Bilim dünyasında endişeye neden oldu: Plastik şişelerden ‘tansiyon’ çıktı! ‘Her hafta beş gramı kanımıza karışıyor’
Güncelleme Tarihi:
Plastiklerin sağlık üzerindeki zararları uzun süredir tartışılan bir konu. Yeni bir araştırma, bu sorunları daha da belirginleştirdi. Avusturya'da yapılan ve bilim dünyasında endişeye yol açan bu çalışmada, plastik şişelerden su ve diğer içeceklerin tüketilmesinin tansiyonu yükseltebileceği ortaya kondu. Araştırma ayrıca, plastiklere alternatif olarak önerilen cam şişelerde de benzer etkilere rastladı. Peki, plastikler tansiyonu nasıl etkiliyor? Plastik yerine kullanılması gereken güvenli alternatifler neler?
Plastiklerin çevre ve sağlık üzerindeki zararları uzun zamandır bilinse de son araştırmalar bu sorunun boyutlarını daha net bir şekilde ortaya koydu.
Avusturya’daki Danube Private Üniversitesi’nde yapılan araştırma, plastik şişelerden su içmenin mikroplastiklerin kan dolaşımına geçişine ve bu durumun kan basıncını yükseltmesine (tansiyon) yol açabileceğini gösterdi.
Plastiklerle ilgili bilimsel araştırmaları yayımlayan hakemli bir akademik dergi olan Microplastics’te yer alan çalışmada, araştırmacılar 8 erkek ve kadının günlük sıvı alımlarını musluk suyundan sağladı.
Çalışmaya katılanlardan plastik ya da cam şişelerde saklanan içeceklerden uzak durmaları istendi. Katılımcıların plastik ve cam şişelerden tüm sıvı alımını durdurduktan ve iki hafta boyunca sadece musluk suyu içtikten sonra kan basınçlarının düştüğü görüldü.
BİLİM DÜNYASINDA ENDİŞEYE NEDEN OLDU
Danube Private Üniversitesi’nin tıp bölümündeki araştırmacıların çalışma sonucu ile ilgili kaleme aldıkları makalede, “Kapsamlı bir araştırmadan sonra, plastik şişelerdeki içeceklerden kaçınılması gerektiği sonucuna vardık. Çalışmanın sonuçları, ilk kez plastik kullanımındaki bir azalmanın, muhtemelen kan dolaşımındaki plastik parçacıklarının hacminin azalması nedeniyle kan basıncını potansiyel olarak düşürebileceğini öne sürüyor” ifadeleri kullanıldı.
5 milimetreden küçük mikroplastiklerin insan vücudunda ve her yerde bulunduğu, sağlığa pek çok zararı olduğu biliniyor. Şimdi ise mikroplastiklerin hipertansiyona neden olması bilim dünyasında endişeye yarattı.
‘HER HAFTA BEŞ GRAM MİKROPLASTİK KAN DOLAŞIMIMIZA KARIŞIYOR’
Konuyu Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Yalçın Başaran’a danıştığımda, “Araştırmalara göre plastik şişelerde litre su başına ortalama 250 bin civarında nanoplastik parçacık (plastiklerin çok küçük şekilde parçalanmış halleri) bulunuyor. Şişelenmiş sıvılar yoluyla da her hafta yaklaşık beş gram mikroplastik kan dolaşımımıza karışıyor. Kan basıncı yüksekliğinin (hipertansiyon) kan dolaşımımızdaki bu plastik parçacık miktarının artması ile ilişkili olduğunun ortaya çıkması ise kıymetli bir veri” ifadelerini kullandı.
DAMARLARDA DARALMAYA NEDEN OLUYOR!
“Mikroplastikler kan dolaşımımızda depolanabilir ve damarlarımızda daralmalara neden olabilir” diyen Uzm. Dr. Başaran, “Ancak bu durum tüketim miktarıyla orantılı olduğundan mikroplastiklerin aşırı ve uzun süreli kullanımı sonrası ortaya çıkıyor. Bu da daha fazla mikroplastik partikül alımının kardiyovasküler sağlık açısından daha kötü sonuçlara yol açabileceği anlamına geliyor” dedi.
Mikroplastik, plastiklerin zamanla kırılarak çok küçük parçalara dönüşmesiyle oluşan ve genellikle 5 milimetreden daha küçük olan plastik parçacıklar. Çevre kirliliğinin ciddi bir boyutu haline gelen mikroplastikler; denizler, göller ve topraklarda yaygın olarak bulunuyor. Bu parçacıklar, su kaynakları ve gıda zinciri yoluyla da insan sağlığı üzerinde olumsuz etkiler yaratabiliyor. Ayrıca mikroplastikler, ekosistemlerdeki yaşamı tehdit ediyor ve çeşitli deniz canlıları tarafından yutulduklarında toksik maddelerin birikmesine neden olabiliyor.
CAM ŞİŞELER DE AYNI SORUNA NEDEN OLUYOR!
Cam şişelerin plastiklere alternatif olarak önerildiğini biliyoruz. Ancak bu araştırmada cam şişelerin de benzer sorunlara yol açabileceği üzerinde duruluyor. Cam şişelerdeki mikroplastik sayısı da plastik ile aynı mı?
Uzm. Dr. Yalçın Başaran bu soruma, “Cam şişeler de benzer sorunlara yol açıyor. Sadece cam şişelerin ortalama mikroplastik içerikleri plastik şişelerle kıyaslandığında daha az miktarda olduğundan daha sağlıklı olarak kabul edilirler. Ama genel olarak cam şişeler için çok sağlık diyemeyiz” cevabını verdi.
BAŞKA HANGİ SAĞLIK SORUNLARI OLUŞABİLİR?
Plastiklerin tansiyon dışında başka sağlık sorunlarına yol açtığını da vurgulayan Uzm. Dr. Başaran, şu bilgilerin altını çizdi:
“Plastik şişelerin içeriğinde, mikroplastikler dışında, bisphenol A (BPA) adında sağlığımıza zararlı olabilen bir madde de bulunuyor. Şişeler sıcağa maruz kaldıklarında veya güneş altında beklediklerinde bu madde suya karışıyor ve kanser, şişmanlık, şeker hastalığı, kısırlık, düşük riski gibi sağlığı ciddi şekilde tehdit ediyor. Bunun yanı sıra, bekletilen sularda (pet şişelerde veya damacanalarda) sağlığımıza zararlı olabilecek bakteriler de üreyebiliyor.”
PLASTİĞE ALTERNATİF HANGİ ÜRÜNÜ KULLANMAK GEREKİYOR?
Bu sağlık risklerini azaltmak için alınacak önlemlere de değinen Uzm. Dr. Yalçın Başaran “Sağlığa zararlı etkilerinden kaçınmak için plastik kullanımını en aza indirmek gerekiyor. Plastik şişeler yerine paslanmaz çelik ve porselen tercih etmek hem mikroplastik hem de BPA maruziyetini azaltabilir” şeklinde konuştu.
Fotoğraflar: iStock, Alamy