AFP testi nedir? AFP değeri kaç olmalıdır? Düşüklüğü ile yükseliği nedenleri ve belirtileri

AFP testi, hamile kadınlar için rutin şekilde düzenli olarak yapılan testlerdendir. Hamile kadınlarda AFP referans aralığı 10 ila 150 ng/mL arasında olmalıdır. Bu değerlerin altında olursa down sendromu, üstünde olursa kusurlu doğuma sebebiyet verebiliyor.

 AFP testi nedir?

AFP (Alfa fetoprotein), fetüs aşamasından, bebeğin doğumundan sonraki ilk üç aya kadar bebeğin kanında bulunan temel bir proteindir. Zamanla bebeğin kanında giderek azalıyor. Yetişkinlerde bu protein ancak kanserli hücrelerin AFP salgılaması sonucunda oluşuyor.

AFP testi, tüm hamile kadınlara yapılan bir kan testidir. Genel olarak hamileliğin 16 ile 20. haftaları arasında rutin olarak yapılıyor. Bu test tek başına uygulanabildiği gibi üçlü veya dörtlü tarama testinin bir parçası olarak da yapılabiliyor.

AFP testi, bebekte spina bifida ve anensefali gibi hastalıkların varlığının araştırılması için yapılıyor. Aynı zamanda tıpta omfalosel olarak tanımlanan karın defektinin yani bebeğin bağırsaklarının bir kısmının vücut dışına taşması olarak bilinen hastalığın bulunması için de yapılabiliyor.

 Hamileler dışında kalanlarda AFP testi yapılması

 Gebe olmayan sağlıklı kadınlar ile erkekler ve çocuklarda AFP düzeyi ya sıfırdır ya da son derece düşüktür. Ancak bu gibi kişilerde AFP yüksekliği olması, testis, yumurtalık, karaciğer, mide, pankreas, lenfoma, Hodgkin lenfoma ya da böbrek hücresi kanserlerinin varlığını işaret edebiliyor. Yani bu test yetişkinlerde tümör bulgusu olarak kullanılıyor.

Primer karaciğer, testis ve diğer kanser türlerinin araştırılması ve tedaviye alınan yanıtın izlenmesi amacıyla bu test yapılıyor. Kronik hepatit veya siroz gibi sorunları olan hastalarda primer karaciğer kanseri gelişme riski yüksek olduğundan, düzenli aralıklarla AFP testi yaptırmalıdırlar.

 AFP değeri kaç olmalıdır?

AFP referans aralığı; hamilelerde10 -150 ng/mL, hamile olmayan kadınlar ile erkeklerde 0 - 40 ng/mL değerleri arasında olmalıdır.

 AFP düşüklüğü nedenleri

 Hamilelik sırasında ölçülen AFP değeri normal değerlerin altında çıkarsa, bu durum bebeğin beyin gelişiminde genetik bir sorun olduğunu gösterebiliyor. Bu da down sendromu gibi çeşitli problemlerin var olabileceğini gösteriyor. AFP düşüklüğüne yol açan nedenler;

 * Erken, ikiz bebek veya çoklu bebek doğumu

 * Spina bifida

 * Kromozom anomalileri

 * Bebekteki karın duvarında kusur oluşması, sinirlerde omurga ve beyin gelişimini olumsuz etkileyen kusurlar oluşması

 AFP yüksekliği nedenleri

Hamilelik döneminde yapılan testte AFP yüksek çıktı ise bu durum anne karnındaki bebekte, sinirsel tüp kusuru olduğu anlamını taşıyabiliyor. Ancak gebelik tarihinin yanlış hesaplanması da bu duruma yol açabilir.

Hamile olmayanlarda AFP ve CEA yüksekliği, bazı kanser türlerine ve çoğunlukla karaciğer hastalıklarına işaret edebilir. Bazı tümör türleri, AFP ve CEA düzeyinin artmasına yol açtığından bu testleri, tümör varlığının tespiti için de yaptırabilirsiniz. AFP yüksekliğine yol açan nedenleri şöyle sıralayabiliriz;

 - Karaciğer, testis, germ hücreli, vitellüs kesesi, pankreas, meme, akciğer, kolon, lenf kanserleri

 - Siroz, hepatit hastalıkları

 AFP yüksekliği- düşüklüğü belirtileri

 AFP’nin yüksekliği veya aşırı düşüklüğü aşağıdaki sorunların birer belirtisi olabilir;

 -Açık sinir yolu kusurları (spina bifida gibi)

 -Down sendromu, genetik problemler

 -Erken veya çoklu doğum

 -Diğer kromozom anormallikleri

 -Böbrek hastalıkları, cilt, yutak problemleri

 -Bebeğin karın duvarında, sinir yollarında kusurlar

 -Anensefali

 -Doğumdan sonra bebeğin ölümü veya düşük kiloda doğması, gebelik tansiyonu, rahim ile plasentanın ayrılığı