Bebeklerde ilaç kullanımına dikkat!

Bebeklerimize ilaç verirken, her ne kadar doktorun yazdığı ve önerdiği ilaçları versek de içimizde hep bir sıkıntı olur. İlaç kullanırken olabilecek etkiler ve kafamıza takılan sorular hakkında Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Alper Bıçkıcı’dan önemli bilgiler aldık.

Bebeklerde, en sık hangi ilaçlar kullanılır? Hangi ilaçlar zehirlenmelere neden olabilir?

Bebeklerde, ilaçları metabolize eden enzimler tam gelişmemiştir. Yani ilaçların etkilerinden ziyade, yan etkilerinin görülme ihtimali daha fazladır. Bu nedenle çok gerekmedikçe bebeklere ilaç verilmesi önerilmez. En sık ateş düşürücü ilaçlar, antibiyotikler, öksürük ve soğuk algınlığı şurupları ve vitaminler kullanılır. Tüm bu ilaçlar fazla doz verildiğinde, bebekte zehirlenmeye yol açabilir. Aile, farkında olmadan fazla doz verebilir ya da bebek, kapağını açabildiği şurubu kendisi içebilir. Bir de, bebeğin yerde iken ağzına attığı nesnenin büyükannenin kalp veya tansiyon ilacı olduğunu düşünün! En korkulan tehlikelerden biri de budur. Hayati tehlike vardır.

Antibiyotiği içer içmez kusuyorsa ne yapılabilir?

Antibiyotiklerin fazla doz verilmesi, ateş düşürücüler kadar tehlikeli olmaz ancak etkin tedavi ve az yan etki için doktorun, bebeğin kilosuna göre tayin ettiği doz en uygun olanıdır. Antibiyotiği içer içmez kusan bir bebekte, aynı dozda ilacı 30 dakika sonra (çocuk rahatladıktan sonra) tekrar yavaş yavaş vermek gerekir. Gerekirse peşinden bir miktar su içirilebilir. O sırada ateşi yok ise karna sıcak su torbaları ve boğaza sıcak su buharı yapılarak, tekrar kusma ihtimali azaltılır. Ancak bebek yeniden kusarsa, ilaç değişimi için doktorla görüşmek gerekir.

Alması gereken ilaçtan daha az miktarda verildiği fark edildiğinde ne yapılabilir?

Dakikalar içinde fark edilen ilaç dozu eksikliğinden, gereken doz kısa sürede tamamlanırsa tedavide aksama olmaz. Ancak 2 saat gibi bir sürede fark edilirse ve yarıdan az miktarda bir doz verildi ise, kalan kısım verilir ancak ilacın bu son ilaç veriliş saatine göre yeniden ayarlanır. 2 saatten sonra eksik doz verildiği fark edilirse, kalan ilaç miktarı bebeğe içirilmeden, bir sonraki ilaç dozu daha erken verilir. Örneğin 12 saatte bir verilen antibiyotiğin ¾’ü verildi ise sonraki doz 3 saat erkene alınır ve sonraki günlerde yine 12 saat aralığı korunur.

İlaç verildikten birkaç saat sonra bebek kaşınmaya ve cildinde kızarıklık oluşmaya başlarsa ne yapılabilir?

Görülen durum ilaç alerjisidir. Kaşıntı giderici kremler sürülerek kısa sürede doktora göstermek gerekir. İlaç alerjileri küçük bir kaşıntıdan, boğazda şişlik ve nefes alamama gibi larenks ödemine ve anaflaktik şoka kadar giden bir dizi tehlikeli olayların sorumlusu olabilir. İlacı bir daha kullanmayıp, yerine doktorun önereceği başka ilaçlar kullanılmalıdır.

İlaçlardan biri saatinde verilmediyse ne yapılabilir?

Hatırlanır hatırlanmaz ilacı hemen verip, bir sonraki dozu unutulan süre kadar ertelemek gerekir. Sonraki günler ilaç yine düzenli aralıklarla verilmeye devam edilir.

İlacı verdikten bir süre sonra prospektüsü okuyup ilacın yemekle birlikte verilmesi gerektiği öğrenildiğinde ne yapılabilir?

İlaçtan hemen sonra yemek yedirmek önemli bir sorun teşkil etmez. Ayrıca yemek öncesi bir miktar süt vermek, ilacın olası yan etkilerini azaltacaktır.

Ecza dolabında bulunması gereken ilaçlar nelerdir?

Ecza dolabı acil durumlar için gerekli ilaçları içermelidir. Ateş düşürücü şurup ya da fitil, sinek - böcek sokmaları veya cilt alerjileri için kaşıntı giderici jel-kremler, yaralanmalar için antibiyoktikli pomat, ishal ve kusmalar için ağızdan verilen hazır ishal destek solüsyonları bulunmalıdır. Bununla birlikte çocuğunuzun havale öyküsü, epilepsi, astım, diyabet, gibi hastalıkları varsa, bunlara yönelik acil ilaçlar ecza dolabında yerini almalıdır.

Güvenli ilaç kullanımı nasıl olmalıdır?

* Eksik bilgi her konuda büyük zararlar verebileceği gibi ilaç kullanımında da çok önemlidir.

* Suçiçeğinde asetilsalisilik asit verildiğinde, organ yetmezliklerine neden olan Reye sendromu ortaya çıkabilir.

* Ağrı kesici ilaçlar her karın ağrıdığında verilirse, önemli cerrahi acil belirtileri maskeleyebilir ve tanı konmasını geciktirebilir. Ailelerin büyük kısmı bunun gibi birçok tıbbi noktayı bilmemektedir.

* Eczaneden ilaç almak, eczane çalışanlarının verdiği ilaç ve doz önerilerine uymak, hem gereksiz ilaç kullanımına hem de tanıda gecikmeye ve tehlikeli sonuçlara neden olabilmektedir.

* Önerimiz; basit şikayetlerde 24 saati geçmeyecek sürede doğal yöntemleri deneyip, devam eden veya artan hastalık belirtilerinde, çocuğunuzu mutlaka hekime götürmek şeklindedir.

* Hekimden telefonla, e-posta ile bilgi almak ve önerilen ilaçları kullanmak bazen yanlış tedavilere neden olabilir.

* Tanı hekim muayenesi, gerekirse tetkiklerle konmalı ve ilaçlar, hekiminizin önerdiği süre ve dozlarda kullanılmalıdır.

* İlaçlar kilitli dolapta ve üst raflarda saklanmalı, prospektüsünde aksi yazmadığı takdirde, +4 derecede muhafaza edilmelidir.