Alp nedir? Alp değeri kan tahlilinde kaç olmalıdır? Düşüklüğü ile yükseliği nedenleri ve belirtileri

ALP, hücre zarında bulunan bir enzimdir. Karaciğer ve kemiklerde üretiliyor. Vücutta proteinlerin üretilmesini sağlıyor. ALP referans değerleri yaş grubuna göre değişiyor. Yetişkin bir insanda bu değer aralığı 25 -100 IU/L’dir. ALP’in bu değerler altında çıkması sorun teşkil etmiyor. Fakat değerin üstünde çıkması karaciğer ve kemik hastalıklarına işarettir.

 ALP nedir?

Karaciğerde, kemiklerde, endometriumda, bağırsakta, plasentada, akciğerde ve pek çok dokuda, bulunan enzim türüne ALP (Alkalen fosfataz) deniliyor. Bu enzimin yarısı karaciğerde diğer yarısı da kemikte üretiliyor. Temel görevi vücuttaki proteinlerin parçalanmasını sağlamaktır.

Büyük moleküllerin parçalanmasına, küçük moleküllerin de birleşip büyük moleküller oluşturmasına yardımcı olur.

ALP Kan Testi; Karaciğer ve kemik hastalıklarının tanısı için ALP testi uygulanıyor. Genellikle aç karnına vereceğiniz kanla enzim değerlerine bakılıyor.

Karaciğer hastalıklarında hasarlı karaciğer hücreleri kana artan miktarlarda ALP salıyorlar. Ayrıca bu test safra kanalı tıkanıklıklarını belirlemek için de kullanılıyor. Örneğin, safra kanallarından biri veya birden fazlası bir tümörle tıkalıysa ALP’nin sıklıkla yükselmesine yol açacaktır.

Kemiğin büyümesini etkileyen veya kemik hücrelerinin aktivitesinin artmasına yol açan her hastalık kan ALP düzeylerini etkileyebiliyor. Kemiğe yayılmış kanserleri saptamak veya Paget hastalığının tanısı koymaya yardımcı olmak için ALP testi yapılabiliyor. Tanısı konulan bu hastalıkların tedavisini takip etmek adına bu test yapılarak, ALP düzeylerine bakılıyor.

ALP değeri kaç olmalıdır?

ALP kan değerleri 16 yaşına göre farklılık gösteriyor. 16 yaşından sonra bu değer standart aralığa erişiyor.

 * 1-3 yaş bebeklerde 90 -350 IU/L,

 * 4 -12 yaş çocuklarda 80 -350 IU/L, 13 -15 yaş çocuklarda erkeklerde 75- 400, kızlarda 75 – 350 IU/L

 * 16 yaş ve üzerindeki kişilerde: 25 -100 IU/L referans aralığı bulunuyor.

 ALP düşüklüğü nedenleri

Kan tahlili sonucunda ALP düşüklüğü herhangi bir probleme yol açmıyor. Normal değerlerin altında çıkmasının bir zararı bulunmuyor. Bu durum çok nadiren görülüyor. Bu duruma yani ALP düşüklüğüne uygun olmayan diyet, besin değeri düşük yiyecek seçimi, B6 vitamini, folik asit, C vitamini, magnezyum, fosfor ve çinko yetersizliği yol açabiliyor. ALP düşüklüğüne sebebiyet veren diğer nedenler ise;

 - Tiroid yetersizlikleri

 - Kansızlık, Pernisiyöz anemi

 - B ve D vitaminlerinin fazla alınması

 - Çölyak hastalığı

 - Menopoz döneminin östrojen tedavileridir.

 ALP düşüklüğü belirtileri

 - Halsizlik, yorgunluk, baş dönmesi, baş ağrısı

 - Düşük veya yüksek tansiyon, kulaklarda çınlama

 - Soğuk eller/ayaklar

 - Karın bölgesinde şişkinlik

 - Büyük tuvalet ihtiyacının artması

 - Kas zayıflığı

 - Yaşa göre kilo azlığı

 ALP yüksekliği nedenleri

ALP değerinin yüksek olması karaciğer, böbrek, kemikler ve bağırsaklarla birlikte hamile kadınlarda plasentada sorun olduğunun işareti olabiliyor. ALP yüksekliğine yol açan nedenler ise;

 - Kalp krizi

 - Sigara ve alkol tüketimi

 - Bağırsaklarda iltihaplanma, ciddi enfeksiyonlar, eklem iltihapları, akciğer ve miyokard enfarktüsleri

 - Kemik kanseri, kemiklerde yumuşama, kırılma, metastaz

 - Hepatit, Paget, Raşitizm, Diyabet hastalıkları

 - İltihap önleyici, antidepresan, antiepileptik, aşırı doğum kontrol hapı ve antibiyotik gibi ilaçların çok kullanımı

 - Gebelik

 - Renal osteodistrofi

 - Safra kanalında tıkanma, yeterli safra üretilmemesi, kolestaz

 - Sindirim sistemi organlarında meydana gelen iltihaplanmalardır.

 ALP yüksekliği belirtileri

 ALP yüksekliği karaciğere veya kemiğe bağlı olarak yükselebiliyor.

 - Sarılık

 - Bulantı, kusma, karın ağrısı gibi belirtiler bulunuyorsa karaciğer sorunlarını tespit için ALP testi yaptırmalısınız.

 - Büyümede/motor becerilerinde gecikme,

 - Omurga, pelvis ve bacaklarda ağrı,

 - Diş yapısında bozukluklar

 - Kas güçsüzlüğü

 - Kafatasının gövdeye göre büyük olması,

 - Çarpık ya da eğri bacaklar, kalınlaşmış el ve ayak bilekleri,

 - Göğüs kemiğinin çıkıntılı olması gibi belirtileriniz bulunuyorsa kemik hastalıkları sorunlarını tespit için ALP testi yaptırmalısınız.