Güncelleme Tarihi:
Akıllı ilaçlar kanser tedavilerinde uygulanan diğer yöntemlere göre çok daha yüksek etkinlik gösteriyor, yan etkisi çok kolay tolere edilebiliyor, dahası hastayı sürekli hastaneye gelmek durumunda da bırakmıyor. Ancak her akıllı ilaç her kanser tedavisinde ve her sağlık merkezinde uygulanamıyor. Bu nedenle tedaviyi uygulayacak uzman seçimlerinin çok iyi yapılması gerekiyor. Bunun yanında yan etkileri kemoterapiye göre daha az ve ağızdan alınan bir ilaç olmasıyla da kanser tedavisini yıpratıcı bir süreç olmaktan çıkarıyor. Hastalar evlerinde ilacını kullanabiliyor ve belirli aralıklarla kontrole gidiyor.
Akıllı ilaç nedir?
Akıllı ilaçlar, kanser hücrelerinin kontrolsüz çoğalmasını ve yayılmasını önlemek için tasarlanmış, hedefe yönelik tedavi için en önemli araçlardan biridir. Hastaya özel tedavi prensibi ile pek çok kanser türünde kullanabilen akıllı ilaç yöntemi kanserli hücreyi hedefleyici özelliği sayesinde sağlıklı hücrelere neredeyse zarar vermiyor. Saç ve kaş dökülmesi gibi yan etkiler yapmayan ve kemoterapiye bağlı bazı yan etkilerin minimum seviyede gözlendiği akıllı ilaçlar, hastaların yaşam kalitesini de artırıyor.
Akıllı ilaç nasıl uygulanır?
Akıllı ilaçlar her kanser hastasında uygulanamıyor. Tümöründe belirli mutasyonları, yolakları tespit edilen hastalarda akıllı ilacın kullanılıyor. Akıllı ilaçlar damar yolundan uygulanan kemoterapi yerine ağızdan alınıyor. Akıllı ilaç tedavisi uygulanan hastalar evinde ilacını kullanabiliyor. Belirli aralıklarla hastane kontrolüne gidiyor.
Hedefe yönelik akıllı ilaçlar damardan, ciltaltı ve ağız yolu ile kullanılabilen ilaçlardır. Bu tür tedaviler solid organ kanserlerinde cerrahi, ışın tedavisi ile birlikte kanser tedavisinin çok önemli bir parçasıdır. Hedefe yönelik akıllı ilaçlar ile kanser hücreleri öldürülür veya kanserin büyümesi durdurulmaya çalışılır. Hastalar bazen tek, bazen birkaçı birlikte uygulanarak hastalar tedavi edilir.
Akıllı ilaç tedavisi nerelerde uygulanır?
Akıllı ilaç uygulamaları son derece güç ve karmaşık tedaviler olup kanser hücresini yok ederken normal hücrelere ve dolayısıyla hastaya da zarar verme olasılığı nedeniyle özenli olunması gereken bir yöntem. Bu konunun uzmanlarınca ideal hastane koşulları altında etkili dozlarda fakat hastayı yan etkilerden koruyarak, hastanın yaşam kalitesi gözetilerek yapılması gerekir.
Hedefe yönelik akıllı ilaçlar mutlaka bu konuda eğitimli kişilerin çalıştığı merkezlerde uygulanmalıdır. Doktorunuzun izni olmadan kesinlikle herhangi bir hastanede veya evde, bu tedavileri uygulama tecrübesi olmayan herhangi bir sağlık görevlisi tarafından uygulanmamalıdır.
Akıllı ilaç tedavisinde hangi ilaçlar kullanılıyor?
Transtuzumab, bevacizumab, rituximab, cetuximab immünoterapi uygulanan kanserde akıllı ilaç isimleri arasında yer alıyor.
Akıllı ilaç tedavisi ne kadar sürer?
Tedavi uygulama süresi ve sıklığı hastalığınızın ve sizin durumunuza göre özel olarak seçilen kemoterapi ve diğer tıbbi tedavilerinize bağlıdır. Tedavi ile elde edilen cevaba ve oluşan yan etkilere göre süre doktorunuz tarafından değiştirilebilir. Genellikle en sık kullanılan aralar 3 veya 4 hafta olmakla birlikte bazı tedavi süreçlerinde haftada bir veya iki haftada bir uygulanmasına karar verilir. Kemoterapi ve diğer tıbbi tedavilerin zamanlaması konusunda en önemli nokta tedavinin mümkün olduğu kadar düzenli ve yan etkilerin izin verdiği ölçüde zamanında yapılmasıdır. Tedavi aralıkları gereksiz uzatıldığında tümöre kendini toparlama ve ilaçlara direnç kazanması için zaman verilmiş olur. Bu şekilde tümör büyümeye ve yayılmaya devam eder ve tedavi başarı şansı azalır. Tıbbi tedavi randevularınız konusunda kesinlikle doktorunuzun önerileri dışına çıkmamanız gerekir. Ayrıca herhangi bir nedenle tedaviyi bırakmadan önce mutlaka doktorunuzla konuşmanızda fayda var. Aksi halde eksik tedaviden kaynaklanan tedavi b
aşarısızlıkları ile karşı karşıya kalabilirsiniz.
Akıllı ilaç hangi kanser türlerinde kullanılır?
İlk akıllı ilaç bir kan kanseri tipi olan kronik miyeloid lösemi (KML) tedavisinde uygulandı. Bunun yanında artık lösemi, lenfoma ve multipl myeloma gibi hematoloji bölümünce tedavi edilen kanser türlerinde hedefe yönelik akıllı ilaç uygulamaları yapılabilir hale geldi. Akıllı ilaçların kanser tedavisinde kullanımı birçok faktöre bağlı olarak değişkenlik gösterebiliyor. Akıllı ilaçlar mesane kanseri, beyin kanseri, meme kanseri, rahim ağzı kanseri, kolon kanseri, özofagus kanseri, baş ve boyun kanseri, gastrointestinal (sindirim sistemi), böbrek, akciğer kanseri, pankreas, deri, tiroid ve diğer birçok doku için kullanılmakta. Ancak kanser hastalarının hedefli tedaviye uygun olup olmadığını incelemek için öncelikle genetik test kullanılır.
Akıllı ilacın yan etkileri nelerdir?
Akıllı ilaçlarla kullanılan tedaviler diğer kanser tedavilerine (kemoterapi gibi) göre daha az zararlıdır. Ancak her ilaç gibi bu ilaçlarda da bazı yan etkiler görülebilir. İshal, karaciğer fonksiyon bozukluğu, akne oluşumu, tırnak değişiklikleri, kuru cilt, saç pigmentasyonunda azalma, kanın pıhtılaşması ve yara iyileşmesi, yüksek tansiyon ve nadiren mide veya bağırsak delinmesi akıllı ilaçların kanser tedavisinde süregelen yan etkileri arasında yer alıyor.
Akıllı ilaçları SGK karşılıyor mu?
SGK'nın ilaç ödemeleri için kıstas aldığı Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) birçok akıllı ilacı kapsam dışı bırakıyor. Yargı yoluna başvurulmadığı takdirde de hastalara ilaç bedelleri ödenmiyor.
Akıllı ilaçların fiyatı ne kadar?
Akıllı kanser ilaçlarının fiyatı da kullanılan ilaca ve dozajına göre değişiyor.