Bebeklerde kansızlığa iyi gelen besinler hangileri?

Bebekler ilk bir yıl içerisinde inanılmaz hızla büyürler. Doğumda yaklaşık 3 kg ağırlığında olan bebek bir yaşına geldiğinde 9-10 kiloluk bir ağırlığa ulaşır. Bir yılda tam üç kat büyümek inanılmaz bir büyüme hızıdır. Hayatın hiçbir döneminde bu kadar hızlı büyümeyiz. İlk bir yıl içerisinde %300 oranında büyüyen bebeğin büyüme hızı ikinci yıl %30’a düşer. Bu olağan üstü büyüme döneminde bebeğin kansız olması asla istenmez çünkü hızla büyümekte olan dokulara bol oksijen taşınması gerekir. Dokulara oksijeni kırmızı kan hücrelerindeki, içinde demir minerali bulunan hemoglobin molekülü taşır. Kansız bebeklerin kandaki hemoglobin düzeyi de düşük olur. Eğer bebek gıdalarla yeterince demir minerali alamazsa, vücuttaki demirin büyük bir kısmını bünyelerinde taşımakta olan hemoglobin molekülleri de yeterince oluşamaz. Her bir kırmızı kan hücresinin içerisinde yer alan hemoglobin miktarı azalır.

Bebeklerde kansızlığa iyi gelen besinler

Bebekler henüz daha anne karnındayken hamileliğin son aylarında anneden geçen bol demiri vücutlarında depolayarak doğar. Daha sonra anne sütündeki az miktarda bulanan ama diğer gıdalarla kıyaslandığında belki de 6 kat daha fazla olacak şekilde inanılmaz düzeyde kolay bağırsaktan emilen demiri kullanırlar. İlk aylar bebek hazır demir depolarını kullanarak kansızlıktan korunmuş olur. Bebek altıncı ayını tamamladığında artık gıdalarla da dışardan demir almak zorundadır. Veriliş sırasıyla sayarsak pekmez, kırmızı et, yumurta, bakliyat, balık, kuru üzüm ve karaciğer demirden zengin gıdalardır. Bu gıdalardan bebeğin zamanı geldikçe yararlanması çok önemlidir. Gıdalarla alınan demirin ortalama olarak %10’u bağırsaktan kana karışır. Bu nedenle demirden zengin gıdaları bebeğin bol miktarda alması ve bu gıdaların demirin bağırsaktan emilmesini engelleyecek başlıca yiyecek ve de içeceklerle karıştırılmaması büyük önem taşır.

6. aydan sonra hemoglobin düzeyi ölçülmeli

Bir bebeğin bir günde alması gereken demir miktarı neredeyse bir erişkinin bir günde gıdalarla alması gereken demir miktarına eşittir. Bir erişkinin bir günde gıdalarla alması gereken demir miktarı, eğer erkekse 10 mg, kadınsa 15 mg civarındadır. 6.cı aydan itibaren 2 yaş bitene kadarki dönemde bebeklerin bir günde gıdalarla alması gereken demir minareli miktarı ise ortalama 6-8 mg’dir. Bu neredeyse bir erişkinin ihtiyacı kadardır. Bu büyük bir haksızlıktır çünkü bir erişkin bir seferde üç dilim biftek tüketebilecekken bir bebek büyük miktarlarda gıda tüketemez. Bu nedenle bebeğin gıdasında demirden zengin gıdaların yer alması ve bu gıdaların ekmek, süt ya da yoğurt gibi demirin emilimini bozan gıdalarla veya içeceklerle birlikte verilmemesini sağlamak şarttır. Bir erişkin tabağındaki bifteğe yoğurt katabilecekken (ki bu durum aslında erişkin için de yanlıştır, yoğurtlu kebap yendiğinde etteki demirin emilimi azalacaktır) bir bebeğin böylesi hatalar yapma lüksü bulunmaz. Çok iyi beslenen ve çok iyi takip edilen bir bebekte bile bazen kansızlık gelişebilir. Bu nedenle altıncı aydan sonra her bebekte kan hemoglobin düzeyi ölçülmeli ve saptanan değer düşükse bebeğe ilaç olarak demir minerali verilmelidir. Eğer bebeğin hemoglobin değeri normalse bu durumda bebek asla demir tedavisi almamalıdır. Fazladan verilen demir, bebeğin dokularında birikir ve bebeğin dokularını rahatsız eder. Vücut, gıdalarla ya da ilaçlarla alınan demiri depolar, fazlasını atamaz. Bu da gözden kaçırılmamalıdır.

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı
Erhan Ateş