Beslenmede 3N+1N kuralı

Anne sütünün mucizelerini bilmeyen yok. Ancak 6. aydan sonra bebeğiniz anne sütü alırken, onu ek besinlere geçirmeniz de gerekecek. Sadece anne sütü ile beslenen bebeklerde ek besinlere 6. ayda başlanır. Mama alan bebeklerde şartlar uygun ise ek besinlere 4. aydan sonra başlanabilir. 6. aydan önce ek gıdalara başlanması ise anne sütünün yararını azaltır.

Ek besinlere geçişte, öncelikle öğünlerin ne zaman, nerede olacağını ve ne yeneceğini aile belirlerken, ne kadar yiyeceğini ise çocuk belirler. Bu kurala uymanın ek besinlere geçiş döneminde işleri kolaylaştıracağını belirten Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Dicle İnanç, ek besinlere ilk olarak evde, cam rende ile hazırlanmış elma ya da armut suyu, ardından bunların püresi, sebze çorbası, yine ev yapımı yoğurt ve sütlü pirinçli muhallebi ile başlamak gerektiğini söylüyor. Bu gıdaların daha az alerjen ve sindirimi kolay besinler olduğunu kaydeden Dr. İnanç, devam ediyor:

“Çocuklarımızın pütürlü gıdalara geçişi, uygun aylarda sağlanamazsa ‘blender baby’ dediğimiz, her şeyi pütürsüz yiyen, öğüren çocuklarla mücadele etmek zorunda kalırız. Bebek önce sulu, sonra püre şeklinde besinlere daha sonra da çatalla ezilerek verilen pütürlü besinlere alıştırılmalıdır. Ek besinlere başladıktan birkaç ay sonrası için de, anne sütü hala temel besin kaynağıdır. Yaklaşık 8. ayda ek besin çeşidinin iyice artmasıyla birlikte emzirme sıklığı da azalmaya başlar ve 3 temel öğüne ek olarak, anne sütü alımı günde 3-4 kez olarak düzenlenir. Bebeğiniz meyve püresi, sebze çorbası, muhallebi ve yoğurda alıştıktan sonra, 7. ayda kahvaltı başlanabilir. Bebek yaklaşık 8 aylık olunca ek besinler daha önemli hale gelir.”

3N+1N

Ailenin belirlediği

NE ZAMAN
NEREDE
NE YENECEK

Çocuğun belirlediği

NE KADAR YİYECEK

Süt çocuklarında sakınılması gereken besinler

* Alerji yapma riski olan mandalina ve portakal gibi turunçgiller, tropik meyveler, yumurta beyazı, çilek, domates, bal ve inek sütü, ilk bir yıl bebeklere verilmemelidir.

* Yine ilk bir yıl, yiyeceklere şeker ve tuz ilave edilmemelidir.

* Yemek sularının besleyici değeri az olduğu ve bu sular yalnızca çocukların midelerini doldurduğu için, önerilmemektedir.

* Beyin ve dalak gibi besinler iyi pişirilmesi zor olduğu ve enfeksiyon riski taşıdığından önerilmemektedir.

* Çay: Çocuk beslenmesinde yeri yoktur. İçeriğindeki tanen, demir ve diğer mineralleri bağlayıcı özelliğinden dolayı demir eksikliğine neden olur. İçine ilave edilen şeker, iştahsızlığa ve diş çürümelerine neden olur.

* Bal: İçeriği ile çocuklarda ciddi alerjik reaksiyonlara neden olur. 1 yaşından önce önerilmez.

* Bakla: Bazı enzim eksikliği olan çocuklarda kanın yıkılmasına neden olabileceği için, süt çocukluğu döneminde önerilmez.

* Patlıcan: Nikotin içerdiği ve besleyici değeri olmadığı için önerilmez.

* İnek sütü: Alerji yapması, aşırı tüketiminde kansızlık ve kabızlık yapmasından dolayı 1 yaşından önce tüketilmesi önerilmez.

* Kuru yemişler: Çocukların erişkinler gibi yutma fonksiyonları 5 yaşında gelişir. Bu zamana kadar kabuklu yemişler boğulma tehlikesi doğurabilir.

* Kabuklu deniz ürünleri: Ağır maden içerikleri yüzünden verilmez.

* Tam pişmemiş-çiğ yumurta: Besin zehirlenmesine neden olabilir. Yumurtanın beyazı, alerji riski nedeniyle 1 yaşından sonra verilebilir.

* Yüksek şeker içeriği olan veya tatlandırıcı içeren besinler önerilmez.

* Ayrıca çiğ yumurtadan yapılmış mayonez gibi gıdalar, soslar, hazır pişmiş tavuk, pastörize sütten yapılmamış peynir, acılı ve baharatlı yiyecekler, hazır çorbalar, soda gibi karbonatlı ve gazlı içecekler, etiketinde hidrojene nebati yağ ya da hidrojene bitkisel yağ yazan tüm ürünlerden çocukluk çağında uzak durulmalıdır.

9 Aylık bebek için örnek menü

Sabah kahvaltısı: Anne sütü veya formül süt (50-100ml),
1 yumurta sarısı,
1 tatlı kaşığı zeytinyağı ya da tereyağı,
1 tatlı kaşığı reçel ya da pekmez,
3 -4 adet bisküvi veya 1 dilim ekmek

Öğle yemeği: 2 yemek kaşığı kıymalı sebze yemeği
1 dilim ekmek

İkindi: Yarım kase yoğurt
1 küçük meyve püresi

Akşam yemeği: 1 kase muhallebi
Gece: Anne sütü

Ölçüler: 1 tatlı kaşığı:5 ml, 1 yemek kaşığı:10-15 ml, 1 kase:150-200 ml

1-2 yaş döneminde beslenme

1-2 yaş dönemindeki çocukların, yeterli ve dengeli beslenebilmeleri için gerekli besinlerin 5 grupta toplandığını ifade eden Dr. Dicle İnanç, bu besinlerin, önerilen miktarlarda tüketilmesi gerektiğinin altını çiziyor.

Et grubu: Et, tavuk, balık, hindi, yumurta ve kuru baklagillerden oluşur. Bu gruptaki besinler, proteinden zengin olmanın yanında, özellikle demir açısından da çok zengindirler. Günlük 2 köfte kadar et, tavuk, balık ya da 3-4 yemek kaşığı kuru baklagil tüketilmeli.

Süt grubu: Süt, yoğurt, peynir gibi besinler bu gruba girer. Proteinden ve kalsiyumdan zengindirler. Günlük 2 su bardağı süt-yoğurt önerilir.

Ekmek ve tahıl grubu: Buğday, pirinç, mısır ve bunlardan yapılan ekmek, makarna, bulgur, erişte vb besinler bu gruptadır. Vücut için gerekli enerjinin\kalorinin ana kaynağını oluştururlar. Günlük 3-4 dilim ekmek tüketilebilir.

Sebze-meyve grubu: Lif ve C vitamininin en önemli kaynağını oluştururlar. Günlük, 1 orta boy meyve, 2-3 yemek kaşığı pişmiş sebze önerilir.

Yağ ve şeker grubu: Bu gruptaki besinler, diğer grupların yenmesiyle de vücuda alınırlar. Bu nedenle önerilen miktarlardan fazla tüketilmeleri şişmanlığa yol açar. Günlük 1-2 yemek kaşığı yağ, 1-2 yemek kaşığı şeker alımı yeterlidir.

2-6 yaş döneminde beslenme

* Öğünler 4-6 öğün şeklinde düzenlenir.

* Kalsiyum gereksinimi için 2 su bardağı süt ile 1 kibrit kutusu peynir önerilir.

* Demir gereksinimi için, 2 köfte kadar et, tavuk, balık ya da 1 porsiyon(3-4 yemek kaşığı) kuru baklagil yemeği yenebilir.

* Vitaminler ve lif gereksinimi, 1 orta boy meyve ile 1 porsiyon pişmiş sebze ile karşılanabilir.

* Enerji gereksiniminin karşılanabilmesi için, günde 4-6 ince dilim ekmek, pilav ya da makarna, erişte gibi nişastalı besinler tüketilebilir.

* Yumurta her gün veya günaşırı yenmelidir.