ACTH nedir? ACTH hormonu değeri kaç olmalıdır? Düşüklüğü ile yüksekliği nedenleri ve belirtileri

ACTH kortizolün üretimini uyarıyor. Kortizolun göreviyse; glukoz, protein ve lipit metabolizmasını düzenleme, bağışıklık sisteminin yanıtını baskılama ve kan basıncını korumadır. Kortizol seviyesi düştüğünde ACTH yükseliyor, kortizol yükseldiğinde ise ACTH düşüyor.

 ACTH nedir?

Hipofiz bezi, beyin tabanında bulunan, bezelye büyüklüğünde bir salgı bezidir. Ön ve arka bölümünden farklı hormonlar salgılıyor. Salgıladığı hormonlar tiroid bezi, böbrek üstü bezi, erkeklerde testisler ve kadınlarda yumurtalıklar gibi diğer endokrin bezlerin çalışmalarını düzenliyorlar.

Kortikotropin olarak da bilinen ACTH de hipofiz bezi tarafından salgılanan bir hormondur. Böbrek üstü bezinin hormon salgılamasını uyardığı için bu isim verilmiş olup, 39 aminoasitten oluşan bir proteindir. Genellikle biyolojik strese cevap olarak üretiliyor. Fiziksel veya zihinsel stres oluştuğunda stres hormonu, kortizol üretimini artırıyor.

Kortizol strese karşı organizmayı koruyan en önemli hormondur. Ayrıca vasküler bütünlüğü sağlıyor. Yağ, karbonhidrat ve protein metabolizmasını düzenliyor.

ACTH, hipotalamustan gelen kortikotropin salgılatıcı hormon (CRH) ile düzenleniyor. Bu hormon böbrek üstü bezinden kortizol ve androjen steroidler gibi hormonların salgılanmasını kontrol ediyor. Androjen steroidler, kişinin bedensel ve ruhsal olarak iyi olmasından sorumludurlar. Cinsel gelişim ile de ilgilidirler.

ACTH değeri kaç olmalıdır?

ACTH normal değerleri yaşa, cinsiyete göre değişebiliyor. ACTH testi yapılan hastane ve laboratuvar şartlarına göre de normal değerler değişebiliyor.

 Yetişkin kadınlar için; 5-27 pg/mL veya 1.11 – 6 pmol/L

 Yetişkin erkekler için; 7-50 pg/mL veya 1.55 – 11.1 pmol/L

 Çocukluk çağında; 7-28 pg/mL veya 1.55 – 6.2 pmol/L

 Ergenlik sonunda; 2-49 pg/mL veya 0.44 – 10.78 pmol/L

 ACTH düşüklüğü nedenleri

Kortizol hormonunda referans değerlerinin üstünde artış meydana gelmesi sonucunda ACTH düşüklüğü yaşanıyor. Bu hormonun düşmesine yol açan nedenler;

 - Bazı ilaçların hormonlarda an etki oluşturmaları,

 - Hipofiz bezinin normalde daha az çalışmasına yol açan hastalıklar,

 - Hipofiz, hipotalamus veya böbrek üstü bezlerinde tümör oluşması, hipotalamusta oluşan yaralanma ve enfeksiyonlar,

 - Hormon baskılayıcı ilaçlar,

 - Hipofiz bezi ameliyatları, radyoterapisi,

 - Hipofiz bezinin hasar görmesi,

 - Sepsis olarak sıralanabilir.

 ACTH düşüklüğü belirtileri

 1-Midede bulanma, kusma

 2-Halsizlik, yorgunluk, iştahsızlık

 3-Kan şekerinin düşmesi, kasların güçsüzleşmesi

 4-Olumsuz ruh hali

Yukarıdaki belirtileri gösteriyorsanız ve hormon seviyenizdeki değişimlerden şüpheleniyorsanız bir endokrinoloji uzmanına görünmelisiniz. ACTH testi ile sonuçlar ortaya çıkacaktır. Doktor, nedeni tespit ettikten sonra soruna yönelik tedaviye başlıyor.

Bu süreçte doktorunuz, gün içinde ortalama 1 saat spor yapmanız, kafein tüketmeniz ve magnezyum takviyesi almanız gibi önerilerde bulunabilir.

 ACTH yüksekliği nedenleri

Böbrek üstü bezelerinin yeterince kortizol üretmemesi ACTH yüksekliğine yol açıyor. ACTH yüksekliğine yol açan nedenler;

 - Doğuştan gelen böbrek üstü bezlerindeki yetersizlik

 - Böbrek üstü bezlerinin yeterince kortizol üretememesi (Addison hastalığı)

 - Endokrin bezlerinin normalden çok daha fazla çalışması, tümör oluşumu

 - Cushing sendromu, Ektopik Cushing hastalığı olarak sıralanabilir.

 ACTH yüksekliği belirtileri

 1-Yorgunluk, bitkinlik, güçsüzlük, baş dönmesi

 2- Depresyon

 3- Mide bulantısı, kusma, midede ve sırtta ağrılar

 4- İştahın azalması

Yukarıdaki belirtileri gösteriyorsanız bir endokrinoloji uzmanı ile görüşmelisiniz. ACTH testiyle kanınızdaki hormon değerleri tespit ediliyor. Doktorunuz soruna neden olan hastalığı tespit ettikten sonra bunun için uygun tedaviye başlıyor. .

Ayrıca hormonlarınızın dengelenmesi için bitkisel destek olarak C vitamini, balık yağı, ginseng ve yeşil çay tüketimini artırabilirsiniz.