A’dan Z’ye tüp bebek!

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Tolga Ecemiş, tüp bebek uygulamaları hakkında tüm merak edilenleri anlattı.

Kısırlık ( infertilite) ne demektir?

Korunmasız düzenli cinsel ilişkiye rağmen bir çiftin ( kadının yaşı 35 altında ise) 1 yılın sonunda,( 35–38 arasında ise) 6 ay sonunda, (38 üzeri ise 3 ay sonunda ) gebe kalamaması durumudur. Tüm dünyada çiftlerin yaklaşık %15'i kısırlık nedeni ile yardımcı üreme tekniklerine başvurmak zorunda kalır.

Ne zaman doktora başvurmak gerekir?

Genel olarak eşlerin herhangi bir korunma yöntemi uygulamadan ve düzenli cinsel ilişkiye girmelerine rağmen 1 yıl boyunca gebe kalamaması durumunda doktora müracaat etmeleri önerilir. Ancak çok sık ya da seyrek adet görmek, üç ve daha fazla düşük öyküsü, geçirilmiş pelvik enfeksiyon, erkekte testislerin küçük olması ve kadın yaşının ileri olması halinde bir yılı beklemeden doktora başvurmak gerekir.

Tüp bebek uygulamasında kadının yaşı başarıyı etkiler mi?

Kadınlar için ideal üreme yaşı 18-25 arasıdır. Ancak, modern toplumlarda evlenme yaşı ve buna bağlı olarak gebelik yaşı giderek gecikmektedir. Günümüzde, özellikle kadınların iş hayatında aktif rol almasının artışıyla birlikte, doğurganlıklarını ertelemeleri söz konusudur. İleri yaşta bebek doğuran, özellikle ilk bebek için 30'lu yaşlarını bekleyen pek çok kadın mevcuttur. Tıptaki gelişmelere paralel olarak gebelik takibindeki gelişmeler de ileri yaş gebeliklerini teşvik eder bir hal almıştır. Uzun yıllar boyunca infertilite nedeni ile tedavi görüp de çocuk sahibi olamayan pek çok çiftin kısırlık tedavilerinde sağlanan başarılardan faydalanmak istemeleri de bu artışta önemli rol oynar. Bu durum tıbbi olarak bazı sorunları beraberinde getirir. İleri yaşta anne olmak isteyip normal yollarla anne olamayan kadınlar, ortalama 35 yaştan sonra yumurta sayılarının azalması veya yumurtaların kalitesinin bozulması nedeniyle tüp bebekte de gebelik oranı düşer. Bu nedenle bayanlara erken evlenmeleri ve gebeliği geciktirmemeleri önerilir.

Tüp bebek tedavisinin başarısı nedir?

Gebelik oranları merkezden merkeze ve çiftin özelliklerine göre değişiklik göstermekle birlikte dünyada kabul edilen gebe kalma oranı % 40 - 80 ve eve bebek götürme oranı %10-50 civardadır. Geri kalan yaklaşık %10'luk grup modern tıbbın bütün olanaklarına rağmen günümüzde çocuk sahibi olamamaktadır. Tüp bebek tedavisinin başarı oranı genç ve daha önce başarısız tüp bebek denemesi olmayan çiftlerde daha yüksektir. Kadın yaşı 35 erkeğin yaşı 45'in üzerinde ise başarı oranı daha düşüktür.

Tüp bebek tedavisiniz başarısız olduğu durumlarda ne kadar beklemek gerekir?

İdeal olan iki tüp bebek denemesi arasında 2-3 ay beklenilmesidir. Maddi durum ve psikolojik faktörler uygun olduğunda ikinci deneme yapılabilir. Erkekte sperm kadında yumurta yoksa tekrar denemenin gereği yoktur, diğer taraftan kaliteli embriyo oluşturabilen ve ciddi bir rahim problemi olmayan kişilerde üst sınır koymak doğru olmayabilir, yedinci veya sekizinci denemede başarılı olmuş çiftlere rastlamaktayız, ancak üçüncü denemeden sonra aylık başarının belirgin olarak düştüğünü de unutmamak gerekir.

Tüp bebek tedavisinde başarıyı olumsuz yönde etkileyen faktörler nelerdir?

Çiftlerin yaşı, spermlerin ağır hasarlı olması rahim içinde embriyoların tutunmasını engelleyecek yapışıklık, myom veya polip gibi problemlerin olması, tüplerin içlerinin su dolu olması, endometrioma (çikolata kisti) olması tüp bebekte başarıyı olumsuz olarak etkiler.

Çocuk sahibi olamayan çiftlerde tek tedavi yöntemi tüp bebek midir?

Çocuk sahibi olmakta güçlük çeken çiftlerde detaylı bir inceleme ile problemin nereden kaynaklandığı aydınlatılmalı, tedavi gerekliliği belirlenmeli ve çiftin en kolay şekilde gebelik elde etmesini sağlayacak olan tedavi yöntemi belirlenerek çifte sunulmalıdır. Tedavi yöntemleri; en basit sınıflamayla cinsel ilişkinin düzenlenmesi, yumurtlama uyarısı ve takibi, aşılama ve tüp bebek tedavisidir.

Tüp bebek ( IVF ) işlemi nedir?

Yumurtalıklarındaki yumurtalar ilaçlar yardımıyla uyarılan anne adaylarından ultrasonografi eşliğinde toplanan yumurtalarla baba adayından alınan spermlerin laboratuar ortamında döllenmesi ve daha sonra gelişen embriyoların rahim içerisine yerleştirilmesi işlemidir. Tedaviye cevap kişiden kişiye değişir ve her tüp bebek denemesinde farklı yanıt elde edilebilir.

Tüp bebek nasıl uygulanır?

Verilen ilaç tedavisi ile anne adayından birden fazla yumurta alınır. Baba adayından alınan spermler, laboratuarda özel bir şekilde ayrıştırılır. Her yumurta ile beraber 50.000-100.000 sperm ile aynı kaba koyulur. Sperm parametrelerinin bozuk olduğu durumlarda bu sayı arttırılabilir. Bir spermin yumurtanın içine kendi başına girerek döllenme işleminin gerçekleşmesi beklenir. Döllenmiş yumurta hücreleri bölünerek embriyoyu geliştirir. Embriyolar her gün kontrol edilerek 2-3 gün laboratuar şartlarında büyümeleri sağlanır.

Tüp bebek tedavisi kimlere uygulanır?

Klasik tüp bebek ( IVF ) tedavisi, genellikle tüplerinde tıkanıklık nedeniyle gebe kalamayan anne adaylarında tercih edilen bir tedavi şeklidir. Aynı zamanda baba adayının sperm tahlilinde tespit edilen sayı, hareket ve şekildeki hasarın orta şiddette olduğu durumlarda da uygulanır.

Mikroenjeksiyon ( ICSI-İntra Citoplasmic Sperm İnjection ) ve tüp bebek tedavisinin farkı nedir?

Tüp bebek yönteminde, vücut dışına alınan sperm ve yumurtalar laboratuarda özel bir ortamda bir araya getirilerek döllenmenin kendiliğinden oluşması beklenir. Mikroenjeksiyon (ICSI ) tedavisinde ise tüp bebek (IVF) 'den farklı olarak her bir yumurtanın içine bir sperm enjekte edilir ve embriyoların gelişimi için beklenir. Gelişen embriyolardan transfer için uygun olanlar seçilir.

Tedavi ne kadar sürer?

Tedavi, başından embriyo transferine kadar yaklaşık 15-18 gün, gebelik testi gününe kadar yaklaşık 30 gün sürer.

Mikroenjeksiyon tedavisinin aşamaları nelerdir?

• Foliküllerin geliştirilmesi
• Yumurtaların toplanması OPU (Oosit Pick)
• Laboratuar işlemleri
• Embriyo transferi (E.T)
• Beta hcg (kanda gebelik testi)

Mikroenjeksiyon tedavisi kimlere uygulanır?

Mikroenjeksiyon, genellikle şiddetli erkek kısırlığında uygulanır. Erkekte sperm sayısının çok düşük olması veya menisinde hiç sperm olmamasına karşın, testisinde sperm bulunan erkeklerin tedavisinde tercih edilir. Anne adayının yaşının 38'den fazla olduğu, baba adayının da herhangi bir problem olmadığı durumlarda da uygulanabildiği gibi anne ve baba adaylarının her ikisinde de infertiliteye yol açacak nedenlerden bir ya da birkaçının bulunması durumlarında da uygulanır. 

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Tolga Ecemiş