Bebek fıtıkları nelerdir?

Bebeklerde en sık görülen cerrahi hastalık fıtıklardır. Bebek fıtıkları çoğunlukla doğumsal kaynaklıdır. Fıtıkların bir kısmı herhangi bir hayati risk oluşturmaz ve kendiliğinden düzelirler. Ancak önemli bir kısmı da cerrahi olarak düzeltilmezlerse ölüme kadar gidebilen riskler oluşturabilirler. Bu yüzden anne babaların fıtık hastalığı hakkında bilgi sahibi olmaları çok önemlidir.

Bebeklerde en sık görülen fıtıklar: Kasık fıtığı, Göbek fıtığı ve Su fıtığıdır.

1- BEBEKLERDE KASIK FITIĞI (İNGUİNAL HERNİ)

Bebeklerde en sık görülen cerrahi hastalık, kasık fıtığıdır. Kasık bölgesinde aralıklı şişlikler şeklinde kendini gösterir. Nedeni tam olarak belli değildir. Kasık kanalının anne karnında açık kalması ve bağırsak, yumurta gibi karın içi organların bu açıklıktan kasığa ve skrotuma (yumurtanın bulunduğu torba) inmesi sonucu oluşur.

Şişlik, çoğunlukla karın içi basıncı artıran ağlama, öksürme ve ıkınma gibi durumlarda kasıkta ortaya çıkar.

Kasık fıtığı, zamanında doğan bebeklerde %1-3 erken doğan bebeklerde ise %10-25 oranında görülür. Çoğunlukla sağ kasıkta görülür. Erkek bebekler de kızlara göre daha sıktır.

FITIK BOĞULMASI BELİRTİLERİ

Karın içi basıncının artmasına bağlı kasığa ve/veya skrotuma inen organlar çoğunlukla kendiliğinden geri karın içine dönerler. Kendiliğinden geri gitmeyen organlar elle bastırılarak karın içine geri gönderilebilirler. Eğer kasığa inmiş organlar tekrar karın içine geçemezler ise burada sıkışabilirler. Bu duruma fıtık boğulması (inkanserasyon) denir. Kasık fıtıklarının %10'unda fıtık boğulması gelişir. Fıtık ne kadar erken ortaya çıkarsa fıtık boğulması da o kadar sık görülür. Fıtık boğulmasında kasık içindeki organların dolaşımları bozulup gangren olabilirler. Testisler de zarar görebilirler. Eğer acil ameliyatla fıtık boğulması düzeltilmez ise ölüme kadar gidebilen komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Fıtık boğulmasında kasıkta şişlik, şiddetli ağrı, morarma, bulantı, yeşil renkli kusma ve karında şişkinlik ve ölüm görülür.

Boğulma olmamış kasık fıtığında tedavi "şartların uygun olduğu en kısa zamanda ameliyat" yapmaktır. Eğer fıtık boğulması olmuş ise acil olarak ameliyat edilmelidir.

2- BEBEKLERDE GÖBEK FITIĞI

Göbek fıtığında göbekte bir açıklık vardır ve bu açıklığı sadece deri örter. Öksürme, ıkınma, hapşırma gibi karın içi basıncı artıran durumlarda karın içi organlar göbekteki açıklıktan dışarı çıkarak ağrısız şişlik meydana getirirler.

Göbek fıtığı doğumsaldır. Anne karnında karın duvarının kapanmasındaki duraklama sonucu oluşur. Duraklamanın zamanına göre göbek açıklığının büyüklüğü değişir. Çapı iki santimden küçük açıklıkların kendiliğinden iyileşme oranı daha yüksektir. Göbek fıtıklarında komplikasyon oranı çok düşük olduğu için ve kendiliğinden iyileşme potansiyeli yüksek olduğu için ameliyat dört yaşına kadar ertelenir. Göbeğinin üzerine para koymak ya da göbek bağı kullanarak baskı oluşturmanın tedavide yeri yoktur. Göbek fıtıkları %99 oranında üç yaşına kadar kendiliğinden düzelir. Kendiliğinden düzelmeyen fıtıklar ya da çapı çok geniş olan göbek fıtıkları ameliyatla tedavi edilirler.

3- SU FITIĞI (HİDROSEL)

Doğuştan kasık kanalının açık kalmasına bağlı karın içindeki sıvının skrotuma (yumurtanın bulunduğu torba) geçmesi durumuna hidrosel denir. Hidrosel ile kasık fıtığı arasındaki fark kasık kanalındaki açıklığın çapıyla ilgilidir. Açıklık fazla ise başta bağırsaklar olmak üzere karın içi organlar kasık kanalından geçebilirler bu duruma kasık fıtığı denir. Kasık kanal açıklığı darsa ve buradan sadece karın içindeki sıvı geçebiliyorsa buna da hidrosel denir.

Hidrosel bir yaşına kadar kendiliğinden %80-90 oranında düzelir. Bir yaşından sonra karın içi sıvı testis üzerine zararlı etki oluşturur. Bu yüzden ameliyat bir yaşından sonra yapılır.

Sonuç olarak bebek fıtıklarının bir kısmı herhangi bir risk oluşturmayıp kendiliğinden düzelirken bir kısmı da hayatı tehdit eden komplikasyonlar oluşturabilirler. Bu yüzden anne baba bebek fıtıkları hakkında bilgi sahibi olmalı ve bebeklerindeki patolojik durumları fark ederek gerekli durumlarda ilgili doktora başvurmaları gerekir. Eğer bebek fıtıkları gerekli zamanda ve durumlarda ameliyat edilirlerse tamamen şifa bulurlar. Ameliyatlar günübirlik ameliyat şeklindedir aynı gün ameliyat olur aynı gün eve gider. Komplikasyon oranları da çok düşüktür.

Opr. Dr. Muzaffer Zorlu
Çocuk Cerrahi Uzmanı