Bir çocuk için en zor süreç: Boşanma

Pedagog Dr. Melda Alantar'a göre boşanma sadece anne ile babayı değil, çocuğu da ilgilendiren bir olaydır. Ailelerin bu konudan kaçmamaları ve mutlaka çocuklarına söz etmeleri gerekir. Ebeveynlerin boşanma ve boşanmanın çocuklarının psikolojik gelişimleri üzerindeki etkileri ile ilgili en çok merak ettikleri soruları Pedagog Dr. Melda Alantar sizler için yanıtlıyor...

Çocuklarınıza boşanma hakkında neyi, ne zaman, nasıl söyleyebilirsiniz?

Çocuklar evin içindeki gerginliği hissederler. Boşanma kararından söz etmezseniz onları incitebilirsiniz. Boşanma kararı aldığınızda eşinizle konuşarak bunu çocuklara birlikte söylemeniz gerektiğini belirtin. Eşlerden biri evden ayrılmadan önce bir aile toplantısı düzenleyin. Boşanmayla ilgili söyleyeceklerinizi önceden planlayın. Toplantı sırasında boşanmanızla ilgili tarafsız açıklamalarda bulunun. Diğer ebeveyni suçlayıcı tavır sergilemeyin.

Çocuklarınızın sorularına doğru, dürüst ve açık yanıtlar verin. Ancak gereksiz ayrıntılara girmekten kaçının. Örneğin babalarını sizi aldattığı için terk ettiğinizi belirtmek durumunda değilsiniz. Boşanma nedenlerini açıklarken suçlayıcı olmayan ifadeler kullanın. " Evlendiğimizde birbirimizi seviyorduk. Ancak yıllar geç tikçe duygularımız, gereksinimlerimiz, zevklerimiz değişti ve birbirimizden uzaklaştık. Anlaşamıyoruz. Evliliğimizi yürütemediğimiz için boşanmaya karar verdik. Beraberliğimizin en güzel yanı çocuk sahibi olmaktı. Sizi çok seviyoruz" gibi bir açıklama yapabilirsiniz.

Boşanmanın onlarla ilgisi olmadığını açıkça belirtin. Küçük çocuklar anne-babaları boşandığı zaman neler olduğunu kavramakta zorluk çekerler. Boşanmaya neden olduklarını düşünebilirler. Terk edilecekleri, onlara kimsenin bakmayacağı endişesini taşıyabilirler. Anne-baba boşanmanın çocuğun hatası olmadığını belirtmelidir.

Çocuklarınız anneyle mi yoksa babayla mı birlikte kalacaklar?

Kiminle yaşayacakları konusunu çocuklarınızla birlikte konuşarak karar verebilirsiniz. Çocuklarınızın yaşını ve boşanmadan önce hangi ebeveynin çocukların bakım işini üstlenen asıl kişi olduğunu göz önünde bulundurarak kiminle kalacaklarına karar verin.

Çocuklar birlikte yoğun zaman geçirdikleri ebeveynden etkilenirler. Ancak diğer ebeveyn çocukla ilgilendiği sürece onun üzerinde belirgin ve koruyucu etkisini sürdürür. Boşanma sonrası çocuğun anne-babayla sürekli ve anlamlı ilişki sürdürmesi önemlidir.

Ebeveynler ve çocuklar nerede yaşamalı?

Ebeveynlerin birbirlerine yakın oturmaları çocukların boşanmaya uyum sağlamalarını kolaylaştırır. Mümkünse ebeveynlerden biri aynı yerde en az bir yıl daha yaşamaya devam etmelidir. Bu çocuğunuzun aynı okula devam edip, arkadaşlıklarını sürdürmesini sağlayacaktır. Çocuğunuzun her iki evde de bir odası, özel kullanım alanı olmasına özen gösterin.

Boşanma sonrası pek çok aile ekonomik sıkıntı yaşar. Daha önce tek ev için kazanılan ortak gelir iki aile arasında bölüşülür. Genellikle anneler babalara oranla daha düşük gelir elde ederler. Boşanma öncesindeki yaşam standardının altına düşmek ayrılıkta kaçınılmaz bir durumdur. Bu nedenle aynı evde yaşamak, aynı okula gitmek bazen mümkün olmaz.

Anne-baba bu sorunu çözebilmek için çocuğun eski arkadaşlarıyla görüşmesini sağlamalı, bazı alışkanlıklarını ekonomik olarak sürdürmesi için ona destek olmalıdır, örneğin sinema yerine evde bir filmin videosunu izlemek gibi.

Evler arasında gidiş gelişleri kolaylaştırmak için neler yapılabilir?

Çocuklarınızın anne ve babayla ne zaman birlikte olacaklarını belirleyin. Oluşturulan programa uyun. Çocuklarınızı alırken ve bırakırken dakik olun. Çocuklarınız gerekçenizi dikkate almaksızın geç kalışınızı ve ziyareti iptal edişinizi farklı algılarlar. Kendilerini önemsiz hissederler. Çocuklarınızı geç alacak veya bırakacak olursanız arayıp onlara ve eski eşinize haber verin.

Takvimde çocuklarınızın isteklerine göre bazı değişiklikler yapabilirsiniz, örneğin çocuğunuz hafta sonunda babasıyla maça gitmek istiyorsa sizinle beraber kalması konusunda ısrarlı davranmayın ve programınızı değiştirin.

Çocuklarınızın en sevdiği eşyalarını iki ev arasında paylaştırmalarına izin verin. Evler arasında gidip gelecek eşyaların örneğin okul gereçleri gibi, bir listesini yapın. Böylelikle eşyalarını düzenler ve daha az şey unuturlar.

Çocuklarınızı alırken veya bırakırken diğer ebeveynle tartışmayın. Zamanınızı bazı konuları gündeme getirmek için kullanmayın. " Hoşça kal " gibi sade ve olumlu bir dilekte bulunabilirsiniz. Diğer konuları telefonda görüşebilirsiniz.

Çocuklarınızın yıkanma, giyinme, yemek yeme ihtiyaçlarını giderdikten sonra bakımlı bir şekilde evlerine dönmelerine özen gösterin.

Çocuklar sizinle birlikteyken neler yapabilirsiniz?

Mümkün olduğunca iş gezilerinizi, arkadaş toplantılarınızı çocuklarınızın diğer ebeveynle birlikte olduğu sürelerde planlamaya çalışın. Beraber olduğunuz sürece onlara vakit ayırın.
Çocuklarınız sizin yanınızda diğer ebeveyni veya diğeri ile beraberken sizi özleyebilir. Sizinle birlikteyken diğer ebeveyni aramalarına izin verin.

Çocuklarınızla ayrı şehirlerde yaşıyorsanız neler yapabilirsiniz?

Birinizin sürekli olarak diğerinin yaşadığı yere gitmesi yerine karşılıklı ziyaretlerde bulunun. Çocuklarınızı sıklıkla telefonla arayın. Videoya alınmış görüntülerinizi, fotoğraflarınızı, banda alınmış ses kaydınızı gönderin ve onların da göndermesini sağlayın. Onlara mektup yazıp, kart atabilir, cep telefonu ve elektronik-posta ile mesajlar gönderebilirsiniz.

Anne ve babayla yaşanılan evlerde kurallar nasıl olmalı?

Her iki evde de benzer kuralların konulması çocuklara düzen ve devamlılık duygusu verir. Evinizde açık, mantıklı, uygulanabilir kuralların geçerli olmasına özen gösterin. Eski eşinizle farklı kurallarınız olabilir. Diğer ebeveynin kurallarını çocuklarınızın önünde eleştirerek otoritesini sarsmayın. Onaylamadığınız kurallar hakkında onunla çocuklar yokken konuşun. Diğer ebeveynin kurallarını denetlemenin mümkün olmadığı gerçeğini kabullenin.

Boşanmış ailelerde etkin iletişim nasıl kurulabilir?

Çocuklarınıza diğer ebeveynin yaşamı, davranışlarıyla ilgili sorular sormayın. Eşinizle "bitmeyen savaşınızı" çocuklar üzerinden sürdürmeyin. Onlardan diğer ebeveynden sır saklamalarını istemeyin.

Çocuklarınızla iletişimi açık tutun. Her çocuğunuzla ayrı zaman geçirin. Büyük çocuklar küçük kardeşlerinin yanında duygu ve düşüncelerini ifade etmekten kaçınabilirler.
Aile geleneklerinin devam etmesine özen gösterin. Örneğin her sene gidilen yazlık evde tatil yapılması çocukları rahatlatır.

Duygusal destek için çocuklarınıza dayanmayın. Yaşıtlarıyla zaman geçirmeleri için onları yönlendirin. Arkadaşlarının her iki evi de ziyaret edebilmelerini sağlayın.
Çocuğunuz ailenin yeniden bir araya gelmesini umut ediyorsa, ona bu isteğinin çok doğal olduğunu ancak mümkün olmadığını belirtin.

Okulun ve aile dışındaki yetişkinlerin rolleri nedir?

Çocukların okul, öğretmen, çalıştırıcı, psikolojik danışman gibi yetişkinlerle kurdukları sürekli, yapılandırılmış ve sıcak ilişkilerin boşanmış aile üzerinde koruyucu etkileri bulunmaktadır. Anne-baba okul müdürü, öğretmen ve psikolojik danışmanı boşanma hakkında bilgilendirmeli, çocuğun okul ortamındaki davranış ve akademik gelişimi hakkında geri bildirim istemelidir.