Bebeğim televizyon seyretsin mi?

Pediatri Uzmanı Dr. Gülnihal Şarman Kasım 2011 PEDİATRİCS'de yayınlanan 'Media Use by Children Younger Than 2 Years' başlıklı yazı hakkında bilgi veriyor...

Bugün elektronik medya hayatımızın vazgeçilmez bir unsuru oldu. Bebeklerimiz de bu elektronik ortamda büyüyorlar. Bazen elektronik medya arka planda kalıyor yani gün boyu televizyonlar açık oluyor ve bebeklerimiz arada ekrana bakıp çoğunlukla kendi uğraşlarını sürdürüyorlar. Bu arada arka planda e televizyondaki renkler ve sesler değişiyor. Bazen de elektronik medya ÖN Planda oluyor. Yani bebek 'EĞİTİCİ' olduğu savunulan programların oynadığı televizyon ekranlarının önüne koyuluyor. Böylece bebek adeta ekran tarafından eğitiliyor; TV zamanı, bebeğin birebir alacağı ilgiyi yok ediyor, oyun zamanını kısıtlıyor.

Acaba literatürde bebeğin televizyon seyretmesi konusuyla ilgili ne gibi bilgiler var?

* 0-2 Yaş bebeklerinin öğrenmeleri ve bilgiyi özümsemeleri farklı. Bu yaş bebekleri gerçekle sanalı ayırt edemiyorlar. Gerçek bir gösterimden çok daha fazla kalıcı bilgi edinebiliyorlar. Sanal gösterimleri hemen unutabiliyorlar. Sanal bilginin akıllarında kalması için çok tekrar edilmesi gerekiyor. * Bebek için 'EĞİTİCİ' olduğu söylenerek pazarlanan DVD ve TV programlarının yeterince çalışması yok. Bu nedenle 0-2 yaş gurubu için 'GERÇEKTEN EĞİTİCİ' oldukları ispatlanmış değil. Bir çalışmada bir bebeğin bir saat süreyle TV seyretmesinin 4-6 kelime daha az öğrenmesine yol açtığı gösterildi. * 0-2 yaş bebekleri izledikleri programın konusunu takip edemiyorlar. Bilindiği gibi bebek beyninin gelişimi bir süreklilik arz eder. Bu gelişim süreci içinde program konularını algılamaya başlamaları en erken 2-2,5 yaşlarında başlar. Bebeğin konulu bir programı izleyip bazı çıkarımlar yapması olanaksız. Her bebek için algılama dönemi farklıdır. Programın algılanmasındaki en yararlı etken BİR ERİŞKİNLE BİRLİKTE, onun ilgisi ve yönlendirmesiyle seyretmeleridir.

Bebeğimle zamanı nasıl 'değerli' geçireyim?

Bütün anne-babaların baş kaygısı bebekleriyle DEĞERLİ ZAMAN geçirmektir. Televizyon zaman oyun zamanından çalar. Televizyon kapalıyken bebekle iletişim zamanı artar. Bebeğe kitap okunması, onunla yaratıcı oyunlar oynanması, onun çevresini keşfetmesinin sağlanması ancak TV kapalıyken gerçekleşir.

Önerilerimiz:

* 0-2 yaş gurubunda televizyon ve elektronik medya oyun aracı olmamalıdır.

* Eğer anne-baba elektronik ortamı yok edemiyorsa KONTROL etmeli. Örn. Bebeğin elektronik ortamın önünde bırakılmamasını sağlamalı, TV'nin açık kalma süresini belirlemeli.

* Evde kesinlikle bebeğin odasında TV bulunmamalı ve TV bebeği uyutma aracı olarak kullanılmamalı

* Televizyonun bebeğin ortamında açık olması anne-babanın bebekleriyle olan iletişimini engeller. Bu nedenle bebek uyuyana kadar onunla yaratıcı oyunlar oynayıp, kitaptan canlandırmalar yapılmalıdır. Bebek uyuduktan sonra TV seyredilebilir.

* Bebeğin kendi başına oynaması sağlanmalı. ÖZGÜR oyun, gelişen beyni en çok geliştiren uğraştır. Problem çözme, yaratıcılığın gelişmesi, sorunları çözme becerileri ÖZGÜR oyunla gelişir. Bebeğin ÖZGÜR oynaması sağlanmalı ve bu arada anne-baba onunla aralıklı ilgilenmelidir.

* Çalışan anne-babalar bakıcılarını bu konuda uyarmalıdırlar. Evde bebeğe bakan her kişinin bebeğin ÖZGÜR oyununu desteklemesi gerekir. TV'nin zararları bebeğin bakımına katılan herkes tarafından bilinmelidir.