Güncelleme Tarihi:
“Kıl dönmesi farklı sebeplerle meydana gelebilir” diyen Cilt Hastalıkları Uzmanı Nilgün Ertugay, kıl dönmesinin sebepleri ve önlemek için neler yapılması gerektiği hakkında bilgiler verdi.
3 tip kıl vardır
Anne karnında oluşan kıllar: İnce uzun medulla diye tabir edilen iç kısmı olmayan sarı renkli kıllardır.
"Vellus" diye tabir edilen kıllar: Avuç içi ayak tabanı, mukaza(dudaklar, ağız içi, genital bölge iç kısmı) dışında hemen hemen tüm vücut yüzeyinde bulunan medullasız ince ve kısa kıllardır. Bazı kişi ve ırklarda bu kıllar kalınlaşıp koyulaşarak (medula içererek) terminal kıl karakteri de kazanabilirler.
Terminal kıllar: Medullalı koyu sarı veya siyah renkli kalın ve uzun kıllardır. Saç, sakal, koltuk altı ve genital kıllar bu tiptedir.
Kıl dönmesinin sebepleri
Kıl dönmesi farklı sebeplerle meydana gelebilir. Kıl çok güçlü ve deri ince ise kıl kökü, kılıfını delerek derinin altına girer ve orada kıl büyümeye başlayabilir. Derinin içindeki dokularla temas eden kıl savunma hücreleri tarafında yabancı cisim zannedilerek etrafı iltihap hücreleri ile çevrilir ve iltihaplı kıl dönmesi oluşur. Bu esnada batma ve kaşınma hissi mevcuttur. Daha sonra iltihaplı, sivilceli tavuk derisi gibi bir görüntü ortaya çıkar.
Kıl folükilünün yapısı ağda, tıraş, travma ile bozulacak olursa kıl yine, kıl folikülünden dışarı çıkarak doku reaksiyonu oluşturabilir. Özellikle ters yöne traşta kıla eğimini veren üstteki çıkıntılı kısmı da yok etmiş oluyoruz. Kıl bu kısmı yeniden yapmaya çalışırken kıl orifisini (deliğini) tıkayabiliyor ve kıl başlıyor deri içersinde büyümeye ve savunma hücrelerini harekete geçiriyor. Deride ve kıl kökünde normal olarak bulunup deri florasını oluşturan bakteriler de çoğalarak iltihaplı sivilceli kıl dönmesine neden oluyorlar. Ayrıca ağda ile kıl, kıl kökünden sökülüp çıkartıldığında vücut bunu bir travma olarak algılıyor ve oraya kan serumu ve enflamasyon denilen iltihap durumunu başlatan, yöneten, sonuçlandıran savunma hücrelerini gönderiyor.
Sonuçta burada başlangıçta steril olan ama sonra görsel olarak irinli bir sivilceye dönüşen kıl dönmesine bağlı deri değişiklikleri oluşuyor. Bazen hiç iltihaplanmadan da kıl dönmesi oluşabilir. O zaman cilt altında siyah bir nokta gibi gözükür. Kıl tam deriyi deleceği zaman batma ve kaşınma hissi oluşur. Elle temasta deri, pütür pütür adeta tavuk derisi gibi bir görüntü alır.
Kıl dönmesini önlemek için neler yapılabilir?
- Traş olurken mutlaka kılın yönüne doğru traş olmak lazım. Traş öncesinde ve sonrasında sakinleştirici tonikler veya kremler kullanılabilir. Tahrişi artıran aftershave’lerden uzak durmak gerekir.
- Kıl dönmesi eğer kasıklarda ağda sonrası oluşuyorsa birkaç sefer jilet kullanmak kıl folikülünün onarılmasını sağlar. Dikkatli olmak koşuluyla tüy dökücü kremler kullanılabilir. Fazla bekletilirlerse alerjik yan etki yapabilirler. Daha sonra ağdaya dönebilirsiniz ama yeniden kıl dönmesi olabilir.
- Eğer sakal bölgesi değil, cildiniz ve kıl kökünüz uygun ise kıl dönmesinde en iyi çözüm lazer uygulatmaktır. Tek seans bile sorunu çözebilir.
- Kılınızı muhafaza etmeniz gereken yerlerde kıl dönmesi oluyorsa (sakal) kimyasal peelinglerin faydası olabilir. Bacaklarda ağda sonrası yoğun kıl dönmesi oluyorsa öncesinde ve sonrasında antiseptik bir solüsyonla silmek, soğuk kompres (yıkamadan önce) faydalı olabilir. Eğer alerjik olarak reaksiyon gelişiyorsa (epilasyon sırasında aşırı ağrı, yoğun kızarıklık ve şişme) ağda öncesi bir antihistaminik içmek faydalı olabilir. Yaygın sivilceli vakalarda ağızdan antibiyotik almak da gerekebilir.
- Hafif dereceli kıl dönmelerinde deniz ve güneş bile yeterli olabilir.
Tedaviler sadece kıl dönmesini hafifletir, bu yapısal bir sorundur. Her an uygun koşulları bulduğunda tekrarlayabilir. Oluşan izler zamanla hafifler. Kimyasal peelinglerle bu izleri hızla düzeltmek de mümkündür. Kıl çıkışını zayıflatmak için ürün kullanılacaksa yıkamadan önce sürülmesi gerekir.