüz bir şekilde çoğalmasıyla oluşan bir kanser türüdür. Koç, bu hastalığın gelişimine katkıda bulunan çeşitli risk faktörlerini şöyle sıraladı:

Helicobacter pylori enfeksiyonu: Bu bakteri mide mukozasında kronik inflamasyona neden olabilir ve uzun vadede mide kanseri riskini artırır.

Beslenme alışkanlıkları: Tuzlu, tütsülenmiş ve işlenmiş gıdalar tüketmek mide kanseri riskini artırabilir. Nitrat ve nitrit içeren yiyecekler özellikle tehlikelidir.

Genetik faktörler: Ailede mide kanseri öyküsü olan kişilerde risk daha yüksektir. Ayrıca, belirli genetik sendromlar (örneğin, Lynch sendromu) da mide kanseri riskini artırabilir.

Sigara ve alkol kullanımı: Sigara içmek ve aşırı alkol tüketimi mide kanseri riskini artıran önemli faktörlerdir.

Kronik gastrit: Uzun süreli mide iltihabı (gastrit), özellikle de atrofik gastrit, mide kanseri riskini artırabilir.

Pernisiyöz anemi: Bu durum, mide mukozasının sağlıklı kalmasını sağlayan B12 vitamini eksikliğine yol açar ve mide kanseri riskini artırabilir.

Obezite: Aşırı kilo, mide kanseri riskini artırabilir.

Bu faktörlerin her biri, mide kanseri gelişiminde rol oynayabilir ve bu nedenle, sağlıklı yaşam tarzı seçimleri yapmak ve düzenli sağlık kontrollerini yaptırmak önemlidir.

PİŞMİŞ YEMEĞİN ÜSTÜNE TUZ ATARSANIZ...

Peki, pişmiş yemeğin üzerine tuz dökmek pişerken atılan tuzdan daha mı riskli?

“Tuzun sağlığa etkileri, eklenme zamanından çok tüketilen toplam miktarıyla ilgilidir. Ancak, tuzun yemek piştikten sonra eklenmesinin bazı özel etkileri olabilir.” diyen Dr. Şule Namlı Koç, bu etkileri sıraladı:

Toplam tuz miktarı: Pişmiş yemeğin üzerine tuz eklemek, yemeğin tadını daha yoğun bir şekilde değiştirebilir ve genellikle daha az tuzla aynı tadı elde etmenizi sağlar. Bu, toplam tuz tüketiminizi azaltabilir.

Tuzun dağılımı: Pişirme sırasında eklenen tuz, yemek boyunca eşit şekilde dağılır ve lezzeti daha homojen hale getirir. Bu durum, daha fazla tuz kullanma eğilimine yol açabilir çünkü tuzun tadı daha az belirgin olabilir.

Sodyum alımı: Sağlık açısından önemli olan, günlük toplam sodyum alımının kontrol altında tutulmasıdır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve diğer sağlık kuruluşları, günlük sodyum alımının 2 gramı (yaklaşık 5 gram sofra tuzu) aşmamasını önerir.

Koç, özetle pişirme sırasında veya pişirme sonrasında tuz eklenmesi arasındaki farkın toplam tuz tüketimini nasıl etkilediğine bağlı olduğunu, piştikten sonra tuz eklemenin genellikle daha az tuz kullanarak istenilen lezzeti elde etmeye yardımcı olabileceğini bunun da genel sodyum alımınızı azaltabileceğini belirtti. Ancak, asıl önemli olanın, hangi aşamada eklenirse eklensin, toplam tuz miktarını sınırlandırmak olduğunun altını çizdi.

ERKEKLERDE RİSK DAHA YÜKSEK

Mide kanseri insidansının Türkiye'de erkeklerde kadınlara göre daha yüksek olduğunu, örneğin, bir çalışmada, mide kanserinin erkeklerde her 100,000 kişide yaklaşık 18, kadınlarda ise 10 civarında bulunduğunu söyleyen Koç, bu oranların, Türkiye'deki mide kanseri riskinin küresel ortalamaya kıyasla yüksek olduğunu gösterdiğini ifade etti.

TÜTSÜLENMİŞ VE İŞLENMİŞ GIDALARDAN UZAK DURUN

Türkiye'deki verilerin bu kadar spesifik olmamakla birlikte, riskin daha yüksek olduğunun öngörüldüğünü, bu farkın hem genetik faktörler hem de yaşam tarzı ve çevresel faktörler nedeniyle olabileceğini vurgulayan Koç, Türkiye'de mide kanserinden korunmak için özellikle tütsülenmiş ve işlenmiş gıdaların tüketiminin azaltılması, sigara kullanımının bırakılması ve Helicobacter pylori enfeksiyonlarının tedavi edilmesi gerektiğini belirtti.

ÇOK FAZLA TUZ TÜKETTİĞİNİZİN DÖRT İŞARETİ

NHS Diyabet Önleme Programında çalışan kayıtlı beslenme uzmanı Olivia Burley, yüksek tuz alımının vücuttaki doğal sodyum dengesini bozduğunu söyledi ve eğer aşağıdaki semptomların herhangi birini ya da tamamını yaşıyorsanız tıbbi yardım almanız gerektiğini söyledi.

1. Baş ağrıları

Aşırı tuz alımının neden olduğu dehidrasyon şiddetli baş ağrılarına yol açabilir. Bu baş ağrıları kan damarları genişledikçe zonklama hissi yaratır.

2. Ayak ve ellerin şişmesi

Ödem olarak da bilinen parmakların, ayak bileklerinin veya ayakların şişmesi, sodyum artışına karşı gecikmiş bir reaksiyon olabilir. Çok fazla tuz tüketildiğinde vücut fazladan sodyumu tutar ve vücutta sıvı artışı yaşanır. Bu da böbreklerin işlevinin azalmasına, daha az su atılmasına ve dolayısıyla kan basıncının artmasına neden olur.

3. Yüksek tansiyon

Tuz, yüksek tansiyonun en büyük nedenidir. Sadece 30 dakika içinde aşırı tuz yemek, kan damarlarında bir reaksiyona neden olur. Hipertansiyon olarak da adlandırılan bu durum, tedavi edilmediği takdirde kalp krizi ve felç gibi ciddi sorunlara yakalanma riskinizi artırabilir. Tuzlu bir diyet yedikten sonra bulanık görme, göğüste sıkışma hissi gibi göğüs ağrısı, çarpıntı, nefes darlığı veya ani burun kanaması yaşanırsa bu durum kan basıncınızın yükseldiği anlamına gelebilir.

4. Sık idrara çıkma

Aşırı susuzluk, tuzlu yiyecekler yemeye verilen yaygın bir tepkidir ve doğal olarak sıvı tüketiminde artışa yol açarak aşırı idrara çıkmaya neden olur. Çünkü vücudumuz, bol su içmemiz gerekti sinyalini göndererek fazla tuz birikimini ortadan kaldırmayı amaçlar.