Bu besinler soğuk algınlığına iyi geliyor! Hangi tarifler etkili? ‘Soğan kabuğu çöp olarak görülür ama bu çok yanlış’
Güncelleme Tarihi:
Gribin ve diğer mevsimsel solunum yolu enfeksiyonlarının iyiden iyiye arttığı bu dönemde pek çok uzman, bağışıklık sistemini güçlü ve sağlıklı tutmanın önemli olduğunu söylüyor. Bunun için dengeli ve yeterli beslenmeye özen gösterilmesi gerekiyor. Peki hangi besinler kış hastalıklarına karşı kalkan oluyor? Uzman Diyetisyen Aslıhan Altuntaş, hurriyet.com.tr'ye anlattı.
Bağışıklık sistemi; organlar, hücreler, doku ve proteinlerden oluşan, vücudu hastalıklara karşı koruyan savunma sistemi olarak tanımlanıyor. Pek çok uzman bu sistemi güçlendiren besinleri tüketmenin, sağlığımızı korumak adına atılacak en önemli adımlardan biri olduğunu söylüyor.
Peki, kış hastalıklarından korunmak için temel malzemeleri içeren hangi tariflerle hazırlanan bir beslenme şeklini uygulamak gerekiyor?
Uzman Diyetisyen Aslıhan Altuntaş ile konuyu mercek altına aldık.
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, solunum yolu enfeksiyonlarında son durumu anlattı. Geçen yıla göre acile başvurularda yüzde 20 artış olduğunu belirten Koca, “İstanbul’da ise yoğun bakım doluluk oranı yaklaşık yüzde 83. Yani en fazla artış olan il İstanbul” dedi. Koca, "En sık grip sonra RSV ve koronavirüs görülüyor" ifadelerini kullandı.
‘SEBZELERİN BÜYÜK BİR ÇOĞUNLUĞU SOĞUK ALGINLIĞINA KARŞI BİRER KALKAN GÖREVİ ÜSTLENİYOR’
Altuntaş, “Tüm sebzeler için soğuk algınlığına karşı birer kalkan görevi üstlenir diyebiliriz. Ancak aralarından bazıları içerdiği fito besinler (hastalıklara karşı koruyucu etki gösteren besinler) sayesinde biraz fazla daha ön plana çıkıyor” dedi ve şu detayları sıraladı:
“Beyaz lahana, mor lahana, Brüksel lahanası, karnabahar, kereviz, alabaş, yer elması, turplar ve bu kök sebzelerin yaprakları soğuk algınlığı için destek sayılacak sebzelerden. Havuç ve balkabağı gibi sebzeler de içerdikleri karotenler (sebzelere ve meyvelere renk veren bir pigment) sayesinde bağışıklığı destekler. Pancar ve mor havuç ise içerdikleri antosiyaninler (beyin sağlığına iyi gelen madde) ile bağışıklığı destekler. Fermente edilerek tüketilmeleri vücudun faydalı bileşiklerden yararlanmasını artırır” ifadelerini kullandı.
SEBZELERİ PİŞİRİRKEN DİKKAT!
“Sebzeleri olabildiğince az pişmiş veya çiğ tüketmek gerek” diyen Altuntaş, "Çünkü pişirme teknikleri besinlerin içerdikleri sağlıklı bileşiklerin yapılarını değiştirir. Bazen daha etkili bazen daha etkisiz hale getirebilir” dedi.
Altuntaş, şu püf noktalarının altını çizdi:
“Brokoli ve karnabahar buharda pişirilebilir. Soğan ve sarımsak, her yemek içine girebilir sote veya fırınlanmış halleri en iyi seçenektir. Sarımsak ezilip 10 dakika bekledikten sonra pişirilmelidir. Brokoli ve karnabahar da birkaç bıçak darbesi atıp 10 dakika beklettikten sonra pişirilirse sülfürlerden daha çok yararlanılır. Brüksel lahanasını kısık ateşte soteleyip zeytinyağı ve limon ile tüketmek ise en doğrusudur.”
ROKA, NAR, GREYFURT, PANCAR, MARUL, HAVUÇ İLE HAZIRLANMIŞ SALATA LİSTENİZDE OLMALI
Yılın bu zamanı grip ve benzeri kış hastalıklarından korunmak için tüketilebilecek birkaç tarif de veren Aslıhan Altuntaş, “Posası ile birlikte nar, portakal, havuç, greyfurt, zerdeçal ve zencefille hazırlanan meyve sularının 300-400 mililitresi oldukça etkili… Kivi, ananas, zerdeçal, kabak çekirdeği, bal veya pekmez (1 çay kaşığı yeterli olur) ilave yulaf ile yoğurt da koruyucu olacaktır” dedi.
Altuntaş, şöyle devam etti:
“Roka, nar, greyfurt, pancar, marul, havuç ile hazırlanmış salatayı da önerebilirim. İçinde sumak, sirke, zeytinyağı ile sos da olabilir. Ihlamur çiçeği, zencefil, tarçın, soğan kabuğu, sıcak suda 10 dakika demleme ile çay haline getirildikten sonra limon dilimi ilave edilerek tüketilebilir. Ayrıca soğan ve mantar ile yapılan omlet de oldukça güçlü etkiye sahip.”
‘MANTARLARI FIRINLAYARAK YA DA SOTELEYEREK TÜKETMEK KIŞ HASTALIKLARINA KARŞI ÇOK FAYDALI’
Mantarların birçok hastalığın tedavisinde ilaç olarak kullanıldığını söyleyen Aslıhan Altuntaş, “Son yıllarda dünya genelinde tıbbi mantar yetiştiriciliği hızla artıyor. Özellikle şitake mantarı, maitake mantarı, beyaz koru kulağı, koriolus mantarı ve chaga mantarı, bağışıklık sistemini güçlendirmenin dışında bazı kanser türleriyle AIDS tedavisinde kullanılıyor” dedi.
İçerdikleri çok sayıda maddeyle mantarların sağlığa faydalı olduğunun altını çizen Altuntaş “Soğuk algınlığına karşı mantarlar güçlü birer savaşçı. Fırınlanarak ya da sotelenerek baharatlarla tüketilmesi sizi gribe karşı koruyacaktır. Haftada bir-iki kez tüketilmesi de uygun olacaktır” dedi.
‘SOĞAN KABUĞU ÇÖP OLARAK GÖRÜLÜR AMA BU ÇOK YANLIŞ’
Mantar dışında yoğurt, sirke ve turşu gibi fermente besinleri günlük minimum 20 gram kadar tüketmenin inflamasyonu azalttığına değinen Aslıhan Altuntaş, “Günde bir kase yoğurt ve 1 avuç içi kadar turşu ya da zeytini tüketmek gerekiyor” dedi.
“Baharatlardan zerdeçal, zencefil, sumak, karanfil, tarçın ve karabiber yemeklere eklenebileceği gibi yoğurt içinde de kullanılabilir” diyen Altuntaş “Soğan kabuğu çöp olarak görülür ama bu çok yanlış. Polifenolden (organik bileşikler) zengin, ORAC değeri (vücudumuzda bulunan serbest radikaller) yüksek, antosiyaninden zengindir. Soğuk algınlığından korur ve iyileşmeye katkı sağlar. Triptofan içeriği ile uykuyu iyileştirmeye yardımcı olur. Çorbalara, bitki çaylarına eklenebilir. Toz haline getirilip yemeklere eklenebilir. Özetle soğan kabuğunu çöp olarak görmemek lazım” ifadelerini kullandı.
‘İKİ YEMEK KAŞIĞI KABAK ÇEKİRDEĞİ MUTLAKA TÜKETİLMELİ'
Kış hastalıklarına karşı kuru yemişlerin de faydalı olduğunu söyleyen Aslıhan Altuntaş, “Özellikle kabak çekirdeğinin çinko değeri oldukça yüksek. Günde iki yemek kaşığı kadar tüketilebilir. Bunu kış boyunca rutin haline getirebilirsiniz. Diğer kuruyemişler de E vitamini açısından zengin besinlerdir. Günde bir avuç içi kadar tüketmek yeterli olacaktır” dedi.
‘BOL BAHARATLI TARHANA İLE DOMATES ÇORBASI HASTALIKLARINA KARŞI ETKİLİ’
Kış aylarında toplumumuzda çorba tüketimi artıyor. Hatta hasta olan kişiye ilk olarak çorba kaynatılıyor. Peki hangi çorbalar hangi malzemelerle hastalıklara karşı etkili oluyor?
“Çorbalar soğuk algınlıklarında öncelikli yemeklerimiz. Artan sıvı ihtiyacını karşılar, azalan iştah karşısında tüketimi kolaydır. Çorba ile tek yemek içinde bütün besin ihtiyaçları kolayca karşılanabilir” diyen Aslıhan Altuntaş, şu detayların altını çizdi:
“Örneğin ilikli kemik suyu, soğan ve sarımsakla birlikte bolca baharat çeşidiyle hazırlanmış tarhana çorbası ya da domates çorbası hastalıklarda çok etkilidir. Yine mercimek çorbasını soğan, sarımsak, brokoli gibi sebzelerle karıştırarak tükettiğimizde kalkan görevi görecek bir çorba elde etmiş oluruz.”
Fotoğraflar: iStock