Bebeğim benimle uyumak istiyor!

Ayrıca yatağına yatmaya alıştırılmayan, anne ve baba ile uzun süre bir arada yatmasına izin verilen, kendi odasında yatırılmayan, ayakta sallayarak uyutulan çocuklarda, uyku ile ilgili sorunların yaşanabileceğinin altını çiziyor. Bu gibi alışkanlıklarla uyumaya alışan çocuğunuz, özellikle okul dönemlerinde, iyi bir dinlenme sağlamak amacıyla vaktinde uyuma, kendi başına yatağına yatma ve tek başına uykuya dalma konusunda zorlanabilir. İleri yaşlarda ise koynunuzda yatma isteği, kendi odasında yattığı zaman korku hissetme, sık uyanma ve kabus görme gibi sorunlar ortaya çıkabilir.

BEBEĞİNİZİN UYKUSU

Anne için çocuğunun beslenmesi ve uykusu en önemli kaygı konusudur. Bebeğinizin beslenme düzeni ve alışkanlıkları, uyku düzenini de direkt olarak etkilediğinden; karnı toksa, rahatlıkla uyuyacak, ancak aç kaldığında uykuya dalmakta ve uykuyu sürdürmekte sorunlar yaşayacaktır. İlk bebeklik döneminde, emziren anneye de kolaylık sağlaması amacıyla bebeğin, annenin yanında, ancak ayrı bir yerde (beşik, karyola vs.) yatması tercih edilebilir. Bu durum, bebeğinizin her karnı acıktığında, gaz sancısı çektiğinde ya da onu rahatsız eden herhangi bir durum olduğunda, kolaylıkla sesini duymanızı ve müdahale etmenizi kolaylaştırır.

GECE GÜNDÜZ AYRIMI

Pek çok evde, bebek uykuya daldığında, bebeğin çevresi sesten tamamen yalıtılmaya çalışılır. Anne parmak ucunda yürür, kapılar kapatılır, evde gürültüye izin verilmez, ışık söndürülür, bebek tamamen ışıksız ortamda uyutulur. Oysaki bebekler doğduklarında, gece ve gündüz arasındaki farkı bilmezler. Zamanla, annenin davranışları ile en uzun uykularını gece uyumayı öğreneceklerdir. Gece uykuya dalmadan önce altını değiştirip yatırmak ve gece boyunca tekrar tekrar altını açmamak, gece yatarken ışıkla hazırlanmak ancak sabah ışığı kapatıp gün ışığından faydalanmak, gündüz uykusuna yatırırken perdeleri sıkı sıkı kapatarak uyutmamak, gece uykusuna yatmadan önce gündüz uykusuna göre daha farklı hazırlıklar yapmak bebeğin bir an önce gece gündüz ayırımını yapmasını sağlayacaktır.

EMZİRME DÖNEMİNDE UYKU

Uyku alışkanlığı konusunda birçok annenin kafasında emzirme ile ilgili sorular vardır. Gece uykusuz kalmamak için emzirmeyi kesmek ya da emzirmeye devam etmek arasında bocalayabilirsiniz ama bebeğiniz emerek uyumaya alışmışsa o da memeyi bırakmamak için direnecektir. Bu noktada tutarlı davranmanız, bir gece emzirip ertesi gece emzirmemek gibi kararsız davranışlar sergilememeniz önemlidir. Emzirme döneminin sonunda, önce gündüz emzirmesini yavaşça azaltıp kesmeyi, daha sonra da gece emzirmesini azaltarak kesmeyi tercih etmelisiniz.

1 yaşından itibaren ise, bebeğinizin hareketliliği, emeklemeye ve yürümeye başlamasıyla birlikte artar. Bu dönemde, artık etrafında ilgisini çeken birçok uyarıcı olduğunu da fark edecektir; insanlar, oyuncaklar, evdeki eşyalar… Bebeğiniz artık gündüz uykusunu azaltıp, geceleri sizinle daha uzun süre bir arada kalmak ve oynayabilmek için mücadele edebilir. Alışılmış uyku düzeni değişmeye ve geç saatlere kadar ertelenmeye başlar. 

ÇOCUĞUNUZA UYKU ALIŞKANLIĞI KAZANDIRMAK İÇİN 15 ÖNERİ

• Yatmadan önce hareketli aktiviteler yaptırın (Küçük bebeklere masaj, jimnastik gibi, çocuklarla hareketli oyunlar oynamak gibi)

• Çocuğunuzu mümkün olduğunca aynı saatlerde yatırmaya dikkat edin.

• Banyosunu, uyku saatinin hemen öncesinde yaptırın.

• Çok sıcak ya da soğuk ortamda ve gerektiğinden fazla çocuğunuzu uyutmaya çalışmayın.

• Şık olduğu ya da sıcak tuttuğu için tercih edilen kalın, rahatsız giysileri giydirmeyin.

• Her gün yatağına yatmasını, yatağının uyku alanı olduğunu anlamasını sağlayın. Bu dönemde sabırlı olmaya özen gösterin.

• Uykuya yatırmadan önce mutlaka ihtiyaçlarını karşılayın (Altını değiştirin, karnını doyurun, oyun oynayın).

• Uyuması için ayağınızda sallamayın.

• Uyku zamanı geldiğinde, uyumak istemiyorsa ve ağlıyorsa, onu yalnız başına yatağında bırakmayın.

• Uyuması için tamamen sessiz ve karanlık bir ortam oluşturmaya çalışmayın.

• Seslere alıştırın. Sesle uyumaya alışması, ileride de daha rahat uyku uyumasına yardımcı olacak alışkanlıklar kazanmasını sağlayacaktır. Evin içindeki olağan seslerin yanı sıra, onu uykuya yatırdığınızda hafif bir müzik sesi açmanız, mırıldanarak şarkı söylemeniz ve masal anlatmanız, bebeğinizin hem uykuya geçişini kolaylaştıracak, hem de ileride her ortamda uyuyabilme alışkanlığı kazanmasını sağlayacaktır.

• Gece uyanıp koynunuza geldiğinde, onu yatağına götürmeniz, gerekirse bir süre onun yanında oturarak, uyuyacağı yerin, kendi yatağı olduğunu tekrar hatırlatmanız gerekir.

• Gece uyanıp, oyun oynamak isteyen çocuğunuzu, yatağına yatırmanız ve sessizce uykuya geçmesini beklemeniz gerekir.

• Özellikle ilk bebeklikte mutlaka bebeğinizin gece gündüz farkını öğrenmesini sağlamalısınız.

• Sevdiği bir oyuncağı yanına almasına izin verebilirsiniz.

2 YAŞINDAN İTİBAREN ÇOCUKLARIN UYKU DÜZENİ

Bu dönemde çocuklar artık genellikle yataklarında yatıp uyumaya alışmışlardır. Gece meme emme dönemi de bittiği için eskisi kadar sık uyanmazlar ancak 2 yaş, tuvalet eğitiminin başladığı dönem olduğu için; gece bezsiz yatma, tuvaletini tutma ya da yatağa kaçırmanın görüldüğü bir dönemdir. Yatak ıslatma sorununa yardımcı olabilmek için yatma saatinden önce sıvı alımını azaltmak gerekir.

ÇOCUĞUN SAATİNDE UYUMASI İÇİN...

• Eğer çocuğunuz sizinle yeterince zaman geçirmiyor ve özellikle uyku saatinden önce doyurucu bir şekilde oyun oynamıyorsa, uykuya gitmekte zorlanıyor olabilir. Çocuğunuzu, “yat artık” ve “uyu” emri ile uyumaya zorlamayın. Birinin de size aynısını yaptığını düşünün ve kendinizi onun yerine koyun.

• Yaşla birlikte uyku ihtiyacının azaldığını da unutmayın.

• Mümkün olduğunca, her akşam aynı saatlerde, odasına birlikte gitmek ve aynı alışkanlıkları tekrarlamak da (önce pijamalarını giymesi, dişlerini fırçalaması, tuvaletini yapması, kitap okuması gibi) uykuya geçişini kolaylaştıracaktır.

• Çocuğunuzun severek yatağa girmesini sağlamak için, uykunun bir gereksinim ve faydalı bir dinlenme süresi olduğunu ona anlatmanız gerekir. Uykuyu, çocuğunuza karşı bir ceza aracı olarak kullanmayın!

• Sevdiği bir oyuncağını yanına almasına izin verebilirsiniz.

• Uyumadan önce çocuğunuzla biraz sohbet etmeniz, onu rahatlatacaktır. Bu sohbet sırasında hikayeler de anlatırsanız uyumasına yardımcı olabilirsiniz.

• Çocuğunuz bazen karanlıktan korktuğundan, odasında yaratıklar çıkacağından söz edebilir. Böyle bir durumda, küçük bir ışıkla rahatlamasını sağlayabilirsiniz.

• Sinirli, kızmış ya da üzgün bir şekilde yatmasına izin vermeyin.

• En önemlisi, bir gün odasında, ertesi gün salonda kanepede yatmasına izin verirseniz, çocuğunuz, yatağında ve saatinde uyumakta zorlanacaktır.

ÇOCUĞUNUZ SİZİNLE YATMAK İSTERSE?

• Genellikle çocuğun anne- baba ile yatma isteğinin ardında anne ve babadan kaynaklanan nedenler yatar. Ebeveynin, çocuğunu, ona kolay ulaşmak için yanında yatırması, gece sık kalkıp gelen çocuğu, yatağına götürmekte zorlanması, duyduğu kaygılar nedeni ile yanında yatırması (hasta olursa, deprem olursa, hırsız girerse vs), çıkardığı en küçük seste yanına koşması, çocuğun kendini güvende hissetmemesine yol açar.

• Çocuğunuz gece sıklıkla kalkıp yanınıza geldiğinde, onu sabırla yatağına götürmek, konuşmadan veya oynamadan, sessizce, fazla ilgi göstermeden yanında biraz bekleyip uykuya geçmesini sağlamalısınız.

Her çocuğun gelişimi farklı olduğu gibi, uyku ihtiyacı ve istekleri de farklıdır; her ebeveynin alışkanlıkları ve davranışları gibi. Başka çocukların uyku düzenleriyle kendi çocuğunuzunkini kıyaslamayın. Ev ortamınız içinde ve kendi günlük yaşantınızda doğru uyku düzenini, çocuğunuzun uyku ihtiyacına ve alışkanlıklarınıza göre belirleyin.