5-2-0-1 kuralı ile çocuklarda obeziteyi önleyin!

Günümüzün en yaygın hastalığı obezite, çocukluk döneminde başlayarak yetişkinlikte de devam ediyor. Obeziteye bağlı olarak ortaya çıkan diyabet, yüksek tansiyon ve kalp hastalıkları yaşamsal tehdit oluşturduğundan, çocukların sağlıklı beslenmelerinde ve obezite riskinden kurtulmalarında ailelere büyük görev düşüyor. 

ÇOCUKLUK OBEZİTESİYLE MÜCADELEDE 5-2-1-0 KURALI

Son 30 yılda çocukluk çağında obezite iki katına, ergenlikte ise dört katına çıkmıştır. Yapılan araştırmalarda 2012’de çocuk ve yetişkinlerin üçte birinden fazlasının aşırı kilolu veya obez olduğu tespit edilmiştir. Çocuğunun kiloları hakkında endişelenen aileler öncelikle bir çocuk doktoruna başvurarak, kilo, boy, vücut kitle oranının değerlendirilmesini istemelidir. Diyet ve egzersiz düzeni hakkında da doktordan bilgi alınması gerekir. Kendiniz de evde sağlıklı gıdalar tüketmeye, birlikte yapacağınız aktiviteler organize etmeye ve herkes için “televizyondan uzak bir gün” planlamaya çalışın.

ÇOCUĞUNUZ OBEZ İSE BU RAKAMLAR KURTARICI: 5-2-1-0

Çocuğunuza sağlıklı bir yaşam tarzı armağan etmek için sadece bu dört basit rakamı anımsayın:

5-2-1-0

5: Bir günde servis etmeniz gereken taze sebze ve meyve porsiyonudur. Tabağın yarısını renkli sebze ve meyvelerle doldurun, dondurulmuş veya kurutulmuş olanları değil, taze ve mevsimi olanları tercih edin.

2: Televizyon, telefon, tablet, video oyunu ve ders dışı bilgisayar faaliyeti olarak ekran başında geçirilecek maksimum saattir.

1: Her gün yapılacak fiziksel aktivite saatidir. Yürüme, koşma, bisiklet veya organize sporların hepsi olabilir.

0: Şekerli içecek miktarıdır. Sodalar, spor içecekleri, meyve suları dahildir. Su şekersiz, yağsız ve her yerde bulunabilecek en iyi içecektir. Unutmayın, fazla kilolu olmakla bile kardiyovasküler hastalık riski, kolesterol düzeyleri ve kan basıncı yükselir, diyabet riski artar. Çocuğunuzun sağlıklı davranış kalıpları geliştirmesini sağlamanız, tüm yaşamı boyunca sağlıklı olmasına yardım eder.

HAREKETSİZ YAŞAM OBEZİTEYE DAVETİYE ÇIKARIYOR

Gelişen teknolojiyle birlikte çocuklar boş zamanlarını daha az hareket ederek geçirmeye başladılar. Ailelerin televizyon ve bilgisayar karşısında geçirilen zamanı kısıtlamaları, çocuklarını spora yönlendirmeleri ve kendi işlerini halletmeleri konusunda teşvik edici olmaları gerekir. Futbol, basketbol, tenis gibi aktiviteler çocuğun fiziksel gelişimine katkı sağlamalarının yanı sıra sosyalleşmelerini ve sağlıklı iletişim kurma yeteneklerinin gelişmesini de sağlayacaktır. Kendi başına bir şeyler başaran ve sosyalleşen, arkadaş edinen çocuklar özgüven açısından da daha önde olacaklardır.

OBEZİTENİN ASIL NEDENİ HAZIR GIDALAR

Çocukluk çağında ortaya çıkan obezitelerde en büyük sorun hatalı beslenmeden kaynaklanıyor. Yüksek kalorili gıdaların, hazır yemeklerin sıklıkla tüketilmesi ve geç saatlerde yemek hatalı beslenmeye örnek olarak gösterilebilir. Obez çocukların beslenme öykülerine bakıldığında çok miktarda şekerli, yağlı ve hazır gıda tükettikleri gözlemleniyor.

Çocukların sağlıklı bir gelişim gösterek, obeziteden uzak yaşamalarının sağlanması için ailelerin öncelikle hazır gıda tüketiminin önüne geçmeleri, çocuklarının beslenmelerinde meyve ve sebzeyi eksik etmemeleri gerekir. Pişirme yöntemi olarak kızartmadan mümkün olduğunca uzak durmaları, kızartma yerine haşlama veya ızgara tercih etmeleri de faydalı olacaktır.

3 ANA ÖĞÜNE EK OLARAK 3 ARA ÖĞÜN İLAVE EDİLMESİ GEREKİYOR

Günde bir ya da iki kez bol miktarda yemek de çok sık yemek gibi obezite gelişimi açısından risklidir. Öğün aralarında acıkan çocukları oyalamak için verilen tatlı gıdalar kan şekerini hızlı bir şekilde yükselterek kısa süre sonra tekrar ve daha şiddetli bir açlık hissetmelerine neden oluyor. Özellikle yetişme döneminde olan çocuklar sıklıkla acıktıklarından ve ara öğünlere ihtiyaç duyduklarından ailelerin bu konuda radikal çözümler bulmaları gerekir. Çocuklarda 3 ana öğüne ek olarak 3 ara öğün olması sağlıklı bir beslenme düzenleri olması açısından gereklidir. Lif bakımından zengin gıdalar ve meyvelerle sağlıklı ara öğünler oluşturulabilir.

AİLENİN BESLENME ALIŞKANLIĞI ÇOCUĞU DA ETKİLİYOR

Sağlıksız besinlerin evde bulundurulmaması çocuğun beslenme alışkanlıkları şekillenirken o gıdalara karşı düşkünlük geliştirmesini engelleyecektir. Asitli ve şekerli içecekler yerine daha sağlıklı içeceklerin tercih edilmesi ve ailenin diğer fertlerinin de tercihlerini bu içeceklerden yana kullanmaları çocuğun doğru tercihler yapmasını sağlayacaktır.

Op. Dr. Murat Üstün
Genel Cerrahi Uzmanı